Các bậc cha mẹ luôn hy vọng sẽ làm mọi thứ có thể để giúp con mình cao lớn hơn. Nhưng trên thực tế, ngoài những phần có ảnh hưởng nhất như gen di truyền và thể chất, các bác sĩ nhi khoa chỉ ra rằng trẻ vẫn có cơ hội cao lớn nếu biết tuân thủ các điều dưới đây trong cuộc sống như chế độ ăn uống, làm việc và nghỉ ngơi.
Gen chiều cao không thể thay đổi nhưng vẫn có cơ hội
Hu Wenlong, Giám đốc Khoa Thần kinh Nhi của Bệnh viện Chi nhánh Hồng Kông, cho biết gen không thể thay đổi. Giống như trong công thức dự đoán chiều cao của con cái, chiều cao của cha mẹ không thể thay đổi. Đó là lý do tại sao gen không thay đổi.
Công thức dự đoán chiều cao của trẻ dựa trên chiều cao của cha mẹ như sau:
Chiều cao của bé trai = (chiều cao của bố + chiều cao của mẹ + 11) chia 2, cộng hoặc trừ 7,5 cm
Chiều cao của bé gái = (chiều cao của bố + chiều cao của mẹ - 11) chia cho 2, cộng hoặc trừ 6 cm
Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều điều có thể làm để giúp trẻ cao lớn hơn, giống như trong công thức, phần ±7,5 cm đối với bé trai và ±6 cm đối với bé gái là một khoảng biến thiên, nghĩa là nếu có thể đạt được 11 mục sau bao gồm chế độ ăn uống, làm việc và nghỉ ngơi trong cuộc sống, bé trai có cơ hội tăng thêm 7,5 cm, trong khi bé gái có cơ hội tăng thêm 6 cm. Ngược lại nếu không thể đảm bảo, thì nguy cơ bị trừ đi 6-7,5 cm có thể xảy ra.
Chiều cao có thể được quyết định một phần bởi gen. (Ảnh minh họa)
1. Ngủ đủ giấc là chìa khóa phát triển chiều cao
Trẻ sẽ cao lớn chủ yếu nhờ tác động của hormone tăng trưởng. Thời điểm cơ thể con người tiết ra hormone tăng trưởng xuất hiện trong khoảng từ 10h đêm đến 3h sáng hôm sau. Nếu trẻ ngủ được 8 tiếng và đủ các giai đoạn ngủ sâu thì nhìn chung hormone tăng trưởng sẽ có 4-5 chu kỳ tiết trong vòng 8 tiếng khi ngủ. Hormone tăng trưởng có thể được tiết ra càng lâu thì càng dễ phát triển chiều cao.
2. Tập thể dục kích thích tiết hormone tăng trưởng liên tục
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) khuyến cáo rằng trẻ em và thanh thiếu niên cần hoạt động thể chất ít nhất 60 phút trở lên mỗi ngày. Tập thể dục liên tục trong thời gian dài sẽ khiến quá trình tiết hormone tăng trưởng kéo dài trong 24 giờ và số lượng có thể tăng gấp đôi.
Về nguyên tắc, bài tập nào cũng hiệu quả, nhưng bài tập với các nhóm cơ lớn sẽ hiệu quả hơn. Bác sĩ Hu Wenlong nhấn mạnh rằng trẻ em phải hứng thú với môn thể thao này thì mới có thể kiên trì lâu dài, nói chung chạy bộ, đạp xe, bơi lội, nhảy dây, chơi bóng rổ... đều có lợi.
3. Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể thúc đẩy sự phát triển của cơ xương
Vitamin D là một loại vitamin quan trọng thúc đẩy sự phát triển của cơ và xương. Nói chung, phơi nắng 15 phút mỗi ngày dưới ánh nắng mặt trời là đủ, và bạn cũng có thể tắm nắng khi tập thể dục ngoài trời. Ngoài ra, bổ sung thực phẩm giàu vitamin D bao gồm: cá mòi, cá hồi, phô mai, lòng đỏ trứng, đậu nành, nấm và ngũ cốc.
4. Caffeine ảnh hưởng đến chiều cao do làm rối loạn giấc ngủ của trẻ
Nhiều người tin rằng chính chất caffein có trong đồ uống có caffein sẽ gây bất lợi cho quá trình hình thành canxi và xương, khiến trẻ chậm lớn. Tuy nhiên, nghiên cứu mới nhất cho thấy, bản thân caffein không ảnh hưởng trực tiếp đến chiều cao của trẻ nhưng có thể ảnh hưởng đến chất lượng và số lượng giấc ngủ, đồng thời gây rối loạn tiết hormone tăng trưởng. Vì vậy, trẻ em và thanh thiếu niên nên tránh uống đồ uống chứa caffein như trà, nước tăng lực, cà phê và nước ngọt có gas.
5. Đường sẽ ức chế tiết hormone tăng trưởng
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chỉ cần hấp thụ 75 gam đường (tương đương với hàm lượng đường của một cốc trà sữa trân châu có đường 800ml), hormone tăng trưởng lẽ ra có thể được tiết ra ở mức 16,5mU/L có thể bị ức chế ở mức thấp hơn là 1,5mU/L L.
Do đó, sau khi tập thể dục, cơ thể sẽ tự nhiên tiết ra một lượng lớn hormone tăng trưởng, lúc này nếu bổ sung một lượng lớn đồ uống có đường sẽ khiến quá trình tiết hormone tăng trưởng bị ức chế, kết quả tập luyện sẽ thành công cốc. Ngoài ra, hạn chế ăn đồ ngọt, thịt mỡ, da gà và đồ chiên rán.
6. Steroid có thể ảnh hưởng đến chiều cao ở trẻ em
Sử dụng steroid đường uống do bệnh tật chắc chắn sẽ khiến trẻ thấp còi, thậm chí trẻ mắc bệnh hen suyễn, việc sử dụng một lượng rất nhỏ steroid dạng hít cũng sẽ khiến chiều cao khi trưởng thành bị giảm 1,2 cm. Vì vậy, nếu trẻ thấp lùn mắc các bệnh mãn tính như hen suyễn phải kiểm soát tốt để giảm thiểu số lần phải sử dụng corticoid.
7. Kích thích tố môi trường (chất hóa dẻo) có thể gây dậy thì sớm và ngừng tăng trưởng sớm
Một trong những tác hại lớn nhất của chất hóa dẻo đối với trẻ em là dậy thì sớm. Dậy thì sớm có thể khiến các đĩa tăng trưởng đóng lại sớm và sau đó đứa trẻ ngừng phát triển. Chất hóa dẻo thường được thêm vào vật liệu đóng gói thực phẩm và đồ uống, đồ chơi bằng nhựa, thiết bị y tế và hàng tiêu dùng, nước hoa, keo xịt tóc, mỹ phẩm, vật liệu xây dựng, sơn phủ kiến trúc, sơn bảo vệ gỗ, dầu gội và sữa tắm... Những thứ này đều khó đề phòng.
8. Nạp đủ calo để cung cấp nhu cầu trao đổi chất cho sự tăng trưởng
Sau khi trẻ ăn, carbohydrate, chất béo và protein trong thức ăn được chuyển thành nhiệt, được sử dụng để duy trì các nhu cầu trao đổi chất cơ bản như nhịp tim, huyết áp và nhiệt độ cơ thể. Ngoài ra, các hoạt động sinh hoạt như đi học, chạy nhảy… cũng cần calo. Nếu vẫn còn calo, hãy sử dụng chúng để phát triển chiều cao và lượng calo dư thừa sẽ được chuyển hóa thành mô mỡ. Vì vậy, trẻ không đủ calo biểu hiện đầu tiên là quá gầy, nếu tiếp tục thiếu trong thời gian dài sẽ không cao lớn được.
9. Bổ sung đủ protein chất lượng cao để cung cấp cho sự phát triển của cơ và xương
Sự phát triển của cơ thể đòi hỏi một lượng lớn protein chất lượng cao để cung cấp nguyên liệu cho việc xây dựng cơ bắp và xương. Lượng protein khuyến nghị cho trẻ em và thanh thiếu niên là: trọng lượng cơ thể (kg) x 1,2-1,4 (gam). Ví dụ, một đứa trẻ nặng 25 kg cần khoảng 30-35 gam protein mỗi ngày, trong đó 2/3 (khoảng 20-23 gam) được khuyến nghị tiêu thụ protein chất lượng cao như trứng, các sản phẩm từ sữa, cá và thịt nạc.
10. Bổ sung đủ canxi giúp xương phát triển và các chức năng sinh lý bình thường
Canxi là thành phần chính của khoáng chất trong xương. Ngoài ra canxi còn có chức năng sinh lý quan trọng trong hệ thống miễn dịch, thần kinh, tuần hoàn, tiêu hóa và nội tiết. Một nghiên cứu theo dõi dài hạn vào năm 2017 cho thấy nếu trẻ em tiêu thụ ít hơn 300 mg canxi mỗi ngày thì tầm vóc khi trưởng thành chắc chắn sẽ thấp. Thực phẩm giàu canxi bao gồm sữa, cá khô nhỏ, tôm khô, đậu phụ, rau có màu xanh đậm và vừng đen.
11. Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất để thúc đẩy quá trình tăng trưởng và phát triển
Các chất dinh dưỡng đa lượng như carbohydrate và protein, và các chất dinh dưỡng vi lượng như vitamin và khoáng chất cần phối kết hợp với nhau để đảm bảo cho sự phát triển thể chất của trẻ. Ngoài ra, vitamin B12 chủ yếu có trong thực phẩm từ động vật, đối với trẻ ăn chay cần đặc biệt chú ý bổ sung vitamin B12. Thực phẩm chay giàu vitamin B12 như rong biển, rêu đỏ và tảo biển.
CÙNG CHUYÊN MỤC
