Triệu chứng không rõ ràng
Chia sẻ tại Hội nghị "Một số kỹ thuật chẩn đoán và điều trị mới ứng dụng trong tiêu hóa" vừa tổ chức, GS.TS Đào Văn Long – Nguyên trưởng khoa tiêu hóa bệnh viện Bạch Mai, Nguyên giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Chủ tịch Hội đồng sáng lập Viện Nghiên cứu và Đào tạo tiêu hóa, gan mật cho biết, các bệnh lý đường tiêu hóa chiếm một tỷ lệ rất lớn trong số các bệnh nhân đến thăm khám tại các bệnh viện.
Tại một số bệnh viện như Đại học Y Hà Nội, lượng bệnh nhân tiêu hóa có thời điểm khám chiếm 30% tổng lượng bệnh nhân. Số lượng bệnh lý về ống tiêu hóa, gan mật rất nhiều. Có những bệnh phổ biến như trào ngược dạ dày thực quản, viêm loét dạ dày, viêm gan do virus, và có những bệnh hiếm tần suất gặp ít là u carcinoid còn gọi lại là u nội tiết thần kinh.
BS đang tiến hành nội soi
Theo GS.TS Đào Văn Long, loại u carcinoid để lâu cũng diễn biến như ung thư, khả năng ác tính cao gây tử vong. Nguyên nhân dẫn tới u carcinoid chính xác vẫn chưa được xác định. U xuất phát là do tế bào thần kinh nội tiết bị biến đổi và phát triển. Các tế tế bào thần kinh nội tiết này có tác dụng điều hòa giải phóng các chất dịch tiêu hóa, kiểm soát sự vận chuyển thức ăn ở dạ dày và ruột. Đồng thời chúng giúp kiểm soát các tế bào khác trong hệ tiêu hóa phát triển.
U có mặt ở nhiều cơ quan trong cơ thể, nhưng tập trung chủ yếu ở đường tiêu hóa. Vị trí hay gặp nhiều nhất là trực tràng, ruột non và tá tràng. Hiếm khi xuất hiện ở phổi. Điều đáng nói, người dân thường ít chú ý đến. Bởi khi u còn nhỏ đại đa số không có triệu chứng gì nên rất khó chẩn đoán sớm các u carcinoid. Người bệnh đa phần khi đi nội soi hay thăm khám bệnh lý khác mới phát hiện ra.
Theo các chuyên gia, tùy vị trí của khối u mà có các biểu hiện khác nhau. Chẳng hạn u carcinoid đường tiêu hóa, ở dạ dày, người bệnh có biểu hiện đau bụng; u ở ruột non và đại tràng: rối loạn nhu động ruột, đau bụng hoặc đôi khi gây tắc ruột. Nếu u ở trực tràng, bệnh nhân thường đau, chảy máu trực tràng…
Một số triệu chứng người bệnh khi có u carcinoid gặp:
+ Màu sắc trên da có thể biến đổi sang màu hồng đậm, tím. Sự thay đổi màu sắc xảy ra khi có những biến đổi về cảm xúc, chế độ ăn uống hoặc uống đồ cồn, nóng khiến người bệnh rất khó chịu, nhịp tim đập nhanh.
+ Tiêu chảy: Người bệnh từ nhẹ đến nặng làm cơ thể mất nước, điện giải dẫn tới người suy nhược.
+ Người bệnh cũng có thể xuất hiện biểu hiện như khó thở, đau bụng, viêm khớp, da bị nứt nẻ nghiêm trọng, cơ thể nổi mẩn đỏ…
Người nào có yếu tố nguy cơ cao?
GS.TS Đào Văn Long cho biết, ở lứa tuổi nào cũng có thể xuất hiện u carcinoid nhưng phổ biến hơn ở người già, nữ gặp nhiều hơn nam. Ngoài ra, bố mẹ có u carcinoid thì con dễ bị hơn. Hay gia đình có tiền sử bị bệnh đau tuyến nội tiết tuýp 1, hút thuốc lá, các bệnh lý khác như dạ dày không sản xuất được acid, viêm dạ dày, hay bệnh thiếu máu ác tính... làm tăng nguy cơ bị carcinoid đường tiêu hóa cũng là yếu tố nguy cơ cao của carcinoid.
Việc điều trị tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh, khối u đã di căn hay chưa. Nếu chưa di căn, bệnh nhân thường được thực hiện phẫu thuật lấy khối u. Nhưng phương pháp này tương đối phức tạp, gây nhiều tốn kém.
Hiện nay, phương pháp hiệu quả được các bác sĩ thực hiện là kỹ thuật cắt u carcinoid qua nội soi ống mềm. BS.Đinh Duy Hải – Viện Nghiên cứu và Đào tạo tiêu hóa, gan mật cho biết, kỹ thuật cắt u carcinoid đường tiêu hóa qua nội soi ống mềm được thực hiện trên 24 bệnh nhân, độ tuổi trung bình là 50 tuổi đã cho kết quả tốt.
Các u carcinoid phần lớn đều nằm ở trực tràng, một số ít còn lại nằm ở hành tá tràng và hồi tràng. Kích thước khối u tương đối nhỏ, 2/3 trong số đó có kích thước dưới 1cm, 1/3 còn lại có kích thước từ 1-2cm. Sau 1 – 3 năm theo dõi, hầu hết các bệnh nhân tái khám không có triệu chứng lâm sàng, ổn định sức khỏe.
"Với những khối u ở lớp niêm mạc sau khi đánh giá bằng siêu âm nội soi sẽ cắt bỏ như kỹ thuật cắt polyp thông thường. Với khối u ở dưới lớp niêm mạc để làm phồng khối u sẽ tiêm adrenalin. Nếu được nhấc lên toàn bộ sẽ được dùng snare để loại bỏ" – BS Hải cho hay.
Các chuyên gia đánh giá, cắt u Carcinoid đường tiêu hóa qua nội soi ống mềm là một kỹ thuật tương đối an toàn, hiệu quả trong điều trị khi hạn chế được các biến chứng của phẫu thuật. Người bệnh vì vậy cũng mau hồi phục, tiết kiệm thời gian, tiền bạc do không phải phẫu thuật.
Tuy nhiên, không phải người bệnh nào có khối u carcinoid cũng có thể được điều trị bằng cắt bỏ qua nội soi ống mềm. Để xác định được người bệnh có tiến hành được hay không, các bác sĩ sẽ phải thăm khám, hội chẩn cũng như siêu âm nội soi để đánh giá vị trí, kích thước và mức độ xâm lấn của khối u chính xác nhất trước khi cắt bỏ qua nội soi.
U Carcinoid ác tính cao nên mọi người cần chú ý đi kiểm tra sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện, xử lý kịp thời. Đặc biệt là những người có yếu tố nguy cơ cao như trên.
CÙNG CHUYÊN MỤC
