Những năm gần đây, làm vườn trở thành xu hướng với nhiều hộ gia đình. Dù ở thành thị hay nông thôn, gia chủ đều muốn kiến tạo một khoảng không gian xanh, vừa làm nơi thư giãn vừa cung cấp thực phẩm sạch. So với vườn hoa, vườn rau hay vườn cây kiểng, vườn thảo mộc không quá phổ biến.
Anh Hồ Thanh Thuận (33 tuổi, Gia Lai) đã có 5 năm bén duyên với việc trồng cây thảo mộc và đang thi công khu vườn rộng gần 700m2 ở Pleiku, Gia Lai. Theo anh Thuận, các loại cây thảo mộc có hương thơm dễ chịu và tính ứng dụng cao. Vì thế, anh quyết định trồng rộng rãi, biến vườn tiêu nhà mình thành vườn thảo mộc có cảnh quan đẹp mắt không kém khu nghỉ dưỡng.
Hơn 5 tháng tự thi công vườn rộng 700m2
Chia sẻ cơ duyên với vườn thảo mộc, anh Thuận chia sẻ: "Mình bén duyên với thảo mộc từ năm 2017 khi làm việc tại Sài Gòn về mảng thi công vườn rau sạch cho nhà phố. Trong quá trình làm việc, mình được tiếp xúc với nhiều khách nước ngoài hoặc người Việt thích ẩm thực châu Âu. Họ có nhu cầu cao về các loại cây gia vị vừa sử dụng trong nấu ăn vừa có tác dụng làm thuốc chữa bệnh. Thời gian này, mình được làm quen với một số loại gia vị Âu (cũng có thể đươc gọi là thảo mộc bởi vì chúng có nhiều dược tính tốt cho sức khỏe) như hương thảo (rosemary), xạ hương (thyme), quế tây (basil), ngò tây (parsley), xô thơm (Sage), nguyệt quế Hy Lạp (Bayleaf),...
Ngoài ra, xu hướng hiện nay mọi người rất coi trọng sức khoẻ nên việc ăn uống cũng đòi hỏi sử dụng nguồn thực phẩm sạch, an toàn và có dược tính tốt để hỗ trợ nâng cao sức khoẻ. Bên cạnh đó, mình xuất thân từ gia đình thuần nông. Lúc sinh thời, bố mình là một thầy thuốc nam nên có thể đó là lý do mình đặc biệt rất yêu cây cối và có cảm tình với tất cả các loại cây có mùi thơm cũng như có thể sử dụng để làm thuốc. Từ những yếu tố trên thì mình đã ấp ủ mong muốn xây dựng một vườn thảo mộc với nhiều cây thảo mộc thơm, làm dược liệu, chế biến làm được trà để sử dụng cho bản thân cũng như phục vụ cho cộng đồng".
Một góc vườn nhà anh Thuận.
Tháng 4/2022, anh Thuận bắt tay vào thi công khu vườn thảo mộc ở Gia Lai. Tiền thân của khu vườn là vườn trồng tiêu sạch của gia đình. Tuy nhiên vài năm qua, tiêu mất mùa và hư hại nhiều do sâu bệnh nên anh quyết định nhổ tiêu để thiết kế một khu vườn dành riêng cho thảo mộc và các loại kiểng lá. Để tiết kiệm chi phí, anh Thuận không thuê nhân công ngoài mà tự lên ý tưởng và cùng anh em trong nhà thi công tất cả. Sau 5 tháng, khu vườn hoàn thiện được 60-70% nhưng trông vô cùng xinh đẹp.
Vườn rộng 700m2, gồm 4 khu vực là khu vực chuyên trồng các loại kiểng lá đột biến dòng phổ thông đẹp mắt và chi phí thấp, được bao bọc bằng chòi lớn có trụ gỗ và mái lợp bằng cây le với màng phủ nhà kính. Khu vực ngoài trời dành riêng cho các loại thảo mộc, có làm hồ nhân tạo ở giữa, xung quanh trồng một số hoa kiểng, còn lại ở lối đi, dọc biên phân cách các chòi nhỏ đều dành trồng xen nhiều loại thảo mộc khác nhau. Khu vực 3 là chòi lớn nằm bên suối nhân tạo dài 13m, đặt nhiều loại cây thảo mộc trồng trong chậu, là nơi gia chủ có thể ngồi nghỉ ngơi, thưởng thức trà và ngắm cây cảnh.
