1. Nghiên cứu bước ngoặt về tuổi dậy thì sớm ở bé gái
Cuối những năm 1980, TS. Herman-Giddens, Trường Y tế Công cộng Toàn cầu Gillings của Đại học North Carolina (khi đó đang làm giám đốc cho đội lạm dụng trẻ em tại Trung tâm Y tế Đại học Duke ở Durham) đã nhận ra có điều gì đó bất thường đang thay đổi ở nhiều cô gái trẻ, nhiều người trong số họ đã bắt đầu phát triển ngực ở độ tuổi rất sớm từ khi lên 6 hoặc 7.
Một thập kỷ sau, Herman-Giddens đã công bố một nghiên cứu về hơn 17.000 bé gái đã khám sức khỏe tại các văn phòng bác sĩ nhi khoa trên khắp Hoa Kỳ. Các con số tiết lộ rằng, trung bình, các cô gái vào giữa những năm 1990 đã bắt đầu phát triển ngực sớm - thường là dấu hiệu đầu tiên của tuổi dậy thì - vào khoảng 10 tuổi, sớm hơn một năm so với ghi nhận trước đây.
Dậy thì sớm hơn có thể có những tác động có hại, đặc biệt là đối với các bé gái.
TS. Herman-Giddens nhớ lại rằng cộng đồng y tế đã bị sốc và nhiều người nghi ngờ những phát hiện này. Nhưng nghiên cứu của TS. Herman-Giddens hóa ra là một bước ngoặt trong sự hiểu biết y học về tuổi dậy thì. Các nghiên cứu trong nhiều thập kỷ kể từ đó đã cho thấy, ở hàng chục quốc gia, tuổi dậy thì ở trẻ em gái đã giảm khoảng 3 tháng mỗi thập kỷ kể từ những năm 1970.
Dậy thì sớm hơn có thể có những tác động có hại, đặc biệt là đối với các bé gái. Trẻ em gái dậy thì sớm có nguy cơ bị trầm cảm, lo lắng, lạm dụng chất kích thích và các vấn đề tâm lý khác cao hơn so với các bạn đồng trang lứa dậy thì muộn hơn. Những cô gái có kinh sớm hơn cũng có thể có nguy cơ cao bị ung thư vú hoặc ung thư tử cung khi trưởng thành.
|
Theo Thang đo Tanner, dựa trên những quan sát chặt chẽ từ năm 1949 đến năm 1971 của khoảng 700 trẻ em gái và trẻ em trai sống trong trại trẻ mồ côi ở Anh. Thang đo xác định tuổi dậy thì bình thường là bắt đầu từ 8 tuổi trở lên đối với trẻ em gái và 9 tuổi trở lên đối với trẻ em trai. Nếu tuổi dậy thì bắt đầu sớm hơn những ngưỡng đó, các bác sĩ phải sàng lọc đứa trẻ mắc chứng rối loạn nội tiết tố hiếm gặp được gọi là dậy thì sớm trung tâm, có thể thúc đẩy dậy thì sớm ngay từ khi còn nhỏ. |
2. Gia tăng các trường hợp dậy thì sớm trong thời kỳ đại dịch
Không ai biết yếu tố rủi ro nào hoặc sự kết hợp của các yếu tố nào đang dẫn đến sự suy giảm tuổi tác hoặc tại sao lại có sự khác biệt rõ rệt về chủng tộc và giới tính. Béo phì dường như đang đóng một vai trò nào đó, nhưng nó không thể giải thích đầy đủ sự thay đổi. Các nhà nghiên cứu cũng đang điều tra những ảnh hưởng tiềm ẩn khác, bao gồm các hóa chất có trong một số loại nhựa và do căng thẳng, do lối sống. Và vì những lý do không rõ ràng, các bác sĩ trên khắp thế giới đã báo cáo sự gia tăng các trường hợp dậy thì sớm trong thời kỳ đại dịch.
TS. Anders Juul đã công bố hai nghiên cứu gần đây về hiện tượng này cho biết: "Chúng tôi đang thấy những thay đổi rõ rệt này ở trẻ con và không rõ cách để ngăn chặn điều đó xảy ra. Chúng tôi không biết nguyên nhân cho hiện tượng này."
TS. Anders Juul, bác sĩ nội tiết nhi tại Đại học Copenhagen ( Đan Mạch)
Trong thời kỳ đại dịch, nhiều bác sĩ nội tiết nhi khoa trên toàn thế giới nhận thấy rằng các trẻ em gái được giới thiệu đến dậy thì sớm hơn đang tăng lên. Một nghiên cứu được công bố ở Ý vào tháng 2 vừa qua cho thấy 328 trẻ em gái được giới thiệu đến 5 phòng khám trên khắp đất nước trong thời gian 7 tháng vào năm 2020, so với 140 trẻ em trong cùng kỳ năm 2019 (Không có sự khác biệt nào được tìm thấy ở trẻ em trai). Theo suy luận, điều tương tự có thể xảy ra ở Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Hoa Kỳ.
Tiến sĩ Paul Kaplowitz, giáo sư danh dự về nhi khoa tại Bệnh viện Nhi đồng Quốc gia ở Washington cho biết: "Tôi đã hỏi các đồng nghiệp của mình trên khắp đất nước và một số người cho biết họ thấy một xu hướng tương tự. Không rõ xu hướng này là do căng thẳng gia tăng, lối sống ít vận động hơn hay do cha mẹ có nhiều thời gian ở gần con cái để nhận ra những thay đổi sớm."
Béo phì không giải thích thấu đáo nguyên nhân việc trẻ gái dậy thì sớm.
3. Béo phì có liên quan đến dậy thì sớm không?
Vào khoảng thời gian TS. Herman-Giddens công bố nghiên cứu mang tính bước ngoặt của mình, nhóm nghiên cứu của TS. Juul, bác sĩ nội tiết nhi tại Đại học Copenhagen ( Đan Mạch) đã kiểm tra sự phát triển của vú với nhóm 1.100 bé gái ở Copenhagen. Không giống như trẻ em Mỹ, nhóm người Đan Mạch phù hợp với mô hình được mô tả từ lâu trong sách giáo khoa y khoa: Các bé gái bắt đầu phát triển ngực ở độ tuổi trung bình là 11 tuổi.
Vào thời điểm đó, TS. Juul cho rằng việc bắt đầu dậy thì sớm hơn ở Hoa Kỳ có lẽ liên quan đến sự gia tăng béo phì ở trẻ em và sự "bùng nổ" tuổi dậy thì ở Hoa Kỳ không xảy ra ở Đan Mạch.
Béo phì có liên quan đến thời kỳ kinh nguyệt sớm hơn ở trẻ em gái kể từ những năm 1970. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy những cô gái thừa cân hoặc béo phì có xu hướng bắt đầu có kinh sớm hơn những cô gái có trọng lượng trung bình.
Trong một nghiên cứu kéo dài hàng thập kỷ trên gần 1.200 bé gái ở Louisiana được công bố vào năm 2003, béo phì ở trẻ em có liên quan đến các giai đoạn trước đó: Mỗi độ lệch chuẩn trên trọng lượng trung bình thời thơ ấu có liên quan đến tăng gấp đôi việc có kinh nguyệt trước 12 tuổi.
Và vào năm 2021, các nhà nghiên cứu từ Anh đã phát hiện ra rằng leptin, một loại hormone được tiết ra bởi các tế bào mỡ có tác dụng hạn chế cảm giác đói, hoạt động trên một phần của não cũng điều chỉnh sự phát triển giới tính. Chuột và những người có đột biến gen nhất định ở vùng này đã trải qua quá trình phát dục muộn hơn.
Tuy nhiên, theo TS. Natalie Shaw, một nhà nội tiết nhi tại Viện Khoa học Sức khỏe Môi trường Quốc gia, người đã nghiên cứu tác động của béo phì đối với tuổi dậy thì cho biết: "Tôi không nghĩ có nhiều tranh cãi rằng béo phì là nguyên nhân chính dẫn đến dậy thì sớm. Thực tế, nhiều bé gái phát triển sớm không bị thừa cân. Béo phì không thể giải thích tất cả những điều này."
