Thế nào là ung thư?
Hầu hết, các tế bào trong cơ thể có chức năng cụ thể và tuổi thọ cố định. Trong quá trình điều hòa, một tế bào nhận được chỉ thị để chết và cơ thể có thể thay thế nó bằng một tế bào mới hơn hoạt động tốt hơn. Với các tế bào ung thư thiếu các yếu tố hướng dẫn chúng ngừng phân chia và chết. Kết quả dẫn đến sự tích tụ trong cơ thể, sử dụng oxy và chất dinh dưỡng thường nuôi dưỡng các tế bào khác.
Ung thư là tập hợp các bệnh lý đặc trưng bởi sự phát triển bất thường của các tế bào phân chia không kiểm soát và có khả năng xâm nhập, phá hủy các mô cơ thể bình thường.
Các tế bào ung thư có thể xuất hiện ở một khu vực, sau đó lan rộng qua các hạch bạch huyết. Một số loại ung thư gây ra sự phát triển tế bào nhanh chóng, trong khi những loại khác làm cho các tế bào phát triển và phân chia với tốc độ chậm hơn.
Có hơn 100 loại ung thư khác nhau. Ung thư thường được gọi tên theo cơ quan mà nó phát sinh. Ung thư cũng có thể được gọi theo loại tế bào hình thành chúng như ung thư biểu mô (carcinoma) hay ung thư mô liên kết (sarcoma). Ngoài ra các ung thư có thể phát triển từ máu, như là các bệnh máