Muốn lan sống lâu cần chọn giá thể tốt
Một số người đang hồ nghi không biết với mầm cây hoa lan Hồng Bồng Lai cao có 7cm, giá hơn 1,6 tỉ đồng thì trồng sao cho sống, cho hoa đẹp? Bởi nhiều người mới chơi lan đã mua về những mầm cây lớn hơn mà nhiều lần trồng cây vẫn chết, rất lãng phí.
Theo anh Sơn Cầm, chuyên gia trồng lan ở Vườn lan Nho Quan, Ninh Bình, muốn cây hoa lan sống khỏe, người mới chơi nhất thiết phải chọn cây hoa lan to, cây cả cụm/khóm càng tốt. Nhưng quan trọng cần phải có những phụ liệu dưới đây:
Nên chọn giá thể trồng lan bằng chất liệu tốt. Ảnh minh họa.
Giá thể: Là chỗ cho lan bám vào phát triển, cung cấp độ ẩm, dưỡng chất như "nhà" của lan nên cần chọn chất liệu tốt. Nên đầu tư giá thể bằng gỗ tốt (như gỗ lũa, gỗ chất lượng tốt như gỗ trắc, đinh, lim, sến, táu… làm nan). Nhưng một số người không thích giá thể gỗ vì gió đung đưa sẽ khiến bộ rễ không bám dính vào giá thể, khó cho ra rễ. Họ ghép cây hoa lan lên thân các gốc cây nhãn, vải, vú sữa… vừa bền, vừa dễ tạo hình nghệ thuật.
Giá thể gỗ lũa tốt và đẹp mắt, nhưng nâng giá trị giò lan lên nhiều lần cả về thẩm mỹ và giá cả.
Giá thể dớn cho người mới chơi (dớn là cây dương xỉ được cắt, xẻ hoặc ghép phơi khô), lại có dớn sợi (già, hóa mỗ) và dớn vụn (phần non của thân cây dớn), nhưng đều thoáng, thoát nước nhanh, bền, rẻ. Giá thể gần gũi với môi trường thiên nhiên như xơ dừa, dớn tuy dễ kiếm, rẻ tiền, dễ tạo hình nghệ thuật nhưng không bền. Vì vậy rễ lan vừa bám ổn định vào giá thể 1-2 năm thì đã hỏng phải thay mới, làm chột cây.
Tuyệt đối tránh dùng các loại gỗ đắng, độc như xoan, bạch đàn… vì làm lan khó phát triển, có thể làm chết cây.
Giá thể là chậu nên chọn chất liệu sành, gốm sứ chịu nước, độ bền nhiều năm. Như thế quá trình phát triển cây hoa lan sẽ yên ổn, không bị thay chậu. Loại chậu gốm, sứ trồng cây hoa lan thân thòng sẽ không đẹp (trừ khi thiết kế trồng ngang, dốc ngược chậu, hoặc khoét ngang thì lạ mắt). Chậu trồng hoa lan cần sạch, có nhiều lỗ thoát nước để không úng. Chọn chậu phù hợp với kích cỡ cây hoa lan (như hoa Địa lan nên chọn chậu cao, lan giả hạc, lan vũ nữ cần chọn chậu rộng.
Tránh chọn chậu đất nung, chậu xi măng, chậu nhựa, chậu gỗ để trồng lan.
Giá thể cần làm sạch trước khi trồng lan.
Trước khi trồng cây hoa lan cần xử lý giá thể thật sạch, dùng dây nilon cột cây, giữ gốc lan không bị lung lay khi tưới, hoặc có gió giúp cây hoa lan mau ra rễ bám vào giá thể. Tuy cây hoa lan không ăn gỗ, nhưng giá thể giúp bộ rễ khỏe, mọc dài, ổn định phát triển.
Ở trong rừng cây hoa lan chỉ cần nước lã và không khí để sống. Nhưng thu hái cây hoa lan từ rừng, vùng nào về rất dễ bị giập rễ. Do đó cần tỉa những rễ giập, trồng vào giá thể rồi treo ở tầm thấp 1m nơi kín, không bị cường nắng. Nếu lan mới trồng, mới cắt rễ mà bị treo cao nó sẽ rụng lá, thiếu nước và nhanh chết.
Khi quen vườn, lan ra rễ đã bám giá thể tốt rồi thì treo lên cao 2-3m, chỗ thoáng hơn (bởi lan đã phát triển mà treo dưới thấp nó sẽ bị thiếu nắng, thiếu thoáng, hại cho cây.
Khi chiết tách cây con thì giò bố mẹ khỏe vẫn treo trên cao có nắng, thoáng. Những mầm con tách bố mẹ sang chậu mới lại cần hạ xuống chỗ thấp, kín.
Nếu trồng cây hoa lan ở những khu vườn khô, nắng nóng, chủ nhân ít thời gian chăm sóc, giá thể sai, thể loại cây yếu… là những yếu tố khiến cây hoa lan sống còi cọc, bị chết rất nhiều. Vì thế ngoài chọn cây to khỏe, cần đầu tư thời gian, phụ liệu nhiều hơn thì cây mới đảm bảo sống.
Tuy cây hoa lan mỗi vùng miền có môi trường sống khác, nhưng đều cần duy trì độ ẩm tốt là cây sống, tạo thành tác phẩm đẹp. Ở vườn nhà cần duy trì ẩm 24 giờ/ngày, 12 tháng/năm đều đặn. Nếu làm giá thể giữ nước được 24 giờ thì chỉ cần tưới 1 lần/ngày. Loại giá thể it giữ nước thì tăng số lần tưới lên.
Nhiều người thích ghép cây lan trên thân gỗ. Ảnh minh họa.
Lưu ý đất trồng cây hoa lan
Đất trồng cây hoa lan không có công thức chung, có thể là than hoa, dớn, vỏ cây, rêu rừng, bã chè, xơ dừa, hoặc tổng hợp… miễn đủ tiêu chí cung cấp hoặc dự trữ nước, dinh dưỡng cho cây là ổn. Đất cơ bản giúp rễ lan bám vào giá thể để sống, tốt nhất là đất cỏ sông xay, dù của Bắc – Trung – Nam, hay của Newdilan, Nga, Bồ Đào Nha… thì mua về đều phải xay và ngâm nước để hạn chế bị mốc.
Ở những vùng ấm áp, cố gắng gắn cây hoa lan lên những cây trong vườn.
Đất trồng có thể trộn xơ dừa, trùn quế, phân chuồng hoai mục, than củi… thật đều, rồi ủ 10 ngày mới dùng để tăng độ dinh dưỡng cho đất. Lưu ý:
- Không nên cho vào đất trồng lan nhiều xơ dừa xay nhuyễn (nhất là trồng trong chậu xi măng) vì khi bộ rễ to ra sẽ làm cây hoa lan nhanh chết.
- Không trồng cây hoa lan trong chậu quá chặt, nên cài thêm những thanh tre, gỗ cắm vào giá thể và cột 1 đầu vào sợi móc treo, sau đó cố định giá cây lan vào thanh tre.
- Không trồng gốc cây lan quá sâu, mà chỉ đặt gốc lan nhẹ nhàng lên trên giá thể trong chậu, sau đó cố định vào que, hoặc dây móc, thành chậu.
- Khi thấy giá thể cũ, mục nát, nấm mốc là phải thay chậu, nên 2 năm thay/lần và mùa thay chậu là đầu mùa mưa (tháng 5-6 trong miền Nam). Thay chậu xong giữ cây lan khô ráo 1 tuần để rễ bị gãy, giập chóng lành, tránh nhiễm độc – rồi mới tưới.
Những cây lan đơn thân nên trồng chung trong một chậu lớn, sau này chúng ra hoa sẽ rất đẹp mắt (không trồng riêng mỗi cây vào một chậu nhỏ).
- Khi trồng lan cần chọn nơi rợp mát, có độ ẩm vừa phải. Không trồng lan vào chậu buổi trưa vì nhiệt độ cao rễ cây sun lại, khó bám chắc vào chậu. Nhiệt độ thích hợp 19-28 độ C. Nếu >38 độ C rễ khó mọc, hoặc dưới
CÙNG CHUYÊN MỤC
