Theo nghiên cứu gần đây, trẻ có vấn đề về EQ thường có những biểu hiện khiến người khác phật ý. Nghiên cứu này dẫn chứng từ câu chuyện một đứa trẻ 10 tuổi, nhận được tiền lì xì từ người quen của bố mẹ vào những ngày Tết.
Tuy nhiên, thay vì nói lời cảm ơn và chúc phúc thì đứa trẻ này liền mở phong bao và nói “Sao chỉ có 200 ngàn, ít quá!”, câu nói của đứa trẻ khiến bố mẹ và vị khách ngượng ngùng, từ đó không khí trò chuyện trở nên ngột ngạt hẳn.
Đây là biểu hiện điển hình của những đứa trẻ có EQ thấp. Thực tế, câu chuyện này cũng xảy ra với nhiều gia đình Việt Nam trong các mùa lễ Tết.
Gorman, tiến sĩ Tâm lý học tại Đại học Harvard cho biết: “”
Nhiều bậc cha mẹ cho rằng việc trau dồi chỉ số IQ của trẻ là vô cùng quan trọng và họ thường bỏ qua việc phát triển EQ cho con, nhưng thực tế, những đứa trẻ thiếu EQ sẽ khó thành công cho dù IQ của trẻ có nổi bật đến đâu. Trong tương lai, trẻ thậm chí có thể đánh mất nhiều cơ hội.
6 biểu hiện của trẻ cần được nâng cao EQ hơn
Chỉ số EQ hay Emotional Quotient là một trong các chỉ số thông minh, trong đó EQ biểu hiện chỉ số đo lường trí tuệ cảm xúc hay còn gọi là chỉ số thông minh cảm xúc.
Tiến sĩ Gorman cho biết, trí tuệ cảm xúc (EQ) bao gồm năm khía cạnh: khả năng nhận biết cảm xúc, khả năng quản lý cảm xúc, khả năng chịu đựng những thất bại, khả năng hiểu cảm xúc của người khác và khả năng quản lý các mối quan hệ cá nhân.
Mức độ về cảm xúc của trẻ em có thể được nhìn thấy từ những hoạt động hàng ngày.
Các chuyên gia về nuôi dạy con đã tóm tắt 6 biểu hiện thường thấy của trẻ có EQ chưa cao. Nếu cha mẹ nhận thấy con mình đang có một trong những biểu hiện dưới đây, nhất định cha mẹ không được bỏ qua, bởi hành vi của một đứa trẻ khi còn nhỏ thường phản ánh được hình ảnh, cuộc sống tương lai của trẻ sau này.
EQ thấp khó có thể thành công
Để đo lường xem một người có khả năng thành công cao trong tương lai hay không các nhà khoa học thường xét nhiều yếu tố, trong đó chỉ số IQ và EQ là hai yếu tố hàng đầu.
Chỉ số IQ cao sẽ giúp trẻ dễ dàng được nhận việc hơn, nhưng để có thể làm việc lâu dài, thăng tiến xa thì trẻ cần có chỉ số EQ cao. IQ cao sẽ giúp trẻ tư duy, phán đoán chính xác hơn, còn EQ sẽ giúp trẻ đưa ra những quyết định với tầm nhìn xa, dễ thấu hiểu và hòa đồng với người khác hơn.
Trẻ có trí tuệ cảm xúc thấp không chỉ khó được mọi người xung quanh yêu quý mà còn khó thành công sau này. Nhiều người vì có chỉ số EQ thấp mà làm mất lòng bạn bè, người thân, hay các mối quan hệ đối tác đồng nghiệp, khiến quá trình làm việc trở nên khó khăn, làm việc nhóm dễ mâu thuẫn.
Dù có khả năng vượt trội đến mức nào, nhưng khi làm việc tại công ty, cần sự trao đổi giữa các phòng ban, làm việc một mình sẽ không thật sự hiệu quả.
Cha mẹ thường xuyên la mắng cũng là một trong những nguyên nhân khiến chỉ số IQ của trẻ giảm.
Cách nuôi dạy để trẻ có được EQ cao
Khi trẻ có trí tuệ cảm xúc thấp, cha mẹ nên kịp thời xem xét lại phương pháp giáo dục của mình. Thời điểm này, trẻ vẫn còn nhỏ và hành vi chưa được định hình hoàn toàn, chỉ cần nắm vững phương pháp và có chủ ý thực hành, cha mẹ có thể giúp trẻ sẽ dần tích lũy được EQ bằng những cách sau đây:
Dạy trẻ cách quản lý cảm xúc
Theo học giả người Mỹ John Gottman, có 3 cách ứng xử của cha mẹ ảnh hưởng đến việc nuôi dưỡng trí thông minh cảm xúc của trẻ:
- Bỏ lơ những cảm xúc tiêu cực của trẻ.