Khu vực 4 đang trong quá trình thi công là nơi anh Thuận tạo khuôn viên mô phỏng một khu vườn nhỏ của gia đình. Ở đây có các bồn bằng gạch hoặc có thể là gỗ để trồng tất cả các loại cây gia vị Việt nam cũng như gia vị Âu. Khu vực này cũng dành một không gian để các bé nhỏ đến trải nghiệm cách trồng cây, cách nhận biết, chăm sóc và thu hoạch một số loại thảo mộc trong vườn,...
Chạm vào chiếc lá nào trong vườn cũng ngát hương
Đến thời điểm hiện tại, anh Thuận đã sưu tập được 50 loại thảo mộc khác nhau bao gồm cả các loại thảo mộc nước ngoài cũng như một một số loại gia vị thảo mộc đặc trưng ở các vùng miền khác nhau tại Việt Nam. Điểm đặc biệt của khu vườn bên cạnh cảnh quan là hương thơm đặc trưng của các loại cây. Anh Thuận chia sẻ: "Đi quanh khu vườn nhà mình, chạm tay vào chiếc lá nào cũng tỏa ra được một mùi hương thơm rất dễ chịu từ các loại cây thảo mộc".
Mỗi ngày, anh Thuận đều dành 1 - 2 tiếng thăm nom và chăm sóc vườn vào buổi sáng và chiều mát. Theo anh Thuận, trong giai đoạn đầu cần dành nhiều thời gian hơn để theo dõi quá trình phát triển của cây, tưới nước, làm cỏ, bón phân để cây phát triển tốt bộ rễ, sau này cây khoẻ rồi thì việc chăm sóc rất đơn giản.
Anh bật mí bí quyết: "Theo mình thấy để trồng được các loại cây thảo mộc thì phải tiếp xúc trong một thời gian dài để tìm hiểu về đặc tính của từng loại cây. Đối với các loại gia vị, thảo mộc Việt Nam thì tương đối dễ bởi chúng hợp khí hậu thổ nhưỡng, nhiều loại thảo mộc bản thân là loại cây hoang dại nên chúng phát triển rất mạnh mẽ. Còn đối với các loại gia vị và thảo mộc nước ngoài thì khó khăn hơn.
Ví dụ như hương thảo là 1 loại gia vị Âu rất khó chăm nếu bạn không biết cách. Bộ rễ của nó rất nhạy cảm với nước nên nếu để cây ngập úng trong vòng vài giờ là đủ có thể làm cây chết. Nó phải được trồng ở nơi có đủ ánh nắng ít nhất 3 giờ/ngày hoặc hơn càng tốt, tưới đủ nước ngày 1 lần trong mùa nắng. Vào mùa mưa phải đảm bảo không bị ngập úng cho nên trước khi trồng nên chọn ở khu vực trên cao hoặc lên líp, đắp mô cao ít nhất 40cm so với mặt đất.
Nếu trồng chậu bạn phải trộn giá thể thật tơi xốp, chậu kê cao để thoát nước tốt... Một số cây không cần nắng nhiều thì có thể bố trí trồng ở các khu vực chỉ có sáng tán xạ, nơi nặng nhẹ hoặc nắng xuyên dưới tán cây như cây trà tiên, diếp cá, cây bán tự cảnh, cây bạc hà sả chanh (lemonbalm), cây lá dổi Tây Bắc, cây húng vịt, thắng cố..."
Trong tương lai, anh Thuận ấp ủ mong muốn trồng thêm nhiều loại thảo mộc quý của Việt Nam để khu vườn thêm phong phú.