Cơ quan nghiên cứu và phân tích toàn cầu (EIU) thuộc tạp chí The Economist vừa công bố báo cáo về khả năng kiểm soát ung thư của 10 quốc gia thuộc châu Á Thái Bình Dương, đăng trên Sáng kiến ung thư thế giới.
Báo cáo chủ yếu dựa trên nguồn dữ liệu của tổ chức nghiên cứu ung thư thế giới (IARC) và một phần do EIU thu thập độc lập.
PGS.TS Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K.
10 quốc gia trong báo cáo này được lựa chọn dựa trên quy mô dân số, mức độ phát triển kinh tế và thu nhập. Đại diện cho nhóm các quốc gia có thu nhập cao bao gồm Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc; thu nhập trung bình cao bao gồm Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia và nhóm quốc gia có thu nhập trung bình thấp bao gồm Ấn Độ, Indonesia, Phillippines và Việt Nam.
Theo báo cáo EIU, tại Hàn Quốc, Nhật Bản và Thái Lan, ung thư là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, trong khi tại Việt Nam ung thư đứng hàng 2 (chiếm 17,9% các trường hợp tử vong do nguyên nhân bệnh tật).
Về tỉ lệ tử vong ung thư, EIU sử dụng thang điểm M:I (tỉ lệ tử vong/số ca mắc) để đánh giá hiệu quả công tác phòng chống, kiểm soát ung thư.
Theo cách tính này, tỉ lệ tử vong ung thư ở nhóm các quốc gia có thu nhập trung bình, dao động từ 60-70%, Việt Nam có tỉ lệ tử vong xấp xỉ 70%, nhóm các quốc gia có thu nhập cao dao động từ 30 - 50%, cụ thể Nhật Bản chưa tới 50%, tỉ lệ này tại Hàn Quốc là 35% và tại Úc là 28%.
Liên quan đến thông tin này, PGS.TS Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K Trung ương (Hà Nội) đã chính thức lên tiếng.
Theo Giám đốc Bệnh viện K, con số gần 70% bệnh nhân ung thư ở Việt Nam tử vong không phải là số chết trên số mắc mới trong 1 năm. Cụ thể, năm 2018, Việt Nam có 165.000 ca mắc mới ung thư, 115.000 ca tử vong, con số tử vong này là số tích luỹ của các bệnh nhân được chẩn đoán ung thư từ trước đó, không phải trên số chết trên số mắc mới.
Ngoài ra, tỷ lệ tử vong trong ung thư đánh giá tại một thời điểm không có giá trị bằng đánh giá trong một khoảng thời gian dài 3 hay 5 năm. Tiêu chí chính xác hơn đánh giá năng lực điều trị ung thư là thời gian sống thêm, bệnh nhân sống thêm được bao lâu từ thời điểm chẩn đoán, điều trị.
Báo cáo của EIU cũng chỉ ra rằng tỷ lệ bệnh nhân ung thư tử vong ngay trong năm đầu tiên tại các quốc gia Đông Nam Á trong đó có Việt Nam là 29%, PGS Quảng cho biết.
Ngoài ra, nguyên nhân ung thư ở các nước khác nhau dẫn đến cơ cấu, tỷ lệ các loại ung thư khác nhau cũng là yếu tố làm nên tỷ lệ tử vong ung thư chung khác biệt giữa các nước.
PGS Quảng dẫn chứng Việt Nam, 3 ung thư hay gặp nhất là phổi, gan, dạ dày đều là những ung thư tiến triển nhanh, ác tính, tiên lượng xấu, điều trị khó khăn. Ngay các nước tiên tiến, nếu bệnh nhân mắc 3 bệnh ung thư trên, thì tỷ lệ điều trị hiệu quả cũng rất thấp nếu phát hiện ở giai đoạn muộn.
Trong khi đó tại Australia, 3 ung thư phổ biến nhất trong nghiên cứu là ung thư vú, tiền liệt tuyến, đại trực tràng đều là những ung thư diễn tiến chậm, tiên lượng tốt. Dù phát hiện ở giai đoạn muộn thì ở Việt Nam việc điều trị cũng có thể kéo dài thời gian sống thêm nhiều năm.
Hay tại Hàn Quốc, 3 ung thư thường gặp nhất là giáp trạng, đại trực tràng và dạ dày, trong đó ung thư tuyến giáp tại Việt Nam có thể nói gần như chữa khỏi hoàn toàn.
Theo Giám đốc Bệnh viện K việc so sánh chỉ thực sự có giá trị khi cùng một hệ quy chiếu, ít nhất tỷ lệ cơ cấu các ung thư tương đồng nhau, như vậy mới thể đưa ra so sánh đánh giá chính xác.
Với các tiến bộ y học ngày nay, nhiều người chữa khỏi hoặc có thể kéo dài sống thêm đáng kể tuỳ loại ung thư và giai đoạn bệnh. Một số loại bệnh ung thư có tỷ lệ khỏi bệnh hơn năm năm vượt quá 90% nếu phát hiện ở giai đoạn sớm và điều trị kịp thời như ung thư tuyến giáp, ung thư vú, ung thư tiền liệt tuyến, ung thư đại tràng… Hiện tại Bệnh viện K đã có rất nhiều bệnh nhân ung thư đã chữa trị ổn định 10 năm, 20 năm, 30 năm…
“Rất nhiều người bệnh ung thư đã được điều trị thành công, đang sống khoẻ mạnh. Nhưng tâm lý chung là ít ai "khoe" bệnh của mình cho người khác biết kể cả khi được điều trị có hiệu quả, trong khi bệnh đã rất nặng hay cận tử thì người thân, bạn bè ai cũng biết và đến thăm hỏi”, BS Quảng nói.
Giám đốc Bệnh viện K bày tỏ, ung thư xuất hiện ở mọi vùng, ở mọi lứa tuổi, nhưng đa phần ung thư xuất hiện ở người ngoài 50 tuổi khi các yếu tố nguy cơ đủ thời gian tích luỹ để hình thành phát sinh bệnh.
Tỷ lệ mắc ung thư có xu hướng cao hơn ở xã hội phát triển nơi tuổi thọ người dân tăng cũng như liên quan đến mức độ và lối sống công nghiệp hoá.
CÙNG CHUYÊN MỤC