- Thể hiện thái độ không hài lòng, hoặc la mắng khi trẻ biểu đạt cảm xúc tiêu cực. Điều này dễ khiến trẻ buộc phải chịu đựng, kìm nén những tổn thương bên trong mà không được thoát ra. Ngoài ra, la mắng còn vô tình khiến trẻ nghĩ việc trẻ khóc là sai, dần dà kìm nén mọi cảm xúc và đối xử tiêu cực với cảm xúc của người khác.
- Chấp nhận những cảm xúc tiêu cực của trẻ nhưng lại không hướng dẫn trẻ quản lý chúng.
Vì vậy, khi trẻ có những cảm xúc tiêu cực, cha mẹ nên nhẹ nhàng chấp nhận cảm xúc ấy và hướng dẫn trẻ cách xử lý.
Ví dụ, khi trẻ khóc, hãy đồng cảm với những cảm xúc buồn bã của con bằng những câu nói như: “Mẹ biết con buồn, mẹ có thể giúp gì cho con?” hay khi trẻ giận, hãy nói chuyện chân tình như những người bạn với con. Cha mẹ cũng có thể sử dụng các cụm từ cảm thán như “Wow”, “Thế à!” để giao tiếp nhằm xoa dịu và giải phóng cảm xúc tiêu cực của trẻ.
Khi trẻ có những cảm xúc tiêu cực, cha mẹ nên ở bên chia sẻ và dạy con cách quản lý những cảm xúc tiêu cực đó.
Khuyến khích trẻ có thái độ lạc quan với mọi việc
Lạc quan là chìa khóa cho việc nâng cao EQ cho trẻ, bởi vì trẻ lạc quan có thể đối mặt với các vấn đề một cách chủ động hơn, xử lý sự thất vọng tốt hơn, không dễ bị tác động bởi môi trường bên ngoài và có khả năng tự động viên bản thân.
Chuyên gia EQ Zhang Yijun đưa ra lời khuyên để nuôi dưỡng sự lạc quan cho trẻ em là cần có sự phối hợp khối óc hài hước và trí tưởng tượng, tính kỷ luật và quy tắc.
Ví dụ khi đến giờ ngủ, cha mẹ có thể nói rằng, "Các khối lego đều buồn ngủ rồi, con hãy cất để chúng ngủ đủ giấc nhé!”, “Bút chì và nắp bút là 2 người bạn thân thiết, hãy cho chúng ôm nhau, đừng quên 1 trong 2 khiến chúng lạc mất nhau nhé!”
Tạo cơ hội cho con hòa đồng với thế giới xung quanh
Nhiều cha mẹ vì sợ con còn nhỏ, dễ tổn thương nên bảo bọc quá mức. Tuy nhiên, các nhà giáo dục đã chỉ ra cách tốt nhất để một đứa trẻ học cách hòa đồng với mọi người là có cơ hội giao tiếp, học tập thế giới xung quanh càng nhiều càng tốt. Dù hành vi hiện tại của trẻ không phù hợp cho việc tương tác với người khác, cha mẹ vẫn nên chủ động tạo cơ hội cho trẻ chơi đùa với các bạn đồng trang lứa.
Trẻ em có thể ồn ào, nhưng trẻ cũng có thể học khả năng giải quyết mâu thuẫn và đoàn kết với nhau. Tất nhiên, cha mẹ cũng nên chú ý quan sát biểu hiện của con và hướng dẫn con sau đó, chẳng hạn như:
Dạy con phép lịch sự
"Mẹ đã nghe con nói 'Bạn giúp mình nhé!'. Lịch sự như vậy rất tốt, con hãy phát huy nhé!”
Dạy con biết chia sẻ
“Mẹ nghĩ con nên chia sẻ đồ chơi với bạn. Khi có đồ chơi mới bạn cũng sẽ chia sẻ với con. Vậy là con với bạn đều được chơi vui vẻ cùng nhau rồi!”
Dạy trẻ xếp hàng
"Cầu trượt là đồ chơi công cộng, con muốn chơi thì phải trật tự xếp hàng để mọi người đều có cơ hội chơi như nhau. Vậy nên sau này khi đến những nơi công cộng khác, con cũng hãy xếp hàng như thế nhé."
Cha mẹ là huấn luyện viên trí tuệ cảm xúc tốt nhất cho con cái. Chỉ cần kiên nhẫn giáo dục và hướng dẫn cẩn thận, trí thông minh cảm xúc của trẻ có thể được cải thiện.
Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động cộng đồng hay vui chơi cùng bạn bè cũng là cách giúp con tăng chỉ số EQ.
CÙNG CHUYÊN MỤC
