Chưa thể yên tâm: Xuất hiện trường hợp 2 virus liên hợp đầu tiên gây lây truyền mạnh hơn
Mấy ngày gần đây, số lượng người bị nhiễm virus trên toàn thế giới đã giảm, vắc xin Covid-19 đã được tung ra và thu được kết quả đáng kể, nhưng sự lây lan của virus biến thể đã tăng lên.
Sau Vương quốc Anh, Nam Phi và Brazil, các virus biến thể mới đã xuất hiện ở Nhật Bản.
Các nhà khoa học Mỹ thậm chí còn phát hiện ra một loại "virus lai", trong đó được cho là có hai loại virus được kết hợp với nhau, cho thấy dịch bệnh đã bước sang một giai đoạn mới và chúng ta không nên xem nhẹ.
Báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về COVID-19 đã chỉ ra rằng, số người mắc bệnh trên thế giới đang giảm xuống.
Tại các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất là Vương quốc Anh và Hoa Kỳ đều giảm hơn 20%. Nhưng đồng thời, sự tiến hóa và lây lan của các loại virus biến thể đang đạt đến một tầm cao mới, lần đầu tiên các nhà khoa học Mỹ phát hiện ra rằng hai loại virus biến thể kết hợp và tiến hóa thành một loài hỗn hợp.
Hiện vẫn chưa chắc chắn liệu nó có ảnh hưởng đến hiệu quả của vắc xin hay không. Ngoài ra, nhiều loại virus khác đang xuất hiện trên toàn cầu, nhiều loại virus biến thể đã được xác nhận.
Trường hợp dung hợp virus đầu tiên có thể tích hợp những ưu điểm của các biến thể khác nhau
Theo một báo cáo của các nhà khoa học đăng trên tờ New Scientist, chủng bệnh biến thể "B.1.1.7" được tìm thấy ở Kent, Anh, và chủng bị bệnh biến thể "B.1.429" được tìm thấy ở California, Hoa Kỳ, đã được xác nhận là mức độ đột biến hợp tử trở thành virus hỗn hợp kiểu gen đột biến cao, đây là trường hợp "kiểu tái tổ hợp gen" đầu tiên kể từ sau khi có dịch Covid-19 đến nay.
Lawrence Young, chuyên gia về virus tại Đại học Warwick, Hoa Kỳ
Lawrence Young, một chuyên gia về virus tại Đại học Warwick, Hoa Kỳ, đã chỉ ra rằng sự tái tổ hợp kiểu gen là chìa khóa cho sự tiến hóa của Covid-19, và những trường hợp tương tự tương đối hiếm gặp ở người.
Sự tái tổ hợp kiểu gen của virus cho thấy bệnh dịch Covid-19 đã bước sang một giai đoạn mới, mang đến những thách thức hoàn toàn khác.
Các chủng bị bệnh B.1.1.7 dễ lây nhiễm hơn và gây chết người nhiều hơn, trong khi B.1.429 có thể trốn tránh hệ thống miễn dịch.
Lý do tại sao chúng kết hợp thành các biến thể là một bệnh nhân bị nhiễm hai chủng cùng một lúc, điều này gây ra sự kết hợp và tái tổ hợp của các kiểu gen virus.
Bette Korber, nhà nghiên cứu đã phát hiện ra virus lai mới, chỉ ra rằng sự kết hợp tương tự của các chủng bệnh có thể cho phép các virus biến thể với những ưu điểm khác nhau "hợp lực" để tạo ra một loại coronavirus mới khó ứng phó hơn.
Các nhà khoa học vẫn chưa đặt tên cho loài lai mới được phát hiện cũng như hiểu biết hạn chế về đặc điểm của nó nên không thể xác định được liệu virus đột biến này có được truyền từ người sang người hay không.
Hiện nay, người ta biết rằng các virus biến thể thông thường chỉ có thể trải qua một đột biến tại một thời điểm, nhưng virus biến thể có kiểu gen hỗn hợp có thể tích hợp nhiều đột biến cùng một lúc, mang lại các biến thể mới cho công tác phòng chống dịch.
Các loại virus khác nhau xuất hiện ở nhiều quốc gia hơn, tạo thêm sự không chắc chắn cho việc phòng chống dịch.
Theo báo cáo của WHO, mặc dù số người nhiễm đã giảm trong thời gian gần đây nhưng số lượng virus biến thể được xác nhận ở nhiều quốc gia cũng đang tăng lên.
Chủng virus B.1.1.7 có khả năng lây nhiễm cao đã xuất hiện ở 94 quốc gia và phạm vi của nó trải dài 6 khu vực chính trên thế giới do WHO xác định.
Kể từ khi bùng phát dịch Covid-19 vào năm 2019, đã có hàng nghìn loại virus biến thể, hầu hết trong số đó không đe dọa mạnh mẽ, nhưng một số virus biến thể có khả năng lây nhiễm cao hơn và gây chết người nhiều hơn, và một số loại có thể tránh kháng thể hoặc bảo vệ các loại virus mới khác khỏi bị tấn công hệ thống miễn dịch có thể làm giảm đáng kể hiệu quả của vắc-xin, và cũng có thể cho phép bệnh nhân tái nhiễm bệnh.
Tiến sĩ Simon Clarke, nhà sinh học tế bào tại Đại học Reading, Vương quốc Anh
Tiến sĩ Simon Clarke, một nhà sinh học tế bào tại Đại học Reading, Vương quốc Anh, nói với The Sun: "Các biến thể (của virus) xuất hiện là hiện tượng bình thường, nhưng một số biến thể sẽ gây thêm mối lo ngại trong công tác phòng chống dịch và có tầm quan trọng lớn nên chúng ta không thể xem nhẹ".
Các loại virus khác nhau tràn lan, tác dụng của vắc xin có thể bị suy yếu
Mặc dù khả năng lây nhiễm của một số chủng virus biến thể mạnh hơn, nhưng điều này không nhất thiết liên quan trực tiếp đến việc liệu vắc xin có bị giảm tác dụng hay không và cần có nhiều thí nghiệm hơn nữa để xác nhận.
Trong một thí nghiệm, Giáo sư David Ho (Hà Đại Nhất) Trường Đại học Y khoa Columbia (Hoa Kỳ) đã kết hợp các mẫu máu của những người đã được tiêm vắc xin Pfizer và Moderna với virus đột biến và phát hiện ra rằng các kháng thể do vắc xin tạo ra vẫn có tác dụng bảo vệ, nhưng hiệu quả không còn tốt như trước.
Giáo sư David Ho (Hà Đại Nhất)
Trong các thí nghiệm sơ bộ chống lại virus biến thể Nam Phi, tác dụng của vắc xin Novavax và vắc xin của Johnson cũng đã bị suy yếu, tương tự như kết quả thí nghiệm của GS David.
Tuy nhiên, một số chuyên gia chỉ ra rằng nhiều loại vắc xin Covid-19 được sản xuất bằng công nghệ mới nhất và linh hoạt nhất, sẽ không quá khó để cập nhật và nâng cấp do các chủng virus.
Khó khăn tiếp theo nằm ở chỗ: Vắc xin nên sửa đổi vào thời điểm nào, chỉnh sửa bộ phận nào, thì vẫn phải tiếp tục phải nắm bắt được quy mô đột biến của virus trước khi đánh giá thêm.
Giáo sư David Ho (Hà Đại Nhất)
Nguồn: New Scientist, CIDRAP, Daily Mail, The Sun, CNBC (Dịch từ Commonhealth/Đài Loan)
CÙNG CHUYÊN MỤC
