Trên dãy Himalaya hùng vĩ, có một cộng đồng dân cư với những lối sống và phong tục vô cùng kỳ lạ, đặc sắc mà ít người biết tới. Nhà nhân chủng học người Mỹ Melvyn C. Goldstein đã có dịp sống tại đây và nghiên cứu cuộc sống của người dân trên dãy Himalaya, từ đó phát hiện một phong tục vô cùng kỳ lạ, đó là chế độ đa phu. Một người phụ nữ thường kết hôn với nhiều người đàn ông và những người đàn ông này luôn luôn là anh em ruột của nhau.
Anh em ruột lấy chung một vợ
Buddhi Devi hứa hôn khi mới 14 tuổi và đối tượng kết hôn của bà là một cậu bé cùng làng 12 tuổi. Tuy cả hai đều còn rất nhỏ nhưng điều này chẳng có gì lạ lẫm ở vùng đất của họ. Không chỉ kết hôn với cậu bé ít hơn mình 2 tuổi, Buddhi còn phải cưới luôn người em của cậu bé này làm chồng.
Cụ bà Buddhi Devi là một trong số ít những người còn theo chế độ đa phu.
Giờ đây, bà Buddhi đã 70 tuổi, vừa là một phụ nữ đang có chồng, vừa là góa phụ bởi một trong 2 người chồng của bà đã qua đời. Bà Buddhi là một trong số ít những người sống tại đây vẫn theo tập tục đa phu cổ xưa. Ở những ngôi làng hẻo lánh tại thung lũng Himalaya, suốt hàng trăm năm qua, chế độ đa phu được xem là giải pháp hữu hiệu để giải quyết các vấn đề về đất đai, kinh tế và kế hoạch hóa gia đình.
Người dân nơi đây sống dựa vào những trang trại nhỏ nằm chênh vênh trên sườn núi ở độ cao hơn 3.350 m. Việc phân chia đất đai canh tác cho những người con trai khiến mỗi người chỉ được một mảnh đất nhỏ. Mùa đông khắc nghiệt nơi đây cũng tàn phá mùa màng khiến kinh tế luôn khó khăn và thiếu thốn. Do đó, chế độ đa phu - một phụ nữ lấy nhiều chồng và những người chồng này đều là anh em ruột của nhau, sẽ giải quyết được vấn đề đất đai, khi mà đất không phải chia nhỏ cho nhiều gia đình.
Khan hiếm đất đai và kinh tế khó khăn là một trong số những lý do tạo nên chế độ đa phu.
Ngoài ra, chế độ đa phu cũng được coi là một biện pháp kế hoạch hóa gia đình để phù hợp với điều kiện tài nguyên thiên nhiên hạn chế. Bởi một người đàn ông lấy nhiều vợ thì chắc chắn số con cái của anh ta sẽ nhiều hơn một người phụ nữ lấy nhiều chồng. Hơn nữa, việc anh em ruột lấy chung một vợ sẽ giúp cho đất đai và tài sản của gia đình không bị rơi vào tay người ngoài.
Trong quá trình nghiên cứu nhiều năm của mình, ông Melvyn C. Goldstein đã từng chứng kiến những người phụ nữ ở đây kết hôn với 5 hoặc 7 người chồng cùng lúc, tất nhiên họ đều là anh em ruột của nhau.
Vợ chia lịch "ân ái" với mỗi người chồng
Để mỗi người chồng không cảm thấy ghen tỵ lẫn nhau, mỗi người vợ tại vùng đất này phải biết cách chia lịch "chăn gối" sao cho công bằng với mỗi người chồng. Những người phụ nữ sống tại thung lũng Himalaya thường phải quyết định mỗi tháng họ sẽ quan hệ tình dục bao nhiêu ngày, từ đó chia ra để mỗi người chồng nhận được sự công bằng nhất có thể. Cũng có trường hợp, người vợ chọn cách ngủ lần lượt với nhiều người chồng trong một đêm.
Nhà nhân chủng học người Mỹ Melvyn C. Goldstein.
Điều đặc biệt ở đây là dù chung vợ, những người chồng hầu như không bao giờ ghen tuông hay tức giận lẫn nhau. Họ luôn có sự hiểu ngầm với nhau về khoan dung, nhường nhịn và thấu hiểu để giữ cho cuộc hôn nhân được êm ấm, hạnh phúc.
Cũng do chế độ đa phu, những đứa trẻ được sinh ra tại đây thường không biết bố ruột của mình là ai. Chính vì vậy, khi người lạ đến thăm nơi này, họ thường không hỏi đâu là bố của đứa trẻ.
Ông Sukh Dayal Bhagsen, 60 tuổi, đã kết hôn với một người phụ nữ tên Prem Dasi và hai anh em khác của ông cũng cùng kết hôn với bà Prem Dasi. Gia đình này đã sinh tổng cộng 5 người con, tuy nhiên không ai rõ mỗi đứa trẻ là con ruột của ai. Cách xưng hô của những đứa trẻ cũng không phụ thuộc vào việc ai là bố chúng. Chúng sẽ gọi người chồng lớn tuổi nhất của mẹ là bố, trong khi những người còn lại được gọi là chú.
Anh Neelchand Bhagsen, 40 tuổi, con trai của ông Sukh, chia sẻ: "Mỗi đứa trẻ đều có thể biết bố ruột của mình là ai, nhưng vẫn phải gọi người lớn tuổi nhất là bố".
Chế độ đa phu đang dần biến mất tại các cộng đồng người ở thung lũng Himalaya.
Chế độ đa phu dần lụi tàn
Ở thế hệ của ông Sukh, chế độ đa phu vẫn tồn tại nhưng đến thời của con trai ông, nó đang dần biến mất. Nguyên nhân là bởi con người đã dần tiến tới cuộc sống hiện đại hơn. Trẻ em được đi học, đàn ông và phụ nữ cũng dần thoát khỏi đồi núi để làm việc ở những nơi xa hơn. Khi được tiếp cận với thế giới bên ngoài, họ dần thay đổi cách suy nghĩ và quan niệm về hôn nhân.
Anh Neelchand Bhagsen là một trong số những người tiên phong khi tự học lên cao, trở thành giáo viên, tự mua đất, xây nhà rồi kết hôn với một người vợ mới, không chung đụng với những người anh em của mình nữa.
Anh Neelchand chia sẻ: "Chế độ đa phu đã có ích trong một thời gian dài nhưng nó không còn phù hợp với điều kiện hiện tại nữa. Thế giới đã thay đổi".