Lương thực là thứ quan trọng nhất đối với con người, nấu nướng là một trong những việc phải làm hàng ngày, vì vậy bếp nghiễm nhiên trở thành nơi lui tới thường xuyên của tất cả mọi người. Tuy nhiên, ít ai trong chúng ta biết rằng nhà bếp cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây bệnh, thậm chí là tạo điều kiện cho tế bào ung thư trong cơ thể phát triển mạnh mẽ.
Phần lớn mọi người đều yêu thích các món chiên, rán hoặc những món có sử dụng đến dầu, mỡ, chúng đem đến cảm giác ngon miệng và mùi thơm vô cùng hấp dẫn. Tuy nhiên, đây cũng chính là nguồn cơn sinh ra các "sát thủ vô hình" biến nhà bếp trở thành nơi dễ dẫn đến ung thư nhất trong căn nhà của mọi gia đình.
Khói dầu - "sát thủ vô hình" trong bếp mọi nhà
Thực tế, khi sử dụng các biện pháp nêu trên, khói dầu sẽ xuất hiện. Ngay cả sau khi xử lý bằng máy hút khói thì chúng ta chắc chắn vẫn sẽ tiếp xúc với một lượng nhất định khói dầu. Khói dầu chứa khoảng hơn 200 loại chất độc khác nhau, trong đó, điển hình nhất phải kể đến 3 loại chất sau:
1. Aldehyde bao gồm formaldehyde và acetaldehyde
Thành phần chính của dầu động vật và thực vật là các axit béo no và không no khác nhau, chúng sẽ bị phân hủy dưới một môi trường nhiệt độ cao nhất định tạo ra các hợp chất aldehyde riêng biệt. Các hợp chất này dễ bay hơi và là một phần quan trọng của khói dầu.
2. Hợp chất thơm đa vòng
Sau khi các axit amin và các hợp chất phân tử nhỏ khác có trong thực phẩm được trộn với axit béo và nhiều chất khác, một loạt các phản ứng hóa học phức tạp sẽ xảy ra với sự trợ giúp của nhiệt độ cao, tạo ra các hydrocacbon thơm, hydrocacbon dị vòng, những dẫn xuất của chúng cùng chất có hại khác, chẳng hạn như benzopyrene.
3. Các chất độc hại khác
Chúng bao gồm benzen, este, xeton, các chất hữu cơ khác và nitrosamine cùng nhiều chất vô cơ cũng có nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Ngoài ra, còn có các chất có hại vật lý (như vật chất dạng hạt) và các chất có hại sinh học (chất chuyển hóa do vi khuẩn có hại mang theo trong thực phẩm, chẳng hạn như aflatoxin)... trong khói dầu.
3 nhóm chất này khi đi vào cơ thể sẽ làm tăng nguy cơ ung thư tế bào, trong đó ung thư phổi là phổ biến nhất. Một số nghiên cứu quốc tế đã chỉ ra rằng khói dầu nhà bếp là một "động lực" quan trọng làm tăng tỷ lệ mắc bệnh ung thư phổi ở phụ nữ không hút thuốc.
Vì hầu hết các hợp chất trong khói bếp có khả năng gây đột biến DNA, mặc dù cơ thể có thể sửa chữa các đột biến này, nhưng việc tiếp xúc với liều lượng cao, lâu dài với khói dầu chắc chắn sẽ dẫn đến sự tích tụ hư hỏng, tăng xác suất đột biến DNA, tăng sinh tế bào bất thường và cuối cùng là gây ung thư phổi.
Ngoài ung thư phổi, việc mắc các bệnh ung thư cổ tử cung, ung thư máu… cũng liên quan đến việc tiếp xúc với khói dầu trong thời gian dài.
Thêm vào đó, tổn thương oxy hóa do aldehyde và các hợp chất thơm đa vòng gây ra cũng có thể phá hủy tính toàn vẹn của tế bào (chẳng hạn như tế bào phế nang và tế bào biểu bì da), khiến tế bào già đi hoặc thậm chí chết đi, do đó gây ra viêm (đặc biệt là viêm phá nang mãn tính), suy giảm chức năng. Đồng thời, nó cũng là nguyên nhân chính gây lão hóa da ở phụ nữ.
3 thủ phạm góp phần khiến nhà bếp trở thành nơi nguy hiểm nhất trong nhà
Ngoài khói dầu, các chất độc hại phổ biến khác cũng góp phần khiến nhà bếp trở thành nơi nguy hiểm nhất trong căn nhà bao gồm:
1. Glycotoxins trong thực phẩm chế biến sẵn và đồ chiên rán
Các thực phẩm chế biến sẵn và thực phẩm chiên là nhóm thực phẩm có hàm lượng cao glycotoxins còn gọi là những thực phẩm Advanced Glycation End products (AGEs) có thể làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, tổn thương thận, các bệnh thoái hóa thần kinh và di căn tế bào ung thư.
Việc giảm bớt tiêu thụ chất này vào cơ thể giúp giảm chứng viêm và giúp bạn tránh mắc nhiều bệnh mãn tính như: tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh thận…, theo một nghiên cứu của trường y khoa Mount Sinai được đăng tải trên tờ Sciencedaily năm 2009.
2. Chất tẩy rửa không được làm sạch khỏi thực phẩm, dụng cụ ăn uống
Các chất tẩy rửa về cơ bản sử dụng nguyên lý hoạt động bề mặt để loại bỏ các vết bẩn. Cả thành phần axit truyền thống và thành phần kiềm hiện nay đều có tác dụng ăn mòn da. Dù ở mức độ nhẹ nhưng nếu thực phẩm, dụng cụ ăn uống không được rửa sạch chất tẩy rửa và chất này đi vào cơ thể người sẽ mang đến nhiều nguy cơ gây bệnh.
3. Các chất độc hại khác bao gồm thuốc diệt côn trùng
Thuốc diệt côn trùng được sử dụng để chống lại côn trùng trong nhà bếp, chẳng hạn như gián, kiến, muỗi... có chứa các chất độc hại có nhiều khả năng lưu lại trên bề mặt của dụng cụ ăn uống hoặc thực phẩm.
Làm sao để "triệt hạ" các sát thủ nhà bếp?
Có hai cách để giảm nguy cơ khói dầu"
1. Giảm sản xuất khói dầu
Bạn có thể bắt đầu bằng cách thay đổi phương pháp nấu ăn, chẳng hạn như không nấu quá chín, dùng lửa nhỏ, dùng nhiệt gián tiếp (như luộc, hầm và hấp...), tăng tỷ lệ rau củ trong thực phẩm...
2. Tăng phát thải khói dầu
Tránh môi trường bếp tương đối khép kín và sử dụng máy hút mùi một cách khoa học và hợp lý.
Đối với các loại đồ vật nguy hiểm khác, bạn cần chú ý đến vị trí sử dụng của chúng (tránh tiếp xúc với dụng cụ ăn hoặc nguyên liệu thực phẩm) hoặc các biện pháp bảo vệ cần thiết trong quá trình sử dụng như đeo găng tay, rửa sạch hoàn toàn... để giảm thiểu tiếp xúc với cơ thể và tránh chúng vào cơ thể.
Nguồn tham khảo và ảnh: Sohu, Sciencedaily, FDA, Kknews
CÙNG CHUYÊN MỤC
