Bất cứ ai đủ may mắn được sinh ra vào tháng 12 đều có thể lựa chọn ba loại đá màu xanh lam tuyệt đẹp: xanh ngọc, zircon và bổ sung mới nhất, ‘tanzanite’. Tanzanite được phát hiện vào năm 1967 và được thêm vào danh sách birthstone vào năm 2002 (viên đá quý đầu tiên được vào danh sách từ năm 1912), tanzanite, loại màu xanh của khoáng vật zoisite, hiện là một trong những loại đá quý màu xanh phổ biến nhất thế giới.
Sự hiếm có của tanzanite là do nó chỉ được tìm thấy ở một nơi duy nhất trên trái đất - ở Merelani Hills của Tanzania, nằm gần chân đồi Kilimanjaro hùng vĩ. Truyền thuyết kể rằng tanzanite lần đầu tiên được phát hiện bởi những người chăn gia súc Maasai sau khi bị sét đánh làm những ngọn đồi khô, phủ đầy cỏ trên lửa. Khi ngọn lửa quét qua những ngọn đồi, những viên đá quý màu nâu nằm trên trái đất được thắp sáng, biến chúng thành một màu xanh đáng kinh ngạc. Những người chăn gia súc Maasai đã thu thập các viên đá quý - ban đầu được cho là một loại sapphire mới - và báo cho một thợ săn vận may người Bồ Đào Nha tên là Manuel d’Souza. Tiffany & Co. nhận ra tiềm năng của đá quý màu xanh là đối thủ của sapphire và đồng ý trở thành nhà phân phối chính của chúng, đổi tên thành tanzanite theo nơi xuất xứ độc quyền của chúng và vì công ty kim hoàn không nghĩ cái tên 'zoisite xanh' sẽ hấp dẫn người tiêu dùng.
Tanzanite được giới thiệu cùng một chiến dịch quảng cáo một năm sau khi phát hiện ra vào năm 1968. Trong một quảng cáo, có từ những năm 1970, một một loạt nhẫn làm từ tanzanite được đặt trước phông nền là những con ngựa vằn gặm cỏ, cùng với thông điệp: Từ chân đồi Mt Kilimanjaro đến tanzanite, viên đá quý màu xanh đáng yêu nhất được phát hiện trong hơn 2.000 năm. Tanzania bây giờ có thể được tìm thấy với số lượng đáng kể chỉ ở hai nơi trên thế giới. Ở Tanzania. Và Tiffany’s. Tanzanite được cho là khan hiếm hơn cả kim cương 1.000 lần bởi vì nó chỉ được khai thác trong vòng vài dặm vuông ở Tanzania. Và, không giống như kim cương, tanzanite có thể được chứng nhận là không có xung đột hay tranh chấp khi khai thác.
Tanzanite có một loạt các tông màu xanh tuyệt đẹp, từ màu xanh mượt như nhung đến màu tím nhạt. Trong các kích thước nhỏ hơn, tông màu nhạt hơn của hoa oải hương là phổ biến hơn, trong khi kích thước lớn hơn có xu hướng hiển thị màu xanh sâu hơn, phong phú hơn. Màu xanh bão hòa sâu này, với ánh màu tím, là màu được tìm kiếm nhiều nhất, trong khi các màu nhạt hơn có xu hướng ít tốn kém hơn. Do một hiện tượng quang học gọi là pleochroism tanzanite có thể hiển thị các màu khác nhau khi nhìn từ các góc khác nhau. Điều quan trọng là đá phải được cắt đúng cách để làm nổi bật màu xanh lam và tím hấp dẫn hơn của chúng và che giấu các tông màu nâu ít mong muốn hơn. Việc cắt giảm ảnh hưởng đáng kể đến màu sắc, từ đó quyết định giá cả. Tanzania có sẵn trong một loạt các hình dạng và kích cỡ, mặc dù hình chữ nhật bo góc và hình bầu dục là phổ biến nhất. Một trong những tanzanite nổi tiếng nhất thế giới - Namunyak tanzanite 563 carat - được thu lại thành 423,56 carat và có màu xanh nhung hoàng gia khi nhìn từ trên xuống, màu tím đậm từ một phía và màu đỏ hồng từ phía bên kia. Đây là tanzanite lớn nhất từng được bán đấu giá, với giá chỉ dưới 300.000 đô la ở Hồng Kông.
Tanzanite lớn nhất từng được phát hiện là một mảnh thô 16.839 carat nặng hơn 3,2 kg. Nó được khai thác vào năm 2005 và được đặt tên là Mawenzi sau đỉnh núi cao thứ hai của Núi Kilimanjaro. Những ví dụ này đặc biệt đáng chú ý khi hầu hết tanzanite nặng dưới năm cara và đá nặng hơn 50 carat là rất hiếm. Tuy nhiên, bộ sưu tập của Viện Smithsonian bao gồm một tanzanite 122,7 carat. Mặc dù còn khá mới mẻ với bối cảnh, tanzanite đã nhanh chóng nổi tiếng nhờ tính độc quyền, màu xanh rực rỡ và sự cạnh tranh với sapphire. Beyoncé, Sarah Jessica Parker và Anne Hathaway đều đã được nhìn thấy đeo đá quý màu xanh trong những năm gần đây, và đá quý tiếp tục phát triển phổ biến. Tanzania cũng là món quà truyền thống cho kỷ niệm 24 năm ngày cưới, vì vậy nếu ngày kỷ niệm ngày cưới của bạn sắp đến, hoặc nếu bạn hoặc người thân của bạn sinh vào tháng 12, hãy tặng món quà tanzanite màu xanh tinh tế.