Khi một em bé chào đời, ngoài niềm hân hoan khi con đến bên bố mẹ như một món quà vô giá thì đi kèm đó là những trách nhiệm, những bỡ ngỡ mà người làm cha làm mẹ lần đầu khó lòng tránh khỏi. Vì chưa có kinh nghiệm trong việc chăm sóc trẻ sơ sinh, nhiều ông bố bà mẹ thường dựa vào những suy nghĩ của mình để giúp con cảm thấy tốt hơn mà không biết rằng trẻ sơ sinh cũng có những nỗi sợ hãi nhất định.
Trên thực tế, trẻ sơ sinh cảm nhận được nhiều hơn những gì mẹ tưởng tượng rất nhiều. Để trẻ sơ sinh được khỏe mạnh và lớn nhanh, cha mẹ phải nắm rõ cũng như tuân thủ các nguyên tắc khi chăm sóc trẻ, tránh làm con cảm thấy khó chịu hoặc sợ hãi vì như trường hợp dưới đây, sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
Chị Xiaoman (Quảng Đông, Trung Quốc) và chồng luôn mong muốn có con từ khi kết hôn, sau những nỗ lực không ngừng, sự cố gắng của hai người đã được đền đáp. Sau khi Xiaoman mang thai cả nhà đều rất vui mừng và chăm sóc chị như một “bà hoàng”. Vì vậy mà Xiaoman vượt qua cả thai kỳ khá suôn sẻ, em bé chào đời mẹ tròn con vuông và cả gia đình đều đắm chìm trong hạnh phúc.
Sau khi xuất viện trở về nhà, chị Xiaoman và chồng nghĩ rằng chăm em bé không cần nhờ tới sự giúp đỡ của ông bà nội ngoại vì đôi vợ chồng trẻ cho rằng chăm sóc con không gì khác hơn là cho trẻ ăn uống, nghe có vẻ rất đơn giản. Tất nhiên, thực tế thật phũ phàng. Đôi vợ chồng trẻ phải stress vì nhiều khi con khóc mà không thể hiểu được lý do tại sao?
Cứ mỗi lần em bé khóc, vợ chồng Xiaoman lập tức bế con lên để vỗ về. Đôi khi bế con theo chiều ngang không có tác dụng nên Xiaoman và chồng đã ôm con theo chiều đứng.
Một lần khi Xiaoman chỉ bế con đi đi lại lại, tình cờ đúng lúc bà ngoại đến thăm, nhìn thấy cách bế con của bà mẹ trẻ thì hốt hoảng ra hiệu cho chị Xiaoman đặt cháu nằm xuống cũi. Hỏi ra mới biết, không thể bế thẳng một em bé sơ sinh, vì xương và cột sống của trẻ chưa hoàn thiện, cơ thể của trẻ có thể dễ bị tổn thương khi bế thẳng.
Không chỉ mỗi việc không được bế trẻ thẳng đứng theo chiều dọc khi con mới lọt lòng, còn có rất nhiều điều mà cha mẹ cần nhớ khi chăm sóc trẻ sơ sinh. Thế nhưng lại ít ông bố bà mẹ nào biết được những điều này.
Bế trẻ theo chiều đứng
Trẻ sơ sinh xương rất yếu do đó nếu bế không đúng cách sẽ gây hại cho hệ xương của bé, thậm chí để lại dị tật. Khi bế em bé lên, mẹ cần phải đỡ đầu của bé trước, sau đó luồn một tay xuống dưới cổ bé để đỡ lấy đầu bé. Tay kia luồn dưới lưng và mông bé để đỡ phần thân dưới một cách chắc chắn. Ôm bé theo cách này, mẹ có thể dễ dàng chuyển bé từ chỗ này sang chỗ khác một cách nhẹ nhàng và êm ái.
Trẻ sơ sinh phải luôn được đặt nằm ngửa khi ngủ hoặc khi thay tã. Trẻ sơ sinh xương cột sống yếu, trọng lượng cơ thể nhẹ nên khi được bế đứng cột sống của bé phải hoàn toàn được cánh tay người lớn nâng đỡ.
Trẻ sơ sinh xương rất yếu do đó nếu bế không đúng cách sẽ gây hại cho hệ xương của bé, thậm chí để lại dị tật.
Đeo bao tay cho trẻ mọi lúc mọi nơi
Khi chăm sóc trẻ sơ sinh, mẹ không được đeo bao tay cho trẻ quá thường xuyên. Một số bố mẹ sợ trẻ sơ sinh tự làm xước người và mặt khi gãi hoặc bị lạnh vì sốc nhiệt sau khi ở trong bụng mẹ, nên thường đeo bao tay cho trẻ.
Trên thực tế, đây là điều không nên, vì hại nhiều hơn lợi, có thể sẽ mang lại những tổn thương khác cho trẻ. Tay trẻ có thể bị gò bó, cản trở sự phát triển các kỹ năng của trẻ trong việc cầm nắm đồ vật. Hãy cứ để con ngắm nghía, ngậm tay, bám lấy tay của mẹ thay vì bao bọc chúng trong lớp vải dày cộm.
Đeo bao tay quá nhiều có thể khiến tay trẻ có thể bị gò bó, cản trở sự phát triển các kỹ năng của trẻ trong việc cầm nắm đồ vật.
Nôn nóng làm sạch phần mảng bám trên da đầu trẻ
Một số trẻ sơ sinh sau khi sinh, trên đầu sẽ có phần mảng bám màu nâu đen mà dân gian vẫn gọi là “cứt trâu”. Thông thường phần mảng bám này sẽ tự động hết sau khi tắm một vài lần, trong khi một số trẻ sơ sinh lâu hơn mới hết.
Mẹ không nên sốt ruột mà dùng tay tác động vào phần mảng bám này. Trước hết, làn da của trẻ tương đối mỏng manh, đụng vào có thể làm trẻ bị trầy da. Ngoài ra, một số vi khuẩn bám vào móng tay của cha mẹ có thể tiếp xúc với phần da của trẻ có thể gây nhiễm trùng.
Mẹ không nên sốt ruột mà dùng tay tác động vào phần mảng bám trên da đầu của trẻ. Trước hết, làn da của trẻ tương đối mỏng manh, đụng vào có thể làm trẻ bị trầy da.
Cho trẻ sơ sinh uống nước quá sớm
Một số bà mẹ cho trẻ sơ sinh uống nước vì sợ con khát. Trẻ sơ sinh bú mẹ hoàn toàn dưới 6 tháng tuổi không cần bổ sung thêm nước.
Trẻ sơ sinh uống nước quá sớm có thể gây hại đến sức khỏe khiến bé dễ bị nhiễm trùng đường ruột. Cho dù nước sạch và tinh khiết đến đâu đi nữa thì cũng có nguy cơ chứa mầm bệnh. Hệ miễn dịch của bé vẫn còn yếu, nếu uống phải nước có chứa mầm bệnh, bé sẽ nguy cơ bị tiêu chảy và suy dinh dưỡng rất cao.
Trẻ sơ sinh uống nước quá sớm có thể gây hại đến sức khỏe khiến bé dễ bị nhiễm trùng đường ruột.
Đeo tất hoặc mặc quần tất cho trẻ quá chật
Một số quan niệm xưa cũ cho rằng việc đeo tất (hoặc mặc quần tất) cho trẻ sẽ giúp chân của trẻ thẳng và sau này có thể giúp trẻ cao lớn. Tất nhiên điều này là không chính xác, đặc biệt gây bất lợi cho sự phát triển chân của trẻ, dễ dẫn đến dị tật.
Khi cho trẻ đi tất hoặc mặc quần tất quá chật, nhiệt không thoát được ra ngoài nên khiến chân trẻ bị toát mồ hôi. Đeo tất quá chật sẽ làm ảnh hưởng đến sự phát triển các cơ ở chân, điều này là hoàn toàn không có lợi cho khả năng vận động của trẻ.
Đeo tất quá chật sẽ làm ảnh hưởng đến sự phát triển các cơ ở chân, điều này là hoàn toàn không có lợi cho khả năng vận động của trẻ.
Mặc quần áo quá dày cho trẻ
Đối với trẻ sơ sinh, mẹ lưu ý không nên mặc đồ quá dày hoặc nhiều lớp cho con, đặc biệt là quần áo với chất liệu dày, khiến trẻ dễ tiết và tích tụ mồ hôi.
Mặc quá nhiều áo với chất liệu len hay bông sẽ làm cho mồ hôi không toát ra bên ngoài được, trong khi trẻ rất dễ đổ mồ hôi vì cảm nhận nhiệt tốt hơn người lớn, ứ đọng lại bên trong là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển gây ra các bệnh về da như chàm sữa cho con.
Cha mẹ nên chú ý mặc quần áo thoáng mát cho con, hạn chế mặc quá nhiều áo với chất liệu len hay bông sẽ làm cho mồ hôi không toát ra bên ngoài được, trong khi trẻ rất dễ đổ mồ hôi vì cảm nhận nhiệt tốt hơn người lớn.