Canxi là một những dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, nó đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển nói chung cũng như là chắc khỏe của xương và răng, giữ cho hoạt động của tim mạch, cơ, các dây thần kinh được ổn định.
Trẻ thiếu canxi thường , ngủ không yên giấc, đổ mồ hôi nhiều sau khi ngủ, chậm phát triển, thóp đóng muộn, rụng lá mọc muộn… Tuy nhiên, không phải cha mẹ nào cũng kịp thời nhận ra những tín hiệu này.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, hiện nay có 4 kiểu trẻ dễ thiếu hụt canxi, cha mẹ cần chú ý bổ sung canxi đầy đủ, nhằm giúp con phát triển khỏe mạnh hơn.
Em bé trong thời kỳ mang thai
Do dinh dưỡng của người mẹ bị hạn chế nên canxi và các chất dinh dưỡng khác do sinh nhiều lần trong thời kỳ bào thai dễ bị mất cân bằng và thiếu hụt. Nếu chính mẹ bầu cung cấp lượng canxi không đủ thì sau khi sinh ra bé sẽ rất dễ đối mặt với nguy cơ bị thiếu canxi.
Trong thời gian này, nhu cầu canxi của người mẹ vào khoảng 1300mg mỗi ngày. Sau khi sinh, nếu tình trạng thiếu canxi vẫn diễn ra thì sẽ khiến cho nguồn sữa mẹ bị kém chất lượng, trong 100ml sữa không chứa đủ 34mg canxi. Dẫn đến các biểu hiện thiếu canxi ở trẻ như là dễ giật mình, ngủ không yên, hay quấy, khóc… diễn ra thường xuyên hơn.
Canxi là một những dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, nó đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển nói chung cũng như là chắc khỏe xương và răng ở trẻ.
Trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi
Cung cấp đủ canxi là điều cần thiết để duy trì sức khỏe của xương cũng như các hoạt động khác của cơ thể, và trẻ dưới 1 tuổi là thời kỳ phát triển nhanh chóng.
Trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi là nhóm đối tượng rất cần có đủ lượng canxi để tăng trưởng về chiều cao, phát triển về khung xương cũng như bắt đầu mọc răng.
Giai đoạn này trẻ thiếu canxi có thể gặp một số biểu hiện như: Trẻ ngủ không ngon giấc hoặc thường xuyên khó ngủ, biếng ăn hay chán ăn, thường xuyê bị giật mình khóc đêm, chậm mọc răng, chậm biết đi, đổ mồ hôi nhiều vào ban đêm...
Nếu nhận thấy cơ thể trẻ có các dấu hiệu, biểu hiện thiếu canxi, cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để kiểm tra thăm khám.
Trẻ sinh non
Trẻ sinh non là nhóm người tiếp theo dễ thiếu hụt canxi nhất. Trong 3 tháng cuối của thai kỳ là giai đoạn quan trọng đối với sự phát triển xương của thai nhi và khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng, nếu trẻ sinh non sẽ bỏ lỡ giai đoạn quan trọng này.
Hàm lượng canxi, phốt pho trong sữa mẹ ở trẻ sinh thiếu tháng ít, cho dù đủ sữa cho con bú thì lượng hấp thụ canxi cũng chỉ chiếm khoảng 1/3 trong thời kỳ cuối của thai nhi. Trong khi đó lượng tích lũy sắt, phốt pho cuối thai kỳ chiếm 80% tổng lượng tích lũy, cộng thêm dịch tiết acid không đủ.
Các biểu hiện thiếu canxi ở trẻ như là dễ giật mình, ngủ không yên, hay quấy, khóc… diễn ra thường xuyên hơn.
Đồng thời lượng hấp thụ vitamin D tan trong chất béo quá thấp, khiến trẻ sinh thiếu tháng có tuổi thai càng nhỏ thì càng dễ bị thiếu sắt, hơn nữa nếu tốc độ tăng trưởng của trẻ sinh thiếu tháng nhanh hơn trẻ sinh đủ tháng thì chúng lại dễ mắc bệnh còi xương do thiếu canxi.
Do đó, sau khi chào đời, bé phải bắt kịp đà tăng trưởng và có nhu cầu lớn về canxi cũng như các chất dinh dưỡng khác nên cha mẹ cần đặc biệt lưu ý bổ sung dinh dưỡng, đặc biệt là canxi cho trẻ sinh non.
Trẻ sơ sinh thiếu vitamin A, D
Nói đến vitamin D, chắc hẳn ai cũng biết chức năng chính của nó là thúc đẩy quá trình hấp thụ canxi ở ruột. Nếu thiếu hoặc không đủ vitamin D, tỷ lệ hấp thụ canxi giảm dẫn đến xương và răng không đủ canxi, ảnh hưởng đến sức khỏe của xương và răng, trường hợp nặng có thể phát triển thành còi xương.
Trong khi đó, vitamin A có thể giúp vitamin D phát huy tốt hơn hoạt tính sinh học của nó. Mặt khác, vitamin A còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của xương và sức khỏe của răng. Vitamin A không chỉ có thể thúc đẩy sự tăng sinh của tế bào chondrocytes mà còn tham gia vào quá trình điều hòa sự cân bằng của nguyên bào xương và tế bào hủy xương, có thể nói là nguồn gốc của sự phát triển của xương.
Do đó, ngay từ khi trẻ mới chào đời, việc bổ sung vitamin A, D hàng ngày là rất cần thiết cho sự phát triển xương của trẻ, sau 3 tuổi, quá trình phát triển thị giác, miễn dịch và tăng trưởng chiều cao của trẻ vẫn cần sự hỗ trợ của vitamin A,D.
Trẻ sơ sinh nên được bổ sung vitamin A, D càng sớm càng tốt sau khi sinh để giảm các vấn đề về tăng trưởng và phát triển do thiếu hụt vitamin A, D.
Theo đó, trẻ sơ sinh nên được bổ sung vitamin A, D càng sớm càng tốt sau khi sinh để giảm các vấn đề về tăng trưởng và phát triển do thiếu hụt vitamin A, D.
Ngoài ra, nguyên liệu thô (canxi) không đủ cho sự phát triển của xương, đồng thời cũng cần động lực cho sự phát triển, việc thiếu vitamin A, D sẽ làm giảm động lực phát triển ở trẻ.
Nếu không bổ sung vitamin AD kịp thời hoặc liên tục, trẻ có thể gặp phải vấn đề tỷ lệ hấp thụ canxi thấp, thậm chí việc bổ sung canxi cũng không thể đạt được hiệu quả như mong muốn.
Do tình trạng trẻ thiếu vitamin A và D ở nước ta ngày càng nhiều, do đó việc chú ý bổ sung hai dưỡng chất này cho trẻ nhằm hấp thụ canxi tốt hơn là điều cần thiết.
Nhằm giúp các bậc phụ huynh hiểu hơn về vấn đề bổ sung canxi đúng cách cho trẻ, bác sĩ Nguyễn Khôi, chuyên khoa I - Nhi khoa, Bệnh viện Đại học Y Dược cơ sở 2 đã có những chia sẻ hữu ích.
Bác sĩ Nguyễn Khôi, chuyên khoa I - Nhi khoa, Bệnh viện Đại học Y Dược cơ sở 2.
Canxi có vai trò như thế nào đối với sự phát triển của trẻ nhỏ?
Canxi là chất vi khoáng có vai trò quan trọng trong cấu tạo và điều hòa chức năng hoạt động của cơ thể con người, đặc biệt canxi cần nhu cao hơn bình thường khi trẻ đang trong giai đoạn phát triển của trẻ như trẻ sinh non, trẻ tuổi dậy thì cũng như người ở tuổi già,…
Canxi tham gia cấu tạo xương, khớp, răng, là thành phần chính tạo nên bộ khung xương của cơ thể. Phần lớn canxi tập trung ở xương, răng (99%), số ít còn lại nằm ở trong máu và dịch ngoại bào (1%).
Ngoài tạo xương, canxi còn giữ nhiều vai trò khác như dẫn truyền tế bào thần kinh, tham gia vào quá trình đông máu, sự bài tiết, cũng như chức năng co cơ. Nồng độ canxi trong máu phụ thuộc vào: sự tiết hóc môn tuyến cận giáp (PTH), sự hấp thu canxi trong khẩu phần ăn, sự hấp thu canxi ở thận, dự trữ canxi ở xương, tình trạng vitamin D.
Nhu cầu canxi của trẻ như thế nào ở từng độ tuổi?
Ở mỗi độ tuổi trẻ sẽ có nhu cầu canxi khác nhau, cụ thể:
- Trẻ non tháng: 120 -330 mg canxi/kg/ngày
- Trẻ đủ tháng: 250mg canxi/ngảy
- Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi sẽ cần 250 - 300mg canxi/ ngày.
- Trẻ từ 7 tháng tới 12 tháng tuổi cần 400 – 500 mg canxi/ ngày.
- Trẻ trong giai đoạn từ 1 đến 6 tuổi cần 500 - 600 mg canxi/ngày.
- Trẻ từ 7 đến 9 tuổi cần bổ sung 700 mg canxi/ ngày.
- Trẻ từ 10 tuổi trở đi hay tuổi dậy thì cần 1000 - 1200mg canxi/ ngày.
Nếu thiếu canxi, trẻ có thể bị ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe và sự phát triển?
Như đã nói phần trên, khi cơ thể trẻ không được cung cấp đủ canxi sẽ ảnh hưởng cả cấu tạo cơ thể và chức năng hoạt động của con người:
Gây ra tình trạng còi xương, xương nhỏ, biến dạng, chậm lớn, lùn, răng mọc không đều, răng yếu, dễ bị sâu răng.
Ngoài ra khi thiếu canxi, hoạt động dẫn truyền thần kinh bị ức chế, nên trẻ thường có biểu hiện quấy khóc về đêm, hay giật mình khi ngủ, đổ mồ hôi trộm, rụng tóc.. thậm chí rối loạn chức năng vận động như co giật.
Bác sĩ đã từng điều trị những trường hợp trẻ thiếu hụt canxi chưa? Tình trạng này có phổ biến không?
Hiện nay, tình trạng dinh dưỡng của trẻ ở nước ta đã cải thiện đáng kể nên tình trạng thấp còi cũng giảm đi khá rõ rệt, tuy nhiên vẫn gặp các trường hợp thấp còi, thiếu canxi do biếng ăn và dinh dưỡng chưa hợp lý là hai nguyên nhân hay gặp nhất.
Biếng ăn: Trẻ biếng ăn có rất nhiều nguyên nhân như trẻ bị bệnh sau đó biếng ăn, do tâm lý, do thuốc như kháng sinh, hay sau tiêm chủng…tuy nhiên, cũng có loại biếng ăn do thiếu vi chất như thiếu sắt, kẽm dẫn đến ảnh hưởng đến những toàn thể trong đó có canxi và mage.
Dinh dưỡng chưa hợp lý: Hy vọng sau đọc bài này các bố mẹ sẽ có một số kiến thức cần thiết để điều chỉnh chế độ ăn uống cho hợp lý nhắm bổ sung canxi đúng và hiệu quả.
Đối với các trường hợp thấp còi khác như do gen hay nội tiết thì bố mẹ có thể liên hệ Bệnh viện Đại học Y Dược để được tham vấn và khám trẻ.
Vậy cha mẹ nên bổ sung canxi cho như thế nào là đúng cách để tránh tình trạng con bị thiếu canxi?
Chúng ta biết muốn nồng độ canxi trong máu ổn định ta chỉ có thể can thiệp được đó là khẩu phần ăn và tình trạng vitamin D của trẻ, còn những yếu tố như sự hấp thu canxi tại thận, hóc môn tuyến cận giáp … thì cần đến những chuyên gia trong lĩnh vực này.
Canxi có vai trò quan trọng với cơ thể của trẻ, do vậy việc bổ sung canxi cho bé đúng cách giúp trẻ phát triển khỏe mạnh là điều cha mẹ cần chú ý. Như ở trên, nhu cầu canxi ở mỗi độ tuổi là khác nhau, trẻ càng lớn nhu cầu bổ sung canxi càng cao. Vì vậy cha mẹ nên chú ý độ tuổi của con mình để bổ sung liều lượng canxi cho phù hợp.
Trong giai đoạn sơ sinh, sữa mẹ là tốt nhất cho trẻ, tuy nhiên sữa mẹ thường thiếu canxi do đặc điểm chế độ ăn của mẹ trong giai đoạn này nên bố mẹ cần lưu ý bổ sung canxi trong trẻ ngoài việc phơi nắng để da trẻ tổng hợp vitamin D.
Trong trường hợp trẻ không phơi nắng được thì mẹ có thể bổ sung vitamin D dạng giọt (400UI/giọt) mà hiện nay có sẵn rất nhiều trên thị trường như: Aquadetrim, Sterogyl…Ngược lại những trẻ bú sữa công thức, thì việc bổ sung canxi là không cần thiết nếu trẻ phát triển tốt về chiều cao và cân nặng, vì trong đa số sữa công thức có hàm lượng canxi cần thiết cho sự phát triển của trẻ.
Sau giai đoạn sơ sinh đến giai đoạn trẻ ăn dặm: những trẻ bú sữa mẹ sẽ tiếp tục bổ sung canxi theo hướng dẫn của nhân viên y tế và tiếp tục sử dụng vitamin D đến khi trẻ bắt đầu biết đi hoặc đến 12 tháng tuổi là tốt nhất. Sau giai đoạn này trẻ có thể chạy nhảy và thâm giai nhiều hoạt động ngoài trời thì có thể việc bổ sung không cần tính liên tục và chỉ gián đoạn.
Một giai đoạn quan trọng cần nhấn mạnh là giai đoạn trẻ dậy thì nhu cần canxi cho nhóm trẻ này rất cao do đó bố mẹ cần cho trẻ một chế độ ăn phù hợp để bổ sung canxi cho bé qua đường ăn uống cha mẹ có thể mua các loại thực phẩm như hải sản gồm cá, cua, tôm sò,… hay các loại rau cải xoăn, cần tây, bắp cải, diếp cá để tăng cường sức khỏe cho xương. và việc bổ sung canxi là rất cần thiết trong giai đoạn này nhưng cũng cần tham khảo nhân viên y tế tránh tình trạng quá mức dẫn đến các rối loạn trong cơ thể như táo bón, sỏi thận,…
Không chỉ đúng liều lượng mà cha mẹ còn chú ý đúng thời điểm để có thể đạt hiệu quả tốt nhất. Thời điểm bổ sung canxi cho trẻ tốt nhất là vào buổi sáng, sau bữa ăn khoảng từ 30 đến 60 phút. Đây là lúc trẻ được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, tổng hợp vitamin D và hấp thụ canxi tốt. Không cho trẻ uống canxi vào buổi tối hoặc buổi chiều sẽ khiến canxi bị lắng đọng trong cơ thể và gây khó ngủ.
CÙNG CHUYÊN MỤC
