Mâm cỗ cúng tất niên 30 Tết có ý nghĩa gì?
Lễ cúng Tất niên là phong tục lâu đời và mang đậm nét đẹp văn hóa, bản sắc truyền thống của người Việt Nam, với ý nghĩa hoàn tất năm cũ và chào đón năm mới.
Các gia đình báo cáo lên bề trên những gì được mất trong năm nay, những gì chưa làm được và mong muốn năm sau sẽ hoàn thành tốt. Đây cũng là dịp để mọi người hưởng thụ, nghỉ ngơi và tận hưởng thành quả của cả năm qua.
Lễ cúng Tất niên cũng là lúc để gia đình và người thân đoàn tụ sau những tháng ngày lặn lội mưu sinh, tạm thời gác lại những áp lực, cùng nhau tận hưởng không khí đoàn viên ấm áp.
Lễ cúng Tất niên nên làm vào ngày nào?
Thường thì lễ cúng Tất niên ở nước ta được tổ chức vào ngày cuối cùng của năm tính theo lịch âm (tức là ngày 30 tháng 12 âm lịch, còn được gọi là ngày 30 Tết, một số năm thiếu thì sẽ được tổ chức vào ngày 29 Tết). Riêng năm 2022 không có ngày 30 âm lịch nên có thể cúng muộn nhất vào ngày 29 Tết.
Tuy nhiên, một số gia đình tổ chức cúng Tất niên sớm hơn, có thể là ngày 25, 26, 27 hoặc 28 tháng Chạp. Nhìn chung, thời gian tốt nhất để cúng tất niên vẫn là 2 ngày cuối cùng của năm cũ.
Để cúng Tất niên , các gia đình cần chuẩn bị mâm cơm thật tươm tất để cúng gia tiên và những người đã khuất trong gia đình. Sau khi hạ lễ, mọi người trong gia đình sum vầy bên mâm cơm.
Bên cạnh ý nghĩa gia đình đoàn tụ, bữa cơm Tất niên còn là nghi thức tiễn biệt năm cũ, sửa soạn đón năm mới. Sau bữa cơm tất niên, mọi người chuẩn bị cúng giao thừa, tiễn năm cũ và đón mừng năm mới.
Cúng tất niên xong "hoá vàng" ngay có được không?
Nhiều người quan niệm, trần gian sao thì âm phủ vậy. Chính vì vậy, một số quan niệm các bậc tổ tiên cũng cần có tiền, quần áo để mua sắm chuẩn bị Tết. Do vậy, nhiều người thắc mắc liệu có thể "hoá vàng" xuống cho người âm, thần linh có tiền để chuẩn bị Tết ngay sau mâm cơm tất niên chiều 30 Tết được không?
Theo Chuyên gia Phong thuỷ Nguyễn Trọng Tuệ - Viện Trưởng Viện nghiên cứu kiến trúc và văn hoá phương Đông, Chủ tịch CLB Phong thuỷ Thăng Long, về việc cúng, đốt vàng mã là một điều rất khác mà dân gian du nhập về, quan niệm của Đạo giáo mới có những điều đó. Đạo phật hoặc những đạo khác thì không có điều đó.
Việc đốt vàng mã là quan niệm để cung cấp cho thế giới bên kia những vật dụng, tiền vàng, quần áo để thần linh, tổ tiên sử dụng. Tuỳ hoàn cảnh sẽ áp dụng những cách khác nhau để chuyển đổi từ thế giới dương đến thế giới âm. Tuy nhiên, đa phần sẽ dùng cách là đốt hay "hoá" để chuyển đổi sang.
"Sẽ có rất nhiều lễ trong dịp Tết, chính vì vậy mọi người sẽ chọn đa phần đến ngày mùng 3 Tết, trước khi tiễn thần linh, các cụ đi thì sẽ gom góp lại, đóng gói đốt, "hoá vàng" một thể.
Tuy nhiên, nếu "hoá vàng", đốt ngay cũng được vì từ xa xưa hoàn toàn không có quan niệm đó, điều này hoàn toàn do mọi người tự quan niệm để cảm thấy an tâm hơn nên sẽ không có vấn đề gì", Chuyên gia Phong thuỷ Tuệ chia sẻ.
Mâm cúng Tất niên gồm có những gì?
Mâm lễ cúng Tất niên tùy thuộc theo vùng miền, mỗi nơi sẽ khác nhau và tùy thuộc vào điều kiện gia đình mà chuẩn bị. Thế nhưng, một số vật phẩm nhất định phải có khi cúng theo phong tục của người Việt đó là: mâm ngũ quả , hương hoa, vàng mã, trầu cau, rượu, bánh chưng,... các món ăn trong ngày Tết sẽ được bầy biện trang nghiêm trên bàn thờ. Một số vùng có thêm câu đối đỏ, "gậy ông vải" (là 2 đôi mía còn đủ cả ngọn, lá tươi tốt, buộc khum vào nhau ở hai bên bàn thờ).
Bữa cơm ngày cuối năm được làm thịnh soạn hơn ngày thường. Tùy từng vùng miền mà có những đặc trưng riêng.
Ảnh minh hoạ
Mâm cơm cúng Tất niên miền Bắc
Mâm cơm cúng Tất niên của người dân miền Bắc thường gồm các món ăn quen thuộc như: Canh móng giò hầm măng, xôi gấc và bánh chưng, giò hoặc chả lụa, gà trống luộc nguyên con (hoặc sử dụng thịt lợn luộc), miến nấu lòng gà. Ngoài ra, bạn cũng có thể bổ sung thêm một số món ăn bình dị khác như dưa hành muối, nộm, thịt đông…
Mâm cỗ cúng Tất niên miền Trung
Khác với miền Bắc, mâm cơm cúng Tất tiên của người dân miền Trung thường có các món ăn như: Giò lụa Huế, miến Huế, gà bóp rau răm, măng khô ninh, thịt lợn luộc, ram rán. Ngoài ra, tùy theo bản sắc từng khu vực mà mâm cúng có thể thay đổi hoặc thêm các món ăn khác cho phù hợp.
Mâm cơm cúng Tất niên của miền Nam
Mâm cơm cúng Tất niên của người dân miền Nam thường có các món ăn đặc trưng như: Bánh tét, củ cải ngâm nước mắm, thịt lợn luộc, gỏi tôm thịt, giò chả, canh măng nấu xương (bạn có thể dùng măng tươi hoặc măng khô), canh khổ qua nhồi thịt (hay còn được gọi là canh mướp đắng nhồi thịt), thịt kho tàu (là món thịt heo kho với trứng và nước cốt dừa).
Bên cạnh đó, các gia đình có thể thêm bớt các món ăn sao cho phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện gia đình mình.
Mâm cỗ Tất niên cỗ chay
Rau củ xào chay
Canh rau củ nấu chay: Nguyên liệu gồm bắp non, nấm rơm, nấm đông cô, bạch quả, đậu hà lan, đậu phụ, cà rốt, củ cải trắng, ngoài ra có hành, ngò để trang trí, gia vị các loại.
Đậu phụ chiên xào nấm tươi: Cắt ngay ngắn những miếng đậu hũ thành dải mỏng, đem chiên chín và xào với nấm tươi, hành cùng các loại gia vị, rau thơm khác.
Miến xào chay: Phi hành thơm, cho cà rốt, đậu que, súp lơ vào xào qua. Tiếp theo cho nấm rơm, đậu hũ xào vừa mềm, nêm một chút muối ăn. Khi các hỗn hợp thấm gia vị, đổ miến đã ngâm mềm và để ráo nước vào, đảo nhẹ tay. Món ăn chín tới thì cho ra đĩa, rắc thêm tiêu, ớt, hành ngò cho đẹp mắt.
Giò, chả chay
Xôi gấc
Cách đặt gà cúng Tất niên 2022
Khi chuẩn bị mâm cỗ giao thừa cúng ngoài trời, phải đặt gà cúng lên đĩa to, tháo dây buộc (nếu có), bầy ngay ngắn trên đĩa, tiết lòng đặt dưới bụng gà, mỏ ngậm bông hoa hồng đỏ.
Điều quan trọng nhất là phải đặt đầu gà quay ra đường để đón quan Hành khiển cai quản năm mới đi qua, cách đặt gà cúng như vậy còn có ý nghĩa gọi mặt trời chiếu vào nhà mình.
Còn khi đặt gà cúng trên ban thờ, theo một số chuyên gia nghiên cứu, nên quay đầu gà hướng về bát hương với tư thế được gọi là "con gà biết kêu, biết gáy, đang chầu" tức là há miệng, chân quỳ và cánh duỗi ra tự nhiên. Nếu làm theo cách nhiều gia đình làm có nghĩa có đầu gà hướng ra ngoài thì đó là gà không chịu chầu.
Cách bài trí mâm cỗ cúng cũng hết sức quan trọng. Tùy theo cách bố trí bàn thờ của gia chủ mà có cách bày hợp lý. Tuy nhiên, mâm cỗ mặn nên bày ở một chiếc bàn con, đặt dưới bàn thờ chính. Mâm ngũ quả, hoa tươi, vàng mã đặt ở trên.
Sau khi hoàn thành mâm cỗ, người lớn tuổi trong nhà hoặc chủ nhà sẽ thắp hương đọc văn khấn. Những người còn lại làm lễ theo. Việc cúng lễ này chính là lòng thành của con cháu để gửi lời mời ăn Tết tới thần linh, tổ tiên, gia tiên…
CÙNG CHUYÊN MỤC
