Rau diếp cá từ lâu đã trở thành loại rau quen thuộc trong bữa ăn của nhiều gia đình Việt, không chỉ bởi hương vị đặc trưng mà còn nhờ vào những lợi ích tuyệt vời đối với sức khỏe.
Rau diếp cá còn gọi là dấp cá hay ngư tinh thảo, có tên khoa học là Houttuynia cordata Thunb., thuộc họ Lá giấp (Saururaceae). Đây là loại cây thân thảo, sống lâu năm, ưa ẩm, thường mọc lan bằng thân ngầm dưới đất. Thân cây có màu tím nhạt, lá hình tim, mặt lá nhẵn, khi vò có mùi tanh đặc trưng, chính mùi này khiến người ta liên tưởng đến mùi cá, từ đó có tên gọi là "diếp cá".
Diếp cá có nguồn gốc từ các nước Đông Á và Đông Nam Á. Ở Việt Nam, loại rau này mọc hoang rất nhiều ở nơi đất ẩm như ven suối, bờ ruộng, vườn nhà, nhưng hiện nay đã được nhiều người trồng làm rau ăn và dược liệu.
Điểm đặc biệt của rau diếp cá chính là mùi tanh nồng rất đặc trưng, khiến không ít người “e ngại” khi lần đầu nếm thử. Tuy nhiên, với những ai đã quen và “ghiền” thì đây lại là hương vị khó thay thế trong các món ăn, đặc biệt là khi ăn kèm các món bún mắm, bún riêu, thịt luộc, lòng heo,...
Rau diếp cá không chỉ đơn thuần là loại rau ăn sống mà còn được chế biến thành nhiều món ăn và thức uống hấp dẫn. Phổ biến nhất là dùng ăn kèm với các món chính như bún riêu, bún mắm, bánh xèo, bánh tráng cuốn thịt heo hay lòng heo luộc, vừa giúp khử mùi, vừa làm giảm độ ngấy, tăng hương vị đậm đà. Ngoài ra, rau diếp cá còn được ép lấy nước uống giải nhiệt, có thể kết hợp với mật ong hoặc chanh để dễ uống hơn.
Một món khác rất được ưa chuộng là sinh tố diếp cá nấu chung với đậu xanh, không chỉ ngon miệng mà còn có tác dụng mát gan, trị mụn. Nếu muốn thay đổi khẩu vị, bạn có thể nấu canh diếp cá với thịt bằm, vừa bổ dưỡng vừa thanh đạm. Đặc biệt, ở một số vùng quê, rau diếp cá còn được ăn sống chấm với mắm tỏi ớt,một món ăn giản dị nhưng lại "hao cơm".
Rau diếp cá có giá khá rẻ và bình dân, tại chợ truyền thống hay siêu thị, giá dao động khoảng 10.000 – 25.000 đồng/kg, tùy vùng miền và chất lượng rau. Rau sạch trồng thủy canh hoặc hữu cơ có thể có giá cao hơn, khoảng 30.000 – 40.000 đồng/kg.
Hàm lượng dinh dưỡng trong 100g rau diếp cá cụ thể được liệt kê trong Bảng thành phần thực phẩm Việt Nam - Bộ Y tế như sau: Nước: 91.5 g; năng lượng: 22 Kcal; chất đạm: 2.9 g; carbohydrate: 2.7 g; chất xơ: 1.8 g; vitamin C: 68 mg; beta-caroten: 620 µg. Như vậy, lượng vitamin C trong diếp cá còn cao hơn cả cam (trong 100g múi cam có trung bình 40mg vitamin C).
Bà bầu có nên ăn rau diếp cá không?
Rau diếp cá là loại rau giàu dinh dưỡng, chứa nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu, rất tốt cho sức khỏe của mẹ bầu cũng như sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, mặc dù có nhiều lợi ích, mẹ bầu vẫn nên sử dụng rau diếp cá với liều lượng hợp lý, không nên lạm dụng.
Trong rau diếp cá có hàm lượng vitamin A và beta-carotene khá cao, đây là những dưỡng chất quan trọng giúp chuyển hóa vitamin A hiệu quả, hỗ trợ làn da khỏe mạnh và tăng cường lớp màng nhầy bảo vệ cơ thể. Ngoài ra, vitamin K trong rau còn có vai trò bảo vệ tế bào thần kinh, trong khi các khoáng chất như sắt, mangan, canxi, magie, kali... đều rất cần thiết trong thai kỳ.
Tuy nhiên, do có tính hàn, rau diếp cá nếu ăn quá nhiều có thể gây lạnh bụng, đầy hơi, đặc biệt ở những mẹ bầu có hệ tiêu hóa yếu. Vì vậy, mẹ bầu (nhất là trong 3 tháng đầu) nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung loại rau này vào thực đơn. Mỗi ngày chỉ nên ăn tối đa khoảng 20g rau diếp cá, kể cả khi xay lấy nước uống, để đảm bảo an toàn và tránh các triệu chứng khó chịu như chóng mặt, buồn nôn do cơ thể không thích nghi kịp.
Khi sử dụng rau diếp cá, cần đảm bảo rửa thật sạch, ngâm nước muối kỹ để loại bỏ ký sinh trùng và vi khuẩn. Rau có thể ăn sống, nấu chín hoặc xay nước uống, tùy theo khẩu vị và cơ địa mỗi người.
Lợi ích của rau diếp cá đối với mẹ bầu
Ngừa táo bón
Rau diếp cá có hàm lượng chất xơ và nước cao, giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru hơn, từ đó hỗ trợ phòng ngừa táo bón, một tình trạng phổ biến khi mang thai. Việc ăn từ 10-20g rau diếp cá mỗi ngày trong khoảng 10-14 ngày có thể giúp làm dịu dạ dày, hỗ trợ ruột hoạt động hiệu quả hơn.
Hỗ trợ cải thiện tiểu rắt, tiểu buốt
Khi thai nhi lớn dần, tử cung chèn ép bàng quang khiến mẹ bầu thường xuyên có cảm giác buồn tiểu, thậm chí tiểu buốt. Việc uống nước rau diếp cá hoặc ăn rau từ 7–10 ngày với lượng vừa phải có thể làm giảm cảm giác khó chịu này.
Làm đẹp da
Nhờ chứa các chất chống oxy hóa mạnh như flavonoid (quercetin, polyphenol, rutin...), rau diếp cá có tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn, giúp mẹ bầu cải thiện làn da nhạy cảm, dễ nổi mụn trong thai kỳ. Rau còn giúp làm sạch lỗ chân lông, hỗ trợ làn da sáng và mịn màng hơn.
Hạ sốt an toàn
Theo Đông y, rau diếp cá có tính mát, giúp hạ nhiệt hiệu quả. Với mẹ bầu không thể sử dụng thuốc tây tùy tiện, nước ép rau diếp cá là lựa chọn tự nhiên để hạ sốt nhẹ, không gây tác dụng phụ.
Kiểm soát cân nặng
Rau diếp cá ít calo nhưng giàu chất xơ, vitamin B, sắt, kali… giúp hỗ trợ tiêu hóa, hạn chế tích mỡ, ngăn tình trạng tăng cân quá mức ở mẹ bầu, đặc biệt ở các vùng dễ tích mỡ như bụng, mặt, tay chân.
Tăng cường miễn dịch
Một số hoạt chất trong rau giúp kích thích sản sinh tế bào lympho – thành phần quan trọng trong hệ miễn dịch, từ đó giúp mẹ bầu nâng cao sức đề kháng, phòng tránh bệnh vặt trong thai kỳ.
Giảm ho, làm dịu cổ họng
Rau diếp cá được xem như một vị thuốc ho tự nhiên, giúp giảm các triệu chứng ho khan, ho có đờm mà không cần dùng đến thuốc tây – điều rất quan trọng với phụ nữ mang thai.
CÙNG CHUYÊN MỤC
