Ung thư gan là 1 trong 10 căn bệnh ung thư phổ biến trên thế giới. Tại Việt Nam, ung thư gan đứng đầu trong các loại ung thư phổ biến nhất với số mắc năm 2018 là hơn 26 ngàn ca. Ung thư gan ở giai đoạn sớm thường không có biểu hiện rõ ràng dễ gây lầm tưởng với một số bệnh lý khác, do đó nhiều người bệnh đến khám và điều trị khi bệnh ở giai đoạn muộn.
TS.BS Phạm Tuấn Anh, Phó Trưởng khoa Điều trị yêu cầu, Bệnh viện K đưa ra lời khuyên từ bác sỹ phòng ngừa căn bệnh này.
Bác sỹ có thể cho biết lý do vì sao tỉ lệ mắc ung thư gan ở nước ta tăng nhanh cả về số ca mắc mới và tử vong?
Tại Việt Nam tỉ lệ nhiễm viêm gan virus B rất cao, đây là yếu tố, nguyên nhân hàng đầu gây ung thư gan. Tỉ lệ nhiễm viêm gan virus B ở nước ta lên tới 15-20% dân số. Yếu tố thứ 2 làm gia tăng tỷ lệ mắc căn bệnh này đó là nhiều người có thói quen sử dụng rượu bia thường xuyên. Ngoài ra, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như giới tính (thường gặp ở nam giới nhiều hơn nữ giới), những người mắc bệnh gan mãn tính (xơ gan), gan nhiễm mỡ.
Tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như giới tính (thường gặp ở nam giới nhiều hơn nữ giới), những người mắc bệnh gan mãn tính (xơ gan), gan nhiễm mỡ, viêm gan B, viêm gan C, béo phì, nhiễm độc tố aflatoxin do nấm mốc….
Ngoài ra, nguyên nhân gây ung thư gan có thể liên quan đến các yếu tố môi trường, chế độ ăn uống lạm dụng rượu bia, thuốc lá....” béo phì, nhiễm độc tố aflatoxin do nấm mốc…. cũng đánh giá là một trong những nguy cơ làm gia tăng tỷ lệ mắc ung thư gan.
Bác sỹ đánh giá như thế nào về tỷ lệ tử vong của căn bệnh này cao hơn rất nhiều so với những bệnh ung thư khác?
Ung thư gan là căn bệnh ung thư có tỷ lệ tử vong cao hàng đầu hiện nay do hầu hết bệnh nhân phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn. Do đó, thời điểm phát hiện bệnh ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả điều trị.
Hầu hết những triệu chứng sớm của bệnh ung thư gan đều bị bỏ qua vì tưởng chừng chỉ là một phản ứng bình thường của cơ thể. Ở giai đoạn sớm của ung thư gan, người bệnh có thể gặp các triệu chứng chán ăn; đau, nặng tức vùng hạ sườn phải; trướng bụng, vàng da, củng mạc mắt,…
Khi các tế bào ung thư lan rộng đến một mức độ nhất định, các đặc điểm bất thường mới rõ ràng hơn như mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa, chán ăn, bụng trướng, nước tiểu sẫm màu, vàng da, sụt cân không rõ nguyên nhân .......
Các triệu chứng lâm sàng sớm nhất của bệnh ung thư gan thường không điển hình. Vì vậy, nếu trong 2 tuần liên tiếp nếu cảm thấy bị đau vùng gan, sốt, sụt cân và các triệu chứng khác ở trên, thì hãy nên đi đến bệnh viện hoặc cơ sở chuyên khoa uy tín để kiểm tra kịp thời, qua đó có thể loại bỏ nguy cơ về bệnh ung thư gan hoặc điều trị kịp thời nếu không may mắc bệnh.
Viêm gan B và C là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ung thư gan, bác sĩ có thể nói quá trình virus viêm gan hủy hoại gan thế nào không, thưa bác sĩ ?
Virus viêm gan B và C khi mà thâm nhập vào gan nó sẽ phóng thích ra các chất gây viêm, các chất này gây biến đổi tế bào gan và làm rối loạn, đột biến gen, các tế bào này biến đổi ác tính gây ra ung thư.
Vậy quá trình này diễn biến trong bao nhiêu năm, thưa bác sỹ?
Thông thường thì từ khi nhiễm Viêm gan B, C đến khi hình thành ung thư là 20 đến 30 năm. Cũng giống như ung thư khác, ung thư gan là do biến đổi cấu trúc tế báo, biến đổi vật chất di truyền thì sẽ dẫn đến biến đổi ác tính thì nó sẽ tăng sinh theo sự kiểm soát của cơ thể dẫn tới là phá hủy các mô, cơ quan lân cận và phá hủy, rối loạn chức năng các cơ quan tế bào ung thư di căn đến.
Hiện nay việc phát hiện và điều trị ung thư gan ở nước ta được thực hiện với những phương pháp nào?
Ung thư gan khó phát hiện sớm vì không có các triệu chứng đặc hiệu, và thói quen cũng như nhận thức của người dân thường không đi khám sàng lọc nên ở nước ta, phần lớn người bệnh đến khám và phát hiện khi bệnh ở giai đoạn muộn, dẫn đến việc điều trị rất tốn kém mà ít hiệu quả. Nếu phát hiện ở giai đoạn sớm thì điều trị đơn giản và hiệu quả hơn rất nhiều.
Tầm soát ung thư gan định kỳ là một trong những cách để phát hiện bệnh sớm, ngay khi chưa có biểu hiện. Khi mà bệnh được phát hiện sớm, hiệu quả điều trị rất là tốt, trong trường hợp khối u cư trú ở giai đoạn sớm, phẫu thuật có thể giải quyết được triệt để và bệnh nhân có thể sống thêm nhiều năm mà không tái phát, có những bệnh nhân điều trị ổn định 5,10,15,20,30 năm và có thể đánh giá là khỏi bệnh. Việt Nam hiện tại có những thành tựu mới nhất trong điều trị ung thư gan, các nước trên thế giới có phương pháp ứng dụng mớu thì Việt Nam cũng đều thực hiện được. Ví dụ như là thành tựu mới nhất về trong điều trị ung thư gan sớm là phẫu thuật cắt gan hay ghép gan Việt Nam đều thực hiện được. Đối với gian đoạn trung gian sử dụng các biện pháp tại chỗ như là đốt sóng cao tần hay là sử dụng nhiệt để phá hủy khối u, điều trị bằng vi sóng, nút mạch hóa chất ... ngoài ra đối với gian đoạn di căn khi mà không dùng được các biện pháp can thiệp tại chỗ thì các thuốc điều trị bệnh lan tràn, thuốc đích hay mới nhất là liệu pháp miễn dịch cũng được chứng minh là kéo dài cho bệnh nhân ở giai đoạn muộn.
Để giảm tỉ lệ mắc và tử vong do căn bệnh này cần làm tốt công tác dự phòng, công tác dự phòng có nghĩa là loại bỏ các yếu tố nguy cơ gây ung thư gan, hàng đầu là chương trình tiêm chủng để dự phòng lây nhiễm viêm gan B và C, sau đó là cũng hạn chế sử dụng rượu bia, có các luật hạn chế uống rượu bia. Duy trì lối sống vận động lành lạnh, ăn uống lành mạnh, duy trì cân nặng hợp lý.
Thứ 2 là cần tuyên truyền nâng cao nhận thức người dân về việc thực hiện tầm soát sàng lọc phát hiến sớm ung thư, để người dân có thói quen đi khám sức khỏe định kỳ, phát hiện sớm, những người có nguy cơ cao như hay sử dụng rượu bia, làm việc trong môi trường nhiều khói bụi, ... càng nên đi tầm soát sớm hơn 06 tháng/lần bằng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh, thăm khám tại các cơ sở chuyên khoa. Cuối cùng là điều trị, giảm tỉ lệ tử vong do bệnh, kéo dài thời gian sống thêm, nghiên cứu, đầu tư thêm vào thuốc điều trị, trang thiết bị, cải tiến kỹ thuật trong điều trị ung thư gan.
Trân trọng cảm ơn bác sĩ!
CÙNG CHUYÊN MỤC
