Hội chứng hậu COVID-19 ở trẻ em: Những điều cha mẹ cần phải biết

Nhiều phụ huynh lo lắng về vấn đề hậu COVID-19 ở trẻ em có biểu hiện ra sao, điều trị như thế nào, có gây hậu quả gì ảnh hưởng đến sức khoẻ trẻ em hay không?
Chia sẻ

Số ca mắc COVID-19 trong nước từ 27/04/2021

Xem thêm số liệu dịch COVID-19 >
Nguồn: Bộ Y tế - Cập nhật lúc 23:12 24/03/2022
STT Tỉnh thành Ca nhiễm mới
hôm nay
Tổng Ca
nhiễm
Ca tử
vong
Ca tử vong
công bố hôm nay
TỔNG +119.992 8.592.064 42.110 70
1 Hà Nội +12.485 1.229.792 1.223 5
2 TP.HCM +1.241 588.151 20.332 2
3 Đắk Lắk +4.463 117.266 135 1
4 Bắc Ninh +4.292 313.118 126 0
5 Phú Thọ +4.277 249.665 78 1
6 Nghệ An +4.184 364.680 130 0
7 Yên Bái +3.995 88.600 10 1
8 Bắc Giang +3.991 268.158 87 0
9 Lào Cai +3.974 128.886 33 0
10 Lạng Sơn +3.738 122.200 67 1
11 Hải Dương +3.459 329.557 104 0
12 Thái Bình +3.235 188.358 20 0
13 Quảng Bình +3.046 89.521 70 3
14 Sơn La +2.953 122.222 0 0
15 Vĩnh Phúc +2.887 298.404 19 0
16 Bình Dương +2.857 367.888 3.433 0
17 Hà Giang +2.838 88.469 74 1
18 Thái Nguyên +2.794 152.228 98 1
19 Quảng Ninh +2.669 259.977 108 3
20 Cà Mau +2.440 129.367 328 6
21 Hưng Yên +2.424 202.091 5 0
22 Bình Định +2.422 112.708 257 0
23 Hòa Bình +2.398 161.841 101 0
24 Tuyên Quang +2.293 119.639 13 0
25 Bến Tre +2.132 83.587 448 3
26 Điện Biên +2.050 71.102 16 0
27 Quảng Trị +1.945 61.357 34 0
28 Lâm Đồng +1.927 69.404 115 0
29 Vĩnh Long +1.829 80.929 805 3
30 Lai Châu +1.800 54.990 0 0
31 Cao Bằng +1.789 67.796 39 2
32 Hà Nam +1.659 63.716 58 0
33 Bắc Kạn +1.619 38.213 17 0
34 Kon Tum +1.494 21.586 0 0
35 Tây Ninh +1.485 119.360 858 0
36 Ninh Bình +1.296 82.388 86 0
37 Bình Phước +1.258 103.909 208 1
38 Nam Định +1.120 225.111 144 1
39 Phú Yên +1.059 43.436 112 4
40 Trà Vinh +1.047 58.310 266 1
41 Hà Tĩnh +998 34.757 32 1
42 Đắk Nông +873 42.788 43 0
43 Thanh Hóa +848 128.498 99 1
44 Bà Rịa - Vũng Tàu +838 63.706 477 1
45 Quảng Ngãi +792 35.330 114 1
46 Khánh Hòa +730 111.556 349 2
47 Đà Nẵng +678 88.828 317 0
48 Thừa Thiên Huế +677 37.058 172 0
49 Hải Phòng +635 112.772 135 0
50 Bình Thuận +528 47.194 458 1
51 Quảng Nam +350 41.525 124 0
52 Bạc Liêu +218 43.690 433 1
53 Kiên Giang +179 37.295 951 5
54 Đồng Nai +179 105.467 1.842 10
55 An Giang +161 38.065 1.354 1
56 Long An +142 46.327 991 0
57 Cần Thơ +86 48.475 933 0
58 Sóc Trăng +61 33.882 601 0
59 Đồng Tháp +51 49.376 1.025 0
60 Hậu Giang +50 17.137 218 2
61 Ninh Thuận +28 8.260 56 0
62 Tiền Giang +26 35.575 1.238 0
63 0 0 0 0
64 0 0 0 0
65 0 0 0 0
66 0 0 0 0
67 Gia Lai 0 46.523 91 4
68 0 0 0 0

Tình hình tiêm chủng vaccine ở Việt Nam

Xem thêm số liệu vaccine COVID-19 >
Nguồn: Cổng thông tin tiêm chủng COVID-19 - Cập nhật lúc 00:00 23/03/2022

Số mũi đã tiêm toàn quốc

204.221.688

Số mũi tiêm hôm qua

1.077.314


PGS.TS. Trần Minh Điển và một số bác sĩ của Bệnh viện Nhi Trung ương vừa đưa ra khuyến cáo chính thức về hội chứng hậu COVID-19 ở trẻ em.

