Đi khám đau bụng phát hiện ung thư
PGS.TS.BS Phạm Cẩm Phương - GĐ Trung tâm Ung bướu và Y học hạt nhân (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, trung tâm vừa chẩn đoán và điều trị cho một bé trai 15 tuổi mắc ung thư đại trực tràng hiếm gặp. Bệnh nhân tên Nguyễn Xuân N, vào viện vì lý do đau bụng. Sau khi thăm khám, cháu N được chẩn đoán tắc ruột, theo dõi ung thư đại trực tràng và được chỉ định phẫu thuật, làm hậu môn nhân tạo đại tràng trái.
Kết quả nội soi đại trực tràng qua đường hậu môn nhân tạo cho thấy có khối sùi loét chiếm gần hết chu vi đại trực tràng, phần còn lại không thấy tổn thương. Sau 10 ngày nhập viện, bệnh nhân được phẫu thuật nội soi cắt đại tràng trái và vét hạch. Kết quả giải phẫu bệnh sau mổ kết luận cháu bé bị ung thư biểu mô tuyến biệt hóa vừa xâm lấn tới thanh mạc, không xâm lấn mạch máu thần kinh, 42/42 hạch không có u.
Bác sĩ Phạm Cẩm Phương cho biết theo GLOBOCAN (dự án của Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế) năm 2020, ung thư đại trực tràng đứng thứ 3 trên thế giới về số ca mới mắc trong tất cả các bệnh ung thư ở cả 2 giới với gần 2 triệu ca, và đứng thứ 2 về số ca tử vong với khoảng hơn 900.000 ca. Việt Nam cũng là nước có tỉ lệ mắc và tử vong do ung thư đại trực tràng cao. Năm 2020, số ca mắc mới và tử vong do ung thư đại trực tràng đứng thứ 5 ở cả 2 giới, chiếm 9% tổng số ca mới mắc các bệnh ung thư và 6,7% ca tử vong.
Hình ảnh phim chụp cắt lớp vi tính của người bệnh.
Ung thư đại trực tràng thường gặp ở người lớn tuổi, 80% các ca ung thư đại trực tràng được chẩn đoán sau tuổi 55. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, ung thư đại trực tràng ở người trẻ tuổi ngày càng tăng. Các số liệu nghiên cứu cho thấy, từ năm 2000 đến năm 2013, tỉ lệ mắc ung thư đại trực tràng ở người dưới 50 tuổi tăng 22%, chiếm khoảng 10% tổng số các ca mới mắc ung thư đại trực tràng ở tất cả các lứa tuổi.
Phòng bệnh không khó
Ung thư đại trực tràng ở người bệnh trẻ tuổi thường được chẩn đoán ở giai đoạn muộn hơn và có tiên lượng xấu hơn so với nhóm người bệnh lớn tuổi.
Theo bác sĩ Phương, mốc bắt đầu sàng lọc ung thư đại trực tràng thường được khuyến cáo ở tuổi 45. Tuy nhiên, ung thư đại trực tràng có xu hướng ngày càng trẻ hóa, không chỉ ở lứa tuổi trung niên mà có thể gặp ở cả thanh thiếu niên.
Do đó, với những đối tượng nguy cơ cao như tiền sử gia đình có người mắc ung thư đại trực tràng, mắc các hội chứng di truyền liên quan đến ung thư đại trực tràng như hội chứng Lynch, hội chứng đa polyp tuyến gia đình… hoặc khi có triệu chứng nghi ngờ như đi ngoài phân nhầy máu, thay đổi thói quen đại tiện, đau bụng kéo dài... thì nên đi khám sàng lọc bệnh sớm.
Nội soi là phương pháp phát hiện sớm tổn thương ở đại tràng.
Để phòng ngừa ung thư đại trực tràng, các chuyên gia khuyến cáo nên kiểm tra đại trực tràng thường xuyên, đồng thời duy trì thói quen ăn uống lành mạnh.
Có nhiều yếu tố nguy cơ có thể phòng tránh như:
Các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu) được xem là có liên quan mật thiết đến ung thư đại tràng. Ăn khoảng 160g/ngày hoặc chế độ ăn với thịt quá 5 lần/tuần có nguy cơ cao gấp 3 lần. Dưới hình thức chiên, nướng, thịt xông khói, dăm bông, xúc xích, chất đạm sẽ làm tăng yếu tố sinh ung thư, còn mỡ sẽ bị chuyển hóa bởi vi khuẩn trong lòng ruột, làm tăng sản các tế bào biểu mô bất thường và phát triển thành ung thư. Ăn nhiều thịt, mỡ, đạm, ít chất xơ dễ dẫn đến béo phì và có nguy cơ cao gây ung thư đại tràng, nên cần thay đổi chế độ ăn khoa học hơn để phòng bệnh.
Các thức ăn chứa nhiều chất xơ (rau xanh, trái cây) giúp làm giảm nguy cơ này vì chất xơ giúp gia tăng tiêu thụ acid folic, gia tăng kết hợp chất xơ với các yếu tố sinh ung thư dẫn đến việc loại khỏi lòng ruột sớm vì giảm thời gian ứ đọng phân.
Ngoài ra, chất xơ làm giảm pH trong lòng đại tràng và tăng sản xuất các acid béo chuỗi ngắn và yếu tố vi lượng chống hiện tượng oxy hóa.
Các loại nước uống chứa cồn làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng. Thuốc lá được biết đến như là những “sát thủ” của bệnh lý tim mạch hay ung thư phổi. Gần đây nó được công nhận là những yếu tố nguy cơ rất quan trọng gây ung thư đại tràng cho cả hai giới, nhất là khi kết hợp với rượu bia.
Hoạt động thể lực, vận động hay luyện tập thể dục sẽ làm giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng. Quan trọng nhất là bạn không nên bỏ qua việc tầm soát phát hiện sớm căn bệnh này 06 tháng/lần tại các cơ sở chuyên khoa uy tín, bởi ung thư đại trực tràng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu được phát hiện và điều trị kịp thời.
CÙNG CHUYÊN MỤC
