Mới đây, Trung tâm Y tế huyện Thanh Ba (Phú Thọ) đã tiếp nhận trường hợp nữ bệnh nhân T.N.T. (73 tuổi) nhập viện với một nốt ruồi trên bả vai. Nốt ruồi xuất hiện đã lâu nhưng người bệnh cũng như gia đình không mấy bận tâm. Chỉ đến thời gian gần đây, nốt ruồi có những hiện tượng bất thường như to nhanh, tấy đỏ và chảy máu, bà T. mới đến để thăm khám.
Kết quả xét nghiệm cho thấy hình ảnh tế bào học hướng đến u hắc tố ác tính hay còn gọi là ung thư hắc tố (Melanoma malin).
Ung thư hắc tố là gì?
Ung thư hắc tố (Melanoma malin) là bệnh lý ác tính của các tế bào sinh sắc tố melanin. Các tế bào này phân bố chủ yếu ở lớp đáy của thượng bì (khoảng 90%). Ung thư hắc tố cũng có thể biểu hiện ở vị trí ngoài da như mắt hoặc hiếm hơn là cơ quan nội tạng.
Ung thư hắc tố da xảy ra khi các tế bào sản xuất melanin - sắc tố da của cơ thể phát triển quá mức khiến DNA ở tế bào bình thường bị tổn thương, hình thành khối u ác tính. Dù ung thư hắc tố da thường phát triển từ các nốt ruồi trên cơ thể, tuy nhiên, nguy cơ để chúng trở thành tế bào ác tính là rất thấp.
Một trong những nguyên nhân gây ra ung thư hắc tố da được xác định hiện nay là do việc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời hoặc nguồn tia UV mạnh khác trong thời gian dài.
Tiến sĩ Dominic Greenyer - một bác sĩ đa khoa nổi tiếng người Anh cho biết: “Việc dành thời gian dài dưới ánh nắng mặt trời hoặc phơi nắng thường xuyên có thể làm tăng khả năng phát triển ung thư hắc tố da. Nếu không được điều trị kịp thời, khối u ác tính có thể lan sang các vùng khác của cơ thể và có thể cực kỳ nguy hiểm."
5 biểu hiện từ nốt ruồi cảnh báo ung thư hắc tố da
Ung thư hắc tố da có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, đặc biệt là những vùng tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời như lưng, chân, tay và mặt. Bên cạnh đó, các tế bào ung thư cũng xảy ra ở các vùng da ít tiếp xúc với ánh nắng như gan bàn chân, gan bàn tay và móng tay.
Người ta thường xác định một nốt ruồi có thể trở thành tế bào ung thư hắc tố da hay không dựa vào 5 điểm bất thường theo "quy tắc ABCDE". Cụ thể như sau:
1. Nốt ruồi có hình dạng không đối xứng (Asymmetry)
Với những nốt ruồi lành tính, hai nửa bên trái và phải của chúng thường đối xứng với nhau. Tuy nhiên, với những nốt ruồi là tế bào ác tính, thường hai nửa trái phải sẽ có kích thước, hình dạng khác nhau và không mang tính đối xứng.
2. Nốt ruồi đường viền không đều (Border)
Phần viền của các nốt ruồi lành tính khá đều và mịn, có ranh giới rõ ràng với vùng da xung quanh. Ngược lại, phần viền của nốt ruồi ác tính sẽ không đều và lởm chởm.
3. Nốt ruồi có màu sắc không đều (Color)
Nốt ruồi lành tính thường chỉ có một màu duy nhất. Nhưng khối u ác tính trên da thường có xu hướng đa dạng về màu sắc với nhiều màu khác nhau được pha trộn như đen nâu, đỏ, trắng, xanh lam...
4. Nốt ruồi có đường kính lớn (Diameter)
Một trong những dấu hiệu khác có thể kể đến là kích thước của nốt ruồi. Các nốt ruồi lành tính thường có kích thước bằng đầu bút chì hoặc nhỏ hơn (đường kính dưới 5mm) trong khi khối u ác tính thường có đường kính lớn hơn.
5. Nốt ruồi thay đổi về hình thái trong thời gian ngắn (Evolving)
Trong khoảng vài tuần hoặc vài tháng, nếu nốt ruồi có những thay đổi đáng kể về hình thái như lan rộng, thay đổi màu sắc so với ban đầu hoặc xuất hiện các triệu chứng khác như ngứa, chảy dịch, máu... thì đó là dấu hiệu cảnh báo rõ ràng khối u ác tính trên da đang phát triển.
Cách phòng ngừa ung thư hắc tố da
Những đối tượng có nguy cơ cao mắc ung thư hắc tố da gồm có người lao động ngoài trời, tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng; người sống ở vùng gần xích đạo; người có thói quen tắm nắng; người trên 50 tuổi và những người có hệ miễn dịch suy giảm hoặc người có tiền sử gia đình từng mắc ung thư hắc tố da.
Để phòng ngừa ung thư hắc tố da, biện pháp trực tiếp nhất được đưa ra là loại bỏ nguy cơ rủi ro từ ánh nắng mặt trời và các tia UV.
Nếu buộc phải ra ngoài mùa hè dưới trời nắng gắt, nên sử dụng kem chống nắng với chỉ số SPF 15 hoặc cao hơn. Cùng với đó có thể đội thêm mũ, khẩu trang. Để bảo vệ mắt khỏe tia UVA và UVB, nên đeo thêm kính râm có chất lượng tốt.
Không chỉ vậy, khoảng thời gian từ 11 giờ sáng 3 giờ chiều là thời điểm bức xạ mặt trời mạnh nhất, nếu không có việc tốt nhất không nên ra ngoài đường.
Nguồn: Express, Ettoday
CÙNG CHUYÊN MỤC