Hậu COVID-19 có hay gặp không?

Tỷ lệ trẻ em có các triệu chứng dai dẳng sau mắc COVID-19 khá dao động tùy theo nghiên cứu ở các quốc gia khác nhau, ở các lứa tuổi và quần thể khác nhau, cũng như cách xác định thời gian xuất hiện triệu chứng khác nhau. Hơn nữa, các triệu chứng hay gặp của hậu COVID-19 ở trẻ em cũng đa dạng và thay đổi, tỷ lệ mắc các triệu chứng cũng khác nhau. Do đó, hiện nay con số chính xác tỷ lệ mắc hậu COVID-19 ở trẻ em chưa rõ.

Hội chứng hậu COVID-19 ở trẻ em: Những điều cha mẹ cần phải biết - 1

Bác sĩ khám hậu COVID-19 cho trẻ. 

Nguyên nhân của hậu COVID-19 là gì?

Tổ chức Y tế Thế giới đánh giá đây là tình trạng chưa có căn nguyên xác định, kết hợp nhiều yếu tố bao gồm đặc điểm của virut, yếu tố miễn dịch, di chứng sau điều trị hồi sức tích cực.

Một số tình huống khác cũng có thể gây ra các triệu chứng mới hay tiếp diễn như: vi rút tồn tại lâu hơn bình thường do phản ứng miễn dịch không hiệu quả; Tình trạng tái nhiễm (ví dụ bởi 1 chủng khác của vi rút); Thể lực yếu do thiếu vận động khi ốm; Stress hậu sang chấn hoặc di chứng tâm thần khác, đặc biệt ở người có tiền sử lo âu, trầm cảm, mất ngủ, hay bệnh lý tâm thần khác; Giảm trao đổi oxy do hậu quả của các cục máu đông dai dẳng;  Sự hình thành các kháng thể tự miễn sau nhiễm vi rút.

Chuyên sâu hơn, một số nhà khoa học trên thế giới đã đưa ra một số giả thuyết:

Tình trạng phản ứng viêm mạn tính: Một số nghiên cứu chỉ ra vi rút SARS-CoV-2 xâm nhập và cư trú cả trong đường ruột của trẻ (chứ không phải chỉ mình ở phổi). Sau khi khỏi bệnh, vi rút vẫn tiếp tục cư trú trong đường ruột và kích thích tạo ra các phản ứng viêm liên tục.

Tình trạng tăng đông và tắc các vi mạch nhỏ trong đợt mắc COVID-19 cấp tính gây ra tổn thương cơ quan mạn tính kéo dài. Như các tác giả thấy quá trình tăng đông ở lớp nội mạch động mạch vành gây tình trạng đau ngực kéo dài sau mắc COVID-19.

Con tôi mới bị mắc COVID-19, liệu cháu có bị mắc hậu COVID-19 hay không?

Một vấn đề rất được cha mẹ quan tâm là có dự đoán được một trẻ mắc COVID-19 cấp tính sẽ  bị mắc hậu COVID-19 hay không, nếu xuất hiện thì triệu chứng và mức độ thế nào? Nhưng tới nay chưa có yếu tố đặc hiệu nào giúp tiên đoán trẻ sẽ bị hậu COVID-19 sau mắc cấp tính. Một trẻ mắc COVID-19 với mức độ nhẹ cũng có thể xuất  hiện các dấu hiệu của hậu COVID-19. Tuy nhiên, nếu một trẻ mắc COVID-19 cấp tính nguy kịch cần thở máy hoặc chăm sóc ở các đơn vị hồi sức tích cực, trẻ sẽ dễ bị mắc các triệu chứng như mệt mỏi, yếu cơ…, là những triệu chứng hay gặp ở người đã phải điều trị hồi sức.

Một số nghiên cứu cũng cho thấy trẻ béo phì, có tiền sử các bệnh dị ứng, các bệnh lý mạn tính, trẻ trên 5 tuổi có nguy cơ xuất hiện các triệu chứng của hậu COVID-19 cao hơn các nhóm trẻ khác.

Các triệu chứng hay gặp của hậu COVID-19 ở trẻ em là gì?

