Giấc ngủ ngắn - một khoảng thời gian ngủ nhẹ hoặc ngắn trong ngày - là cách tuyệt vời để tăng cường năng lượng và sức khỏe tinh thần, đặc biệt khi bạn bị thiếu ngủ. Rất nhiều người phụ thuộc vào những giấc ngủ ngắn để vượt qua cả ngày. Trên thực tế, vào bất kỳ ngày nào, khoảng 1/3 người trưởng thành đều ngủ trưa, theo nghiên cứu tại Mỹ.
Mặt khác, giấc ngủ ngắn có thể khiến bạn uể oải hoặc mất ngủ vào đêm hôm đó. Chìa khóa để có một giấc ngủ ngắn ngon là biết khi nào nên thưởng thức, khi nào nên tránh và nên ngủ trong bao lâu.
Các loại giấc ngủ ngắn
Các chuyên gia về giấc ngủ xác định nhiều loại giấc ngủ ngắn khác nhau, phục vụ một nhu cầu chức năng cụ thể.
- Ngủ trưa phục hồi: Bù đắp giấc ngủ bị mất vào đêm hôm trước để chống lại tác động của việc thiếu ngủ.
- Giấc ngủ ngắn dự phòng: Được thực hiện để đề phòng tình trạng mất ngủ, chẳng hạn khi làm việc theo ca hoặc đi du lịch, để ngăn ngừa ảnh hưởng của việc thiếu ngủ.
- Giấc ngủ ngắn cần thiết: Đây là một nhu cầu về thể chất khi bạn ốm hoặc bị thương để cung cấp cho cơ thể năng lượng chống lại các tác nhân gây bệnh và cho phép chữa lành.
- Giấc ngủ trưa ngon miệng: Được thực hiện để tận hưởng hơn là chữa mệt mỏi hoặc nhu cầu thể chất.
- Giấc ngủ ngắn đầy đủ: Ở trẻ em, được thực hiện do nhu cầu ngủ cao hơn trong quá trình phát triển.
Cơn buồn ngủ giữa trưa
Cảm giác thèm ngủ ban ngày mạnh mẽ nhất ở người lớn xảy ra vào giữa buổi chiều, thường 13-15h.
Cơn buồn ngủ buổi chiều có thể là do sự gia tăng tự nhiên một chất hóa học trong não gọi là adenosine, khiến bạn cảm thấy buồn ngủ và ở mức thấp nhất trong cơ thể. Sự tỉnh táo sinh học tự nhiên giảm xuống vào buổi chiều.
Lợi ích của việc ngủ trưa
Những giấc ngủ ngắn mang lại rất nhiều lợi ích tiềm năng về sức khỏe và hiệu suất ngoài việc phục hồi sau một đêm thiếu ngủ.
Theo nghiên cứu, giấc ngủ trưa có thể:
- Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
- Cải thiện trí nhớ.
- Cải thiện học tập nhận thức.
- Tăng tốc thời gian phản ứng.
- Cải thiện kỹ năng logic và lý luận.
- Tăng khả năng nhận dạng biểu tượng.
- Cải thiện khả năng điều chỉnh cảm xúc.
- Giảm sự thất vọng.
- Làm bạn bớt bốc đồng.
Nhược điểm của ngủ trưa
Giấc ngủ ngắn có một số nhược điểm tiềm ẩn. Vấn đề lớn liên quan đến giấc ngủ, gồm:
- Làm gián đoạn giấc ngủ ban đêm:
Nếu giấc ngủ ngắn quá dài hoặc quá muộn trong ngày, bạn có thể không ngủ được hoặc không ngủ được vào đêm đó. Không khó để điều này trở thành một vòng luẩn quẩn tự thân.
- Khiến bạn choáng váng: Giấc ngủ dài hơn, có khả năng bạn sẽ thức dậy với cảm giác đầu óc choáng váng và thậm chí mệt mỏi như trước vì đã thức dậy sau một giai đoạn ngủ sâu.
- Các nghiên cứu cũng cho thấy giấc ngủ ngắn có liên quan đến nhiều tình trạng bệnh lý và tình trạng sức khỏe kém. Hơn nữa, những liên kết này trở nên mạnh mẽ hơn khi bạn già đi, bao gồm:
Nguy cơ cao huyết áp. Một số loại bệnh mạch máu. Rối loạn giấc ngủ, đặc biệt là chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn. Trầm cảm. Béo phì. Sự thèm ăn bất thường. Viêm xương khớp. Nguy cơ đột quỵ. Bệnh tiểu đường type 2. Rối loạn chức năng nhận thức tồi tệ hơn ở người mắc chứng sa sút trí tuệ. Bệnh mãn tính và khuyết tật nói chung.
Ngủ trưa thế nào phù hợp sức khỏe?
Nếu bạn định ngủ trưa, có nhiều cách để đạt được lợi ích cao nhất có thể:
- Đúng thời điểm:
Các chuyên gia cho biết ngủ trưa trong khoảng thời gian 13-16h (đối với những người có lịch trình thông thường) sẽ mang lại lợi ích tốt nhất cho chu kỳ ngủ - thức tự nhiên. Những giấc ngủ ngắn muộn hơn có nhiều khả năng làm giảm giấc ngủ ban đêm.
- Ngắn: Giấc ngủ ngắn từ 30 đến 45 phút thường có thể mang lại năng lượng cần thiết mà không khiến bạn uể oải hoặc cản trở giấc ngủ ban đêm.
- Thoải mái: Nếu có thể, hãy cố gắng ngủ trưa ở nơi thoải mái, yên tĩnh để có thể tận dụng tối đa lợi ích.