Phthalates (diester của acid phthalic) là nhóm chất dẻo hóa được sử dụng làm phụ gia trong các vật liệu bằng nhựa
4. Hóa chất có thể gây rối loạn nội tiết
Trong thập kỷ sau nghiên cứu của TS. Herman-Giddens, TS. Juul bắt đầu nhận thấy sự gia tăng số lượng liên quan đến dậy thì sớm ở Copenhagen, chủ yếu là các bé gái phát triển ngực khi 7 hoặc 8 tuổi. Trong một nghiên cứu năm 2009 trên gần 1.000 trẻ em gái ở độ tuổi đi học ở Copenhagen, nhóm của ông phát hiện ra rằng độ tuổi phát triển ngực trung bình đã giảm một năm so với nghiên cứu trước đó của ông, xuống còn dưới 10 tuổi, với hầu hết các bé gái từ 7 đến 12 tuổi. Các bé gái cũng có kinh sớm hơn, khoảng 13 tuổi, sớm hơn khoảng 4 tháng so với những gì TS. Juul đã báo cáo trước đó.
"Đó là một sự thay đổi rất rõ rệt trong một khoảng thời gian rất ngắn," TS. Juul nói. Tuy nhiên, TS. Juul không cho rằng béo phì là nguyên nhân vì chỉ số khối cơ thể của trẻ em Đan Mạch trong nhóm 2009 không khác so với những năm 1990.
TS. Juul đã trở thành một trong những người ủng hộ mạnh mẽ một lý thuyết thay thế cho rằng phơi nhiễm hóa chất là nguyên nhân. Ông cho biết, những cô gái có bộ ngực phát triển sớm nhất trong nghiên cứu năm 2009 của ông, có nồng độ phthalate trong nước tiểu cao nhất. Đây là chất được sử dụng để làm cho nhựa bền hơn được tìm thấy trong mọi thứ, từ sàn nhựa vinyl đến bao bì thực phẩm.
Phthalate thuộc về một loại hóa chất rộng hơn được gọi là "chất gây rối loạn nội tiết", có thể ảnh hưởng đến hoạt động của hormone và đã trở nên phổ biến trong môi trường trong vài thập kỷ qua.
Trong một bài báo được xuất bản gần đây, TS. Juul và một nhóm các nhà nghiên cứu đã phân tích hàng trăm nghiên cứu về các chất gây rối loạn nội tiết và ảnh hưởng của chúng đối với tuổi dậy thì. Phương pháp của các nghiên cứu rất đa dạng; một số được thực hiện ở trẻ em trai, số khác ở trẻ em gái, và họ thử nghiệm nhiều hóa chất khác nhau ở các độ tuổi tiếp xúc khác nhau. Phân tích bao gồm 23 nghiên cứu đủ giống nhau để so sánh, nhưng nó vẫn không thể chỉ ra mối liên quan rõ ràng giữa bất kỳ chất hóa học nào và độ tuổi dậy thì.
Tiến sĩ Hauser, người gần đây đã báo cáo về việc các chất gây rối loạn nội tiết ảnh hưởng đến tuổi dậy thì ở các bé trai cho biết . "Chúng tôi không có đủ dữ liệu để xây dựng một trường hợp mạnh mẽ cho một loại hóa chất cụ thể."
Các yếu tố về lối sống như thiếu hoạt động thể chất cũng có liên quan đến những thay đổi trong thời gian dậy thì.
5. Căng thẳng và lối sống có thể tác động thế nào?
Các yếu tố khác cũng có thể liên quan đến dậy thì sớm hơn, ít nhất là ở trẻ em gái như những cô gái có mẹ có tiền sử rối loạn tâm trạng cũng như những cô gái không sống với cha ruột của mình dường như cũng dậy thì sớm hơn. Các yếu tố về lối sống như thiếu hoạt động thể chất cũng có liên quan đến những thay đổi trong thời gian dậy thì.
Lạm dụng tình dục trong thời thơ ấu có liên quan đến việc trẻ dậy thì sớm hơn. Tuy nhiên, các yếu tố này rất khó xác định. Căng thẳng và chấn thương có thể thúc đẩy sự phát triển sớm hơn, hoặc, như TS. Herman-Giddens đưa ra giả thuyết cách đây hàng thập kỷ, những trẻ em gái phát triển thể chất sớm hơn có thể dễ bị lạm dụng hơn.
CÙNG CHUYÊN MỤC