Hậu COVID-19 có thể gây ảnh hưởng tới hầu hết các cơ quan trong cơ thể. Tuy nhiên, ở trẻ em và trẻ vị thành niên thường biểu hiện các triệu chứng nhiều nhất trên cơ quan thần kinh như mệt mỏi, đau đầu, mất ngủ, rối loạn vị giác, khứu giác,.. Trẻ cũng có thể có các biểu hiện rối loạn cảm xúc, kém tập trung, giảm trí nhớ, khó khăn trong học tập.

Các triệu chứng hô hấp hay gặp khác là ho kéo dài, đau họng, khó thở,… Ngoài ra trẻ có thể đau khớp, đau cơ, nặng ngực, hồi hộp đánh trống ngực.

Hội chứng viêm đa hệ thống (MIS-C) sau nhiễm SARS-CoV-2 tuy hiếm gặp nhưng là tình trạng nặng và có thể nguy hiểm đến tính mạng thường xảy ra sau 2-6 tuần mắc COVID-19. Bệnh thường gây tổn thương đa cơ quan như tim, mạch máu và các cơ quan khác khiến tình trạng bệnh tiến triển nhanh cần nhập viện.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám lại sau khi trẻ bị mắc COVID-19 cấp tính?

Khi cha mẹ thấy trẻ có các triệu chứng như mô tả ở trên hoặc thấy xuất hiện bất kỳ dấu hiệu/triệu chứng nào mà trước khi mắc COVID-19 trẻ không có, cần cho trẻ đi khám tại các cơ sở y tế để xác định bệnh cũng như có chế độ điều trị, can thiệp, và chăm sóc hợp lý.

Trường hợp trẻ phải nhập viện trong đợt mắc COVID-19 cấp tính, nên cho trẻ đi khám lại theo lịch hẹn của cơ sở y tế (nếu có). Ngoài ra, dù trẻ không có các triệu chứng nghi ngờ của hậu COVID-19, cha mẹ có thể đưa trẻ tới khám bác sỹ nhi khoa vào khoảng thời gian 4 – 12 tuần sau mắc COVID-19 để được kiểm tra, tư vấn về các vấn đề sức khỏe của trẻ.

Một trẻ nghi ngờ bị hậu COVID-19 được khám và điều trị như thế nào?

Cần lưu ý rằng, không phải tất cả các triệu chứng xuất hiện ở trẻ sau mắc COVID-19 đều là hậu COVID-19. Trước khi kết luận triệu chứng đó do hậu COVID-19, cần loại trừ các nguyên nhân khác. Ví dụ như một em bé đến khám vì ho kéo dài, sụt cân sau mắc COVID-19, trẻ hoàn toàn có thể bị bệnh viêm phổi hoặc các bệnh lý hô hấp khác.

Khi tới khám, trẻ sẽ được các bác sỹ nhi khoa thăm khám, đánh giá sức khỏe tổng thể, xác định các triệu chứng chính hiện tại. Nếu cần thiết, có chỉ định, trẻ sẽ được hội chẩn hoặc thăm khám lại bởi các bác sỹ chuyên khoa khác nhau. Trẻ sẽ được kiểm tra các xét nghiệm, các biện pháp thăm dò như chụp phim, siêu âm, đánh giá chức năng hô hấp… và có kế hoạch điều trị cụ thể cho từng trẻ. Ví dụ như trẻ bị đau ngực sau mắc COVID-19 sẽ được khám với các bác sĩ chuyên khoa tim mạch, trẻ ho sẽ được khám với các bác sĩ chuyên khoa hô hấp, trẻ có các vấn đề về tâm lý kéo dài sẽ được thăm khám bởi các bác sĩ tâm bệnh…

Làm thế nào để dự phòng hậu COVID-19 cho trẻ?

Do chưa tìm ra được nguyên nhân rõ ràng của hậu COVID-19, nên hiện nay chưa có bất kỳ một biện pháp vật lý, thuốc hay thực phẩm nào giúp ngăn chặn việc xuất hiện hậu COVID-19. Phương pháp duy nhất giúp không xuất hiện hậu COVID-19 là dự phòng nhiễm SARS-CoV-2 cho trẻ bằng các biện pháp phòng bệnh thích hợp và tiêm vaccine COVID-19 khi có chỉ định. Khi trẻ mắc COVID-19, cần theo dõi, chăm sóc trẻ theo đúng hướng dẫn của nhân viên y tế và đưa trẻ tới khám, điều trị tại các cơ sở y tế kịp thời.