Minh Nhật, 27 tuổi, quận Hoàng Mai, Hà Nội dễ dàng "chiến thắng" Covid-19 sau 10 ngày tự cách ly và điều trị tại nhà. Hai ngày đầu, anh sốt, ho nhẹ và đau nhức cơ thể. Từ ngày thứ 3, mọi triệu chứng gần như giảm dần khiến anh nghĩ rằng Covid-19 cũng chỉ như cơn cảm cúm thông thường.
Trong quá trình điều trị, Nhật vẫn làm việc online tại nhà, năng suất thậm chí cao hơn trước lúc mắc bệnh. Ngày thứ 10, anh xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2, chính thức tái hòa nhập cộng đồng. Cũng từ đây, cơn ác mộng mang tên "di chứng Covid-19 kéo dài" bắt đầu xuất hiện.
Mất ngủ là tình trạng nghiêm trọng ở người bệnh sau Covid-19 (Ảnh minh họa)
"Hậu Covid-19, tôi như một con người khác"
Nhật cảm nhận rõ rệt "sức khỏe không được như trước đây", tinh thần uể oải, cơ thể mệt mỏi và không còn sức sống. Tâm lý cũng thay đổi nhiều, đặc biệt hay xuất hiện lo âu và suy nghĩ viển vông.
Nhiều khi ngẫm nghĩ, anh thấy hậu Covid-19, mình như một con người khác.
Đầu tiên, Nhật ho dai dẳng sau khi âm tính. Những cơn ho ngày một dữ dội hơn, cảm tưởng như muốn "bay cả lồng ngực". Mỗi lần cơn ho chấm dứt khiến đầu óc choáng váng. Dù đã sử dụng thuốc kháng sinh được bác sĩ kê đơn, uống siro hay viên ngậm nhưng tình trạng không cải thiện.
Tiếp đến, anh hụt hơi, hơi thở ngắn. Dù thay quần áo, đi lại hay làm việc nhà, anh đều cảm giác khó thở. Đặc biệt, mỗi lần có việc ra ngoài cần đeo khẩu trang, khó thở tăng như bị ai đó bóp nghẹt cổ họng.
"Nhiều khi trong những cuộc trò chuyện, sau 3-4 câu, tôi lại hết hơi, phải dừng lại tập thở rồi mới tiếp tục. Đáng lo ngại hơn là vào buổi tối, tôi thường xuyên bị nghẹt mũi khiến việc hô hấp rất khó khăn", anh kể.
Thứ ba, thường xuyên mệt mỏi, uể oải, sa sút tinh thần, hay còn gọi là "tụt mood" theo cách nói của giới trẻ. Mỗi sáng thức dậy, Nhật thường cảm thấy "buồn" không rõ lý do, không muốn làm bất cứ việc gì.
Anh dễ cáu giận, không có hứng thú với những hoạt động từng yêu thích, thậm chí khó đưa ra quyết định. Thỉnh thoảng, anh lo âu quá mức về sức khỏe của bản thân.
"Có những ngày, tôi kiệt sức và suy nghĩ tiêu cực do áp lực cuộc sống", nam thanh niên nói.
Nhiều người rơi vào mệt mỏi, uể oải sau Covid-19 (Ảnh minh họa)
Thứ tư, mất ngủ, mơ lung tung. Những ngày đầu khỏi Covid-19, Nhật ngủ đủ giấc. Nhưng sau đó, bắt đầu xuất hiện những giấc mơ lung tung, khiến cơ thể mỗi khi thức dậy rất mệt mỏi. Nếu như trước đây anh là "con sâu ngủ", mỗi ngày ngủ hơn 10 tiếng, bất kể thời điểm, thì hiện nay, rất khó ngủ.
Anh tập thể dục, uống trà, sử dụng thuốc an thần nguồn gốc từ thảo dược, nhưng giấc ngủ không cải thiện. Tình trạng này khiến anh xuất hiện dấu hiệu "sợ đến giờ đi ngủ".
"Người ta hay nói ăn được ngủ được là tiên, còn tôi gần như phát điên vì sợ mất ngủ. Đồng nghiệp của tôi, sau khỏi Covid-19, đã hơn 10 ngày liên tiếp không thể ngủ ngon khiến tôi rất ám ảnh".
Thứ năm, tôi nghe được tiếng tim đập mạnh, đập nhanh, theo tìm hiểu đây là cảm giác hồi hộp, đánh trống ngực.
Thứ sáu, lơ đãng và suy giảm trí nhớ. Nếu trước đây, Nhật rất tự tin về trí nhớ của bản thân, có thể ghi nhớ và thu nạp nhanh thông tin, thì sau khỏi Covid-19, anh suy nghĩ và xử lý thông tin chậm hơn. Nhiều lúc, anh khó tập trung và kèm biểu hiện hay quên.
Hướng dẫn một số biện pháp cải thiện sức khỏe và tinh thần sau Covid-19
Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương thông tin, với bệnh nhân khỏi Covid-19, giới khoa học đang phân ra 2 giai đoạn gồm:
- "Covid-19 kéo dài", từ sau 4 tuần đến 12 tuần.
- "Hậu Covid-19", sau 12 tuần mà các triệu chứng cũ vẫn tồn tại hoặc xuất hiện thêm triệu chứng mới mà không lý giải được bằng các bệnh lý khác.
Theo bác sĩ Cấp, hậu Covid-19 là gánh nặng đối với chăm sóc và điều trị bệnh nhân. Do đó, dù là "Covid-19 kéo dài" hay "hậu Covid-19" thì đều cần giải quyết.
Một số nghiên cứu cho thấy có khoảng 70-80% các bệnh nhân khỏi bệnh phải đối mặt với hậu Covid-19. Một trong những triệu chứng khá trầm trọng là lo lắng, rối loạn tâm thần, rối loạn giấc ngủ. Các bệnh nhân quá lo lắng sẽ dẫn đến mất ngủ, lo âu kéo dài.
Tuy nhiên, những triệu chứng này không gây nguy hiểm chết người mà chỉ gây rối loạn về nhịp sống, sinh hoạt, khả năng lao động. Do đó, mỗi người bệnh cần tự khắc phục tình trạng của bản thân kết hợp với tư vấn của bác sĩ.
Tập thể dục, chế độ làm việc nghỉ ngơi thích hợp sẽ giúp cải thiện tình trạng mệt mỏi, mất ngủ hậu Covid-19 (Ảnh minh họa)
Bác sĩ Trương Hữu Khanh, cố vấn Khoa Nhiễm thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM) hướng dẫn, với người bệnh hậu Covid-19 bị "tụt mood" cần cố gắng tuân thủ những thói quen tốt, có chế độ sinh hoạt hợp lý. Người bệnh nên đặt mục tiêu hàng ngày trong công việc dù có những việc chưa thích. Ngoài ra, nên giữ kết nối với bạn bè và người thân để chia sẻ, sẽ mau phục hồi hơn. Chế độ ăn uống, nghỉ ngơi, duy trì vận động, thể dục,... cũng giúp cải thiện tinh thần.
Theo bác sĩ Khanh, sau khi khỏi Covid-19, nhiều người mệt mỏi kéo dài vài ngày, vài tuần, có khi vài tháng. Ông phân tích, những nguyên nhân khiến người bệnh mệt mỏi có thể do thiếu ngủ, ham việc và muốn chứng minh mình đã khỏe bệnh, lo lắng, căng thẳng, stress, tinh thần càng chán nản càng mệt mỏi.
"Người bệnh nên nghỉ ngơi mỗi khi cảm thấy mệt mỏi, không cần gắng sức. Họ cần cố gắng ngủ đủ giấc và điều độ, thư giãn bằng cách thiền hay tập yoga. Đồng thời, tiết kiệm năng lượng càng nhiều càng tốt, tẩm bổ điều độ. Nếu mệt mỏi kéo dài và ngày càng nghiêm trọng, người bệnh nên đi khám", bác sĩ khuyến cáo.
Với những người ho kéo dài sau Covid-19, bác sĩ Khanh phân tích ho có thể xuất hiện khi cười, nói, hít không khí lạnh, hít phải mùi lạnh, nhiều khi khiến thức giấc ban đêm. Nhiều người bị ho sặc sụa, thường là ho khan, ít khi ho có đờm.
Để giảm cơn ho, người bệnh nên tập thở, hít vào thở ra bằng mũi cho đến khi hết ho, kết hợp uống từng ngụm nước ấm, ngậm kẹo, tránh để khô họng.
Bên cạnh đó, trong sổ tay phục hồi hậu Covid-19 của Đại học Y dược TP.HCM, các bác sĩ đưa ra những hướng dẫn để người bệnh sau Covid-19 cải thiện giấc ngủ.
Theo các bác sĩ, khi trằn trọc mãi không ngủ được, đừng ép mình đi vào giấc ngủ, hãy ngủ khi sẵn sàng. Một vài "mẹo" để có một giấc ngủ ngon hơn, như thư giãn tinh thần trước khi ngủ 1-2 giờ như thiền, đọc sách, tránh rượu, cà phê, thuốc lá. Hạn chế thiết bị điện từ 1-2 giờ trước ngủ vì ánh sáng xanh sẽ gây ảnh hưởng chất lượng giấc ngủ.
Người bệnh cần tránh thức khuya, tránh ngủ bù, thay vào đó tăng cường tập thể dục. Mỗi khi thức dậy, hãy tìm đến ánh sáng, bởi đây là yếu tố giúp điều hòa nhịp thức giấc mạnh nhất.
Nếu người bệnh mất ngủ một thời gian dài, ảnh hưởng công việc hoặc khiến lo lắng, có thể gặp bác sĩ và chuyên gia để được chăm sóc giấc ngủ tốt nhất.
CÙNG CHUYÊN MỤC
