Dậy thì là thời kỳ có thể chứa đựng nhiều vấn đề bất ổn của một đứa trẻ, bởi giai đoạn này ngoài sự phát triển về nhận thức, thì sự thay đổi ngoại hình cũng rất dễ khiến trẻ bị sang chấn tâm lý, ảnh hưởng đến cuộc sống và học tập.
Thạc sĩ, bác sĩ tâm lý lâm sàng Nguyễn Hồng Bách (Viện Tâm lý học ứng dụng và phát triển MP) cho biết, hiện có rất nhiều trẻ bị ảnh hưởng tâm lý, lối sống chỉ vì sự phát triển đột ngột về chiều cao, sự thay đổi giọng nói hay cơ quan sinh dục. Điều đáng buồn là nhiều phụ huynh lại không hề nhận ra điều này để hỗ trợ con kịp thời.
Điển hình như trường hợp của Tú Nhi (13 tuổi, ở Hà Nội) được mẹ đưa đi khám tâm lý vì thời gian gần đây em thường xuyên tự nhốt mình trong phòng, không chơi với các bạn cùng khu phố như trước, luôn cố tình đi học từ rất sớm. Ban đầu, bố mẹ nghĩ con đi học sớm là để tụ tập bạn bè, nhưng qua quan sát thấy rằng con đi thẳng đến trường, vào lớp đọc sách chứ không đi chơi.
Lo lắng trước những ánh mắt dò xét của các bạn vì ngực "lớn nhanh như thổi", cô nữ sinh 13 tuổi quyết định dùng khăn cuốn ngực mỗi khi tới trường. Ảnh minh họa.
Do tình trạng này kéo dài, sợ con bị ảnh hưởng tâm lý nên gia đình quyết định đưa đi khám. Tại phòng khám, chỉ khi bố mẹ không có mặt, Tú Nhi mới tâm sự với bác sĩ về những điều bản thân đang lo lắng. Nhi cho biết, khoảng gần một năm nay, vòng một của em phát triển rất nhanh, vượt trội hơn hẳn những bạn gái cùng lớp nên em rất ngượng ngùng.
Đợt học hè vừa qua, khi bị các bạn và anh chị lớp trên nhìn với ánh mắt dò xét, em cảm thấy rất xấu hổ và sống thu mình lại. “Buổi sáng em dậy sớm hơn gần 1 tiếng, em chuẩn bị “dụng cụ” cuốn chặt ngực mình lại để giống như những bạn khác. Em muốn đi học sớm vì khi đó ít bạn đến và không ai để ý em”, Tú Nhi tâm sự.
Sau khi biết vấn đề cô nữ sinh gặp phải, bác sĩ ngoài giải thích cho Tú Nhi hiểu, còn tư vấn giúp phụ huynh biết cách hỗ trợ con kịp thời, tránh để trẻ rơi vào tình trạng trầm cảm, lo âu, ảnh hưởng đến học tập.
Phụ huynh cần trang bị kiến thức hiểu về tâm sinh lý từng lứa tuổi để chia sẻ với con, không áp suy nghĩ của mình cho con. Ảnh minh họa.
Bác sĩ Bách cũng chia sẻ, nhiều trẻ sau một mùa hè thấy mình cao "bất thường" khi gặp lại các bạn ở trường học, liền có cảm lạc lõng và luôn muốn che đi sự khác biệt của cơ thể. “Không ít trường hợp phụ huynh không hiểu, còn tự hào khi con lớn hơn những bạn khác mà không hiểu tâm tư của con. Lứa tuổi này trẻ rất nhạy cảm, nếu không có sự sẻ chia, quan tâm đúng mức, trẻ có thể tách mình ra khỏi các mối quan hệ, tự nhốt mình lại, ngại giao tiếp, sống thu mình và từ đó ảnh hưởng đến tâm lý, học tập”, bác sĩ Bách chia sẻ.
Theo bác sĩ Bách, những trường hợp như nữ sinh Tú Nhi còn được gọi là hội chứng tâm lý đột biến, luôn cho rằng bản thân khác người nên cố tìm mọi cách để thay đổi. Do vậy, phụ huynh cần trang bị kiến thức về tuổi dậy thì để chia sẻ thẳng thắn với con, giải thích cho con về những sự thay đổi này là phù hợp lứa tuổi, sự phát triển của cơ thể.
“Nếu bố mẹ không có kiến thức, nói chuyện cho con mà sai lệch thông tin thì con sẽ không tin tưởng. Hiện nay trẻ tiếp cận thông tin trên mạng quá dễ dàng. Do vậy, phụ huynh phải tự trang bị kiến thức cho mình để nói chuyện với con. Ngoài ra, thầy cô giáo cũng nên là “người bạn” đồng hành cùng trẻ ở giai đoạn này, đặc biệt cần chú ý đến những lời nói để không làm tổn thương trẻ. Thực tế, không ít thầy cô trong quá trình giao tiếp vẫn thường có những câu “đùa cợt” kiểu: "Tại sao to xác thế mà hậu đậu", hay “Người to mà óc quả nho”… Những câu nói ấy sẽ khiến trẻ càng tự ti hơn về sự khác biệt về cơ thể và lún sâu vào bẫy tâm lý”, bác sĩ Bách nói.
|
Với vấn đề như của nữ sinh trên nói riêng và những trẻ bị “sang chấn” vì sự thay đổi cơ thể tuổi dậy thì nói chung, bác sĩ Hồng Bách khuyên phụ huynh cần lưu ý 4 vấn đề sau: - Bố mẹ cần có sự hiểu biết đúng và cụ thể về giới tính, sự phát triển của con, đồng thời biết cách giúp con hiểu thấu đáo vấn đề và chấp nhận sự thay đổi, phát triển của bản thân. - Đừng soi mói trẻ bởi hành vi này vi phạm sự riêng tư của trẻ, sẽ chỉ khiến con thu mình lại. - Đừng cố kìm hãm sự phát triển của trẻ. Một số cha mẹ sợ con dậy thì sớm, phát triển quá nhanh nên tìm mọi cách để hãm sự phát triển của con, kể cả việc tiêm hormone. Điều này không nên vì sẽ ảnh hưởng lâu dài đến trẻ, việc dùng thuốc phải do bác sĩ chỉ định. - Tránh áp đặt hay luôn cấm đoán trẻ. Với những trẻ bị ảnh hưởng của các luồng tư tưởng khác nhau, dẫn tới sự lệch lạc trong tư tưởng và suy nghĩ, bố mẹ ban đầu nên chấp nhận, tạo niềm tin và sự thoải mái cho con rồi rồi định hướng trẻ dần dần. Việc ngăn cấm ngay lập tức sẽ tạo nên sang chấn nghiêm trọng hơn cho trẻ. |
CÙNG CHUYÊN MỤC
