Giám đốc Trung tâm Chỉ đạo tuyến Nhi khoa, Trưởng khoa Sức khỏe vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương.
Minh Nhật (15 tuổi, ở Hà Nội) từ khi sinh ra đã mang giới tính nam và đến tuổi dậy thì, Nhật đã thể hiện thiên hướng nam tính như thích chơi đá bóng, giọng nói ồm, bắt đầu có ria mép… Thế nhưng, bỗng một ngày Minh Nhật nói: “Con không thích làm con trai. Con muốn làm con gái” khiến bố mẹ bàng hoàng.
Khi bị gặng hỏi "Vì sao lại thế?", Nhật không giải thích, chỉ nói một câu ngắn gọn: "Con thích thế". Theo dõi con những ngày sau đó, chị Hoa (mẹ Minh Nhật), không thấy con có biểu hiện bất thường gì hay thay đổi phong cách ăn mặc, chỉ thấy con buồn rầu, ít nói chuyện. Mỗi lần mẹ hỏi tới, Nhật vẫn nhất mực bày tỏ "muốn làm con gái". Do khá am hiểu về tâm lý tuổi dậy thì, hai vợ chồng chị Hoa đã đưa con đi khám.
Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Hồng Bách - Chuyên gia tư vấn, trị liệu tâm lý (Hà Nội) - người trực tiếp khám cho Minh Nhật cho rằng, tình trạng nam sinh này gặp phải là do rối loạn nhận thức giới tính. “Thông thường có 2 loại rối loạn nhận thức giới tính, đó là do nội sinh và do thứ phát. Với nguyên nhân nội sinh thì không thể thay đổi được, còn nếu thứ phát, ví dụ như bị sang chấn, áp lực cuộc sống, gia đình, bị lôi kéo… thì có thể can thiệp.
Khi bé trai bỗng muốn trở thành bé gái thì cần đặc biệt lưu ý đến nguyên nhân có thể do những yếu tố tác động bên ngoài. Ảnh minh họa.
Với trường hợp của Minh Nhật, qua thăm khám và làm test bác sĩ Bách chẩn đoán, trẻ bị rối loạn nhận thức giới tính thứ phát nên áp dụng một số biện pháp can thiệp tâm lý. Trong quá trình này, Minh Nhật chia sẻ nguyên nhân khiến mình muốn trở thành con gái khiến cả bác sĩ và bố mẹ đều bất ngờ.
“Cháu thường xuyên chứng kiến cảnh bố đánh mẹ, dù mẹ bị đánh đau đớn nhưng vẫn cam chịu, không có hành động phản kháng. Mỗi lần nhìn thấy hành động của bố, hoặc nghĩ về những lần mẹ bị đánh, cháu chỉ biết òa khóc. Dần dần, cháu suy nghĩ nhiều và muốn mình trở thành con gái, không muốn làm đàn ông - những người chỉ biết đánh vợ”, Minh Nhật chia sẻ với bác sĩ.
Không chỉ có trường hợp trên, bác sĩ Bách cũng gặp nhiều người nam muốn trở thành nữ hoặc ngược lại vì nguyên nhân thứ phát như bị bạn bè chế giễu, bắt nạt hoặc vì muốn giống nhân vật trong phim...
Quay trở lại với trường hợp Minh Nhật, sau khi điều trị tâm lý, nam sinh này đã nhận thức được giới tính thật của mình. Gia đình cũng có sự chia sẻ và điều chỉnh để con sớm cân bằng cuộc sống. “Trường hợp này ngoài điều trị cho con thì cần phải can thiệp cho bố mẹ. Khi biết nguyên nhân khiến con muốn đổi giới tính, bố mẹ cháu rất bất ngờ và ân hận, cảm thấy có lỗi với con”, bác sĩ Bách cho hay.
Bạo lực gia đình ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý, bản tính của đứa trẻ kể cả khi tuổi còn rất nhỏ. Ảnh minh họa.
TS.BS Đỗ Minh Loan - Trưởng khoa Sức khỏe vị thành niên (Bệnh viện Nhi trung ương) cho biết, trẻ tuổi dậy thì rất nhạy cảm về tâm sinh lý, do vậy những tác động bên ngoài dễ khiến trẻ bị sang chấn. Trong đó, vấn đề bạo lực gia đình ảnh hưởng rất nhiều đến tính cách, tâm lý của trẻ, thậm chí còn khiến trẻ mắc tâm bệnh.
“Thực tế, nhiều trẻ trầm cảm, có ý định tự sát vì chứng kiến cảnh bố mẹ đánh, chửi nhau. Khi chứng kiến điều đó, trẻ mất niềm tin vào cuộc sống, cảm thấy bơ vơ, lạc lõng khi không còn tin tưởng vào những người thân nhất bên cạnh mình, từ đó dễ bị rối loạn tâm lý”, bác sĩ Loan cho hay.
Do vậy, môi trường sống là rất quan trọng với trẻ, nhất là lứa tuổi vị thành niên. Ngoài ra, khi bố mẹ phát hiện trẻ biểu hiện bất thường như mất ngủ, chán ăn, lo âu, hay muốn thay đổi giới tính, tự làm đau mình thì cần đưa con đi khám càng sớm, càng tốt.
* Tên bệnh nhân trong bài đã được thay đổi
CÙNG CHUYÊN MỤC
