Chất gây ung thư nhóm 1 mà WHO cảnh báo, bị hơn 60 quốc gia cấm
Ngay xung quanh môi trường sống của chúng ta, có một chất gây ung thư rất nguy hiểm đó chính là amiăng.
Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), amiăng là một thuật ngữ chung dùng để chỉ các khoáng chất nhóm serpentine hoặc nhóm amphibole dạng sợi có trong tự nhiên. Nó có đặc tính cách nhiệt, bền, giá thành rẻ và sản xuất thuận tiện.
Ngay từ năm 1987, WHO đã liệt kê amiăng là chất gây ung thư nhóm 1. Tiếp xúc lâu dài với amiăng sẽ làm tăng nguy cơ ung thư phổi, ung thư buồng trứng, ung thư thanh quản... Thời gian ủ bệnh của nó có thể lên đến 20-40 năm, vì thế rất dễ bị bỏ qua.
Bản chất amiăng không gây ung thư, song những sợi amiăng rất nhỏ và dễ xâm nhập vào cơ thể người. Chúng gây hại chủ yếu qua đường hô hấp, khi con người hít phải bụi amiăng phát tán trong môi trường. Ngoài ra, amiăng còn chứa các thành phần như silicon dioxide và magnesium oxide, có thể gây xơ phổi và gây bệnh bụi phổi.
WHO cho rằng amiăng là một trong những chất gây ung thư nghề nghiệp phổ biến nhất. Từ năm 1997 đến năm 2018, tổng cộng 3.831 trường hợp nhiễm amiăng đã được báo cáo ở Trung Quốc. Tại Hoa Kỳ, mỗi năm có khoảng 50.000 người chết vì các bệnh liên quan đến amiăng. Ước tính có khoảng 125 triệu người trên thế giới tiếp xúc với amiăng tại nơi làm việc và ít nhất 90.000 người chết hàng năm do các bệnh liên quan đến amiăng như ung thư phổi, u trung biểu mô...
Tính đến tháng 7/2019, 66 quốc gia và khu vực trên thế giới đã cấm sử dụng amiăng. Tuy nhiên, ở các nước đang phát triển, amiăng vẫn được sử dụng rộng rãi.
Wu Yiqun, Nguyên Phó chủ tịch Học viện Y tế Dự phòng Trung Quốc, chỉ ra rằng đối tượng dễ tiếp xúc với amiăng nhất là người làm công việc trong quy trình sản xuất (xé bao, nghiền, trộn, khoan, nổ mìn…) hay khoan, cắt, phá dỡ, đập các tấm lợp, vật liệu có chứa amiăng. Những người hay phải tiếp xúc gần với amiăng nên chú ý đến các biểu hiện bất thường của phổi và khám sức khỏe định kỳ.
Những món đồ vật nào trong nhà thường chứa miăng?
Dù có thể gây ung thư cho con người, song ngày nay amiăng vẫn còn được dùng để:
- Dệt thành sợi vải, chỉ, bông, vải…
- Được dùng làm vật liệu hoặc lớp lót để giữ nhiệt, cách nhiệt... ví dụ như bình giữ nhiệt.
- Được sử dụng trong hàng ngàn sản phẩm như tấm lợp nhà, ống dẫn nước, xi-măng, các vật liệu láng đường - nền nhà, mái chống cháy...
- Chăn chữa cháy và các vật liệu cách nhiệt cũng như ly hợp và má phanh, gioăng và đệm của ô tô.
- Các ngành công nghiệp hàng không, đóng tàu, công nghiệp đóng tàu, sản phẩm chịu ma sát như vải sợi, áo chống nhiệt, má phanh, miếng đệm.
Trong cuộc sống hàng ngày, người bình thường ít có cơ hội tiếp xúc với amiăng, nhưng không phải là không có, vì vậy chúng ta phải học cách phòng tránh những nguy hại của amiăng. Bằng những cách sau:
1. Khi tháo dỡ, sửa chữa, cắt trần, vật liệu cách nhiệt, vật liệu cách âm phải đeo khẩu trang chống bụi để tránh các sợi amiăng xâm nhập vào phổi.
2. Người làm việc phải tiếp xúc với amiăng nên tắm và thay quần áo kịp thời sau khi rời khỏi nơi làm việc để tránh sợi amiăng bám vào cơ thể và gây ô nhiễm cho gia đình.
3. Tìm kiếm vật liệu thay thế nếu gia đình đang sử dụng vật liệu chứa amiăng.
4. Cần sử dụng hệ thống lọc nước để loại bỏ sợi amiăng ra khỏi nước ở một mức độ nhất định.
5. Nếu gia đình đang sử dụng tấm lợp A-C thì không tự ý tháo dỡ, vứt bỏ vật liệu chứa amiăng mà cần có tư vấn của cơ quan môi trường địa phương, không dùng các tấm amiăng vỡ để lát đường, làm chuồng trại.
CÙNG CHUYÊN MỤC
