Sữa công thức là sản phẩm được lựa chọn hỗ trợ trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trong trường hợp không có hoặc có ít sữa mẹ. Thế nhưng nhiều trường hợp hiểu sai về sữa công thức cũng như pha sữa không đúng cách khiến cho trẻ không những không hấp thụ được chất dinh dưỡng của sữa mà còn gặp nguy hại. Trường hợp mới đây xảy đến với bé gái T. 3 tháng tuổi ở Kiên Giang khiến nhiều bậc phụ huynh bàng hoàng.
Được biết, cháu T. nhập viện Nhi đồng Thành phố (TP.HCM) trong tình trạng lơ mơ, da và môi tái nhợt vì mất máu. Bé gái sơ sinh được chẩn đoán viêm ruột nhiễm trùng, xuất huyết tiêu hóa. Các chẩn đoán hình ảnh ghi nhận bệnh nhi viêm phù nề niêm mạc nhiều nơi trong đường tiêu hóa, có nhiều giun. Trước đó em bé bị sốt và đi phân lỏng 2-3 lần trong 2 ngày và đã được khám ở bệnh viện huyện, sau đó chuyển lên bệnh viện tỉnh.
Hình ảnh siêu âm cho thấy ổ giun trong bụng đứa bé. Ảnh do bệnh viện cung cấp (Người Lao Động)
Theo khai thác từ phía người nhà cháu T. thì được biết người nhà có pha sữa bằng nước sông lắng phèn, không được đun sôi cho cháu bé uống. Do đó các bác sĩ nhận định trứng giun xâm nhập vào cơ thể trẻ từ đây. Qua trường hợp này, các bác sĩ cũng lưu ý bậc cha mẹ khi chăm sóc trẻ cần cho ăn chín, uống chín, rửa tay khi chế biến thức ăn, vệ sinh... để đảm bảo trẻ không bị lây nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng.
Trên thực tế việc pha sữa sai cách cho trẻ dẫn đến những tổn hại nghiêm trọng về sức khỏe của trẻ đã từng xảy ra rất nhiều lần. Thậm chí có trường hợp gây nguy hiểm đến tính mạng. Đó là trường hợp xảy đến với bé gái 10 tuần tuổi ở Georgia, Mỹ. Bố mẹ của bé là Herbert (George) Landell, 26 tuổi, và Lauren Fristed, 25 tuổi đã bị bắt giữ.
Cặp vợ chồng này đã bị cảnh sát bắt giữ vì cho con gái 10 tuần tuổi của uống sữa mẹ pha loãng với nước, dẫn đến tử vong. (Ảnh: usatoday.com)
Theo cảnh sát, con gái Nevaeh của họ đã bị uống sữa mẹ pha loãng với nước, dẫn đến tình trạng não sưng, hàm lượng các chất điện giải và muối trong cơ thể giảm và bé đã tử vong vì ngộ độc nước. Trầm trọng hơn, cha mẹ bé Nevaeh còn bị buộc tội là đã không đưa con đến bệnh viện để được chữa trị kịp thời mà ở nhà cầu nguyện (theo tín ngưỡng tôn giáo của họ). Đến khi tình trạng của con rất nặng, họ mới mang con đi khám nhưng đã quá muộn.
Một trường hợp nữa xảy ra vào năm 2016 ở Hạ Môn, Trung Quốc. Theo chia sẻ từ phía người nhà, vì con trai sinh non nên nhẹ cân, gia đình muốn cháu nhanh tăng cân nên mỗi lần pha sữa thường thêm sữa bột so với công thức chuẩn. Tình trạng này kéo dài khiến đứa trẻ không những không tăng cân mà thường xuyên bị trớ, chán ăn, gương mặt kém hoạt bát. Sau khi được các bác sĩ kiểm tra, đứa trẻ đang trong tình trạng suýt hoại tử ruột.
Ảnh minh họa
Các bác sĩ cho biết, bé trai đã phải uống sữa quá đặc trong một thời gian dài, gây ảnh hưởng đến đường tiêu hóa, phá hủy tế bào, cụ thể là gây viêm ruột. Nếu để tình trạng này kéo dài, đứa trẻ có thể bị sốt, tiêu chảy ra máu, thậm chí đe dọa tính mạng.
Alexander Penn, một giáo sư sinh học làm việc trong phòng thí nghiệm của trường đại học California San Diego cho biết: “Acid béo tự do được xem là “chất tẩy rửa” có khả năng làm tổn hại tới màng tế bào. Ruột của trẻ thiếu niên và người trưởng thành có một niêm mạc phát triển toàn diện để ngăn chặn tác hại do các acid béo tự do gây ra.”
Tuy nhiên, ruột trẻ sơ sinh, đặc biệt ở trẻ sinh thiếu tháng lại rất yếu ớt, không có nhiều khả năng ngăn chặn acid béo. Đó là lý do tại sao trẻ sơ sinh có nhiều nguy cơ bị viêm ruột hoại tử nếu uống sữa công thức quá đặc, được pha sai cách. Tuy nhiên, nhiều gia đình vẫn chủ quan khi pha sữa không đúng quy định.
Ngoài lỗi pha sữa quá đặc, pha sữa bằng nước sông, một số sai lầm khi pha sữa công thức cho trẻ mà cha mẹ cần tránh:
1. Pha sữa bằng nước khoáng
Một số cha mẹ mắc lỗi “cẩn thận quá” khi mua nước khoáng, nước suối đóng chai về pha sữa cho con với suy nghĩ những loại nước đóng chai này đảm bảo độ sạch và tinh khiết cho trẻ sơ sinh. Tuy nhiên thực tế, nước khoáng và nước suối dù không chứa tạp chất hay vi khuẩn nhưng lại có hàm lượng khoáng chất phức tạp, khi kết hợp với sữa công thức có thể ảnh hưởng đến sức khỏe em bé.
Cách tốt nhất là mẹ nên sử dụng nước lọc đun sôi để đến nhiệt độ thích hợp pha sữa cho con là tốt nhất.
Ảnh minh họa
2. Pha sữa không đúng nhiệt độ
Tùy từng loại sữa bột mà các hãng lại có yêu cầu riêng về nhiệt độ. Pha sữa với nước quá nóng có thể dễ dàng làm mất chất dinh dưỡng. Pha sữa với nước quá lạnh có thể khiến sữa không tan hết, tổn thương đường ruột.
Do đó, trước khi pha sữa cho con, cha mẹ cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng có trên từng lon sữa bột của mỗi hang khác nhau.
3. Để sữa nguội sau đó làm nóng lại
Sữa công thức đã pha, để nguội rồi tái đun sôi có thể làm thay đổi cấu trúc của các protein, vitamin và do đó mất đi giá trị dinh dưỡng. Trong trường hợp sữa pha xong nhưng trẻ chưa ăn, mẹ có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng trong 2 giờ và sau đó nên bỏ đi, thay sữa mới.
4. Lắc sữa quá mạnh
Nhiều cha mẹ có thói quen lắc bình sữa thật mạnh khi pha với suy nghĩ làm vậy sữa sẽ tan hết nhanh và kỹ. Tuy nhiên, hành động này sẽ tạo ra rất nhiều bong bóng trong sữa. Khi trẻ uống phải sữa có nhiều bong bóng sẽ dẫn đến đầy hơi, nấc, trớ.
Cách pha sữa tốt nhất là sau khi thêm nước, sữa bột theo đúng tỷ lệ, mẹ dùng thìa khuấy thật nhẹ nhàng theo một chiều nhất định.