Mâm ngũ quả là một trong những lễ vật không thể thiếu trong ngày Tết Trung thu. Theo quan niệm dân gian, mâm ngũ quả là tượng trưng cho ngũ hành Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ. Người ta bày biện, dâng cúng mâm ngũ quả để mong cầu trời đất hòa hợp, đời sống đủ đầy, ấm êm.
Bên cạnh đó, số 5 trong ngũ quả còn là con số biểu trưng cho sự sống. Các loại quả được chọn cũng mang ý nghĩa mong cầu bình an, sung túc.
Tùy từng vùng miền mà mâm cỗ Trung thu sẽ được bày biện theo các cách khác nhau. Tuy nhiên, những mâm cỗ này vẫn có những đặc điểm chung là đều sử dụng các loại quả quen thuộc như: Bưởi, lựu, thanh long và những trái cây cầu may mắn, an yên.
Ngoài ra, người ta cũng bày trái cây theo nguyên tắc màu sắc xanh - đỏ xen kẽ để tạo sự cân bằng âm dương và thêm bánh kẹo, đèn ông sao nhằm tạo không khí vui vẻ, ấm áp cho Tết đoàn viên.
Bưởi
Theo dân gian, quả bưởi có hình dáng tròn đầy vì thế nó biểu trưng cho sự đoàn tụ, sung túc, may mắn.
Ngoài ra, trong tiếng Hán quả bưởi còn có cách đọc gần giống với từ “có con”, cũng từ đây mà bưởi còn mang ý nghĩ mong cầu đường con cái, sớm sinh quý tử.
Cách chọn bưởi ngon
Để chọn bưởi ngon, bạn cần lưu ý các điểm sau:
- Nên chọn những quả có phần đỉnh và đáy rộng, hình dáng trông như một giọt nước là ngon nhất.
- Khi cầm bưởi trên tay bạn có cảm giác nặng. Bưởi càng nặng thì càng ngon, chứng tỏ múi có nhiều nước.
Hồng đỏ
Thu sang là mùa hồng đỏ chín rộ, vì thế trên mâm cỗ Trung thu nhất định phải có loại quả này. Theo quan niệm, hồng đỏ tượng trưng cho “vạn sự như ý”. Những quả hồng có hình tròn, vỏ căng mọng trông vô cùng đẹp mắt. Người xưa cho rằng, ăn hồng sẽ giúp bạn gặp được điều may.
Cách chọn hồng ngon
- Khi mua hồng bạn nên chọn những quả đã chín đỏ. Quả càng đỏ đậm thì càng ngọt. Hồng chín vỏ sẽ mỏng và dễ bị nứt, bạn tránh dùng lực mạnh khiến hồng nát, hỏng.
- Nên ưu tiên các quả chín đỏ nhưng khi chạm vào bề mặt không bị quá mềm. Những quả này sẽ để được lâu hơn, không lo bị nhũn nát khi dâng lễ.
- Quan sát phần cuống hồng nếu thấy phồng lên là loại rất ngọt thơm.
Thanh long
Quả thanh long có vị ngọt, thanh, vỏ ngoài đỏ hồng trông rất đẹp mắt, thích hợp bày mâm cỗ Trung thu. Theo quan niệm, quả thanh long là biểu trưng cho sự thịnh vượng. Nó cũng được ví như quả lành mang trong mình những lời chúc phúc.
Cách chọn thanh long
Trên thị trường hiện nay có 2 loại thanh long là quả có ruột trắng và ruột đỏ. Theo kinh nghiệm, khi mua thanh long bạn nên:
- Ưu tiên những quả ruột đỏ vì loại này có vị ngọt sắc. Thanh long ruột trắng dễ bị chua, nhạt.
- Cầm thanh long trên tay thấy chắc, nặng thì đó là loại ngon.
- Cuống và tai của thanh long ngon sẽ mềm nhưng vẫn có độ dẻo dai. Nếu thấy cuống và tai thanh long giòn hơi khô thì loại đó không ngon.
Nho
Trên mâm cỗ Trung thu không thể thiếu nho. Những chùm nho mọng nước màu xanh, đỏ trông rất đẹp mắt. Loại quả này mang ý nghĩa cầu mong sự sung túc, đoàn tụ.
Cách chọn nho ngon
Khi mua nho, bạn nên ưu tiên những chùm có lớp phấn mỏng bám trên bề mặt quả. Lớp mỏng này người ta gọi là bột quả, chùm nho có lớp phấn mỏng này chứng tỏ vẫn còn rất tươi ngon.
Ngoài ra, bạn cũng nên chọn chùm nho không dập nát hoặc có vỏ sần sùi. Những quả có vỏ căng mọng nhưng rất nhạt thì không nên mua.
Ưu tiên chọn chùm nho có cuống tươi xanh, cứng cáp, quả còn dính chặt vào cuống.
Lựu
Mùa Trung thu cũng là mùa của lựu. Loại quả này không những ngon, tốt cho sức khỏe mà còn mang ý nghĩa sâu sắc. Theo quan niệm dân gian, quả lựu có nhiều hạt, mọng nước mang ý nghĩa con cháu đầy đàn.
Cách chọn mua lựu
- Nên mua những quả lựu to, loại này thường ngọt và nhiều nước. Tránh mua lựu nhỏ vì thường đó là quả non.
- Lựu ngon thường có hình dáng tương đối tròn hoặc thậm chí là vuông. Quan sát bề mặt vỏ sẽ thấy hạt gồ rõ lên.
- Chú ý phần rốn quả, loại lựu ngọt ngon phần rốn sẽ nở hoàn toàn, xung quanh xuất hiện các vết nứt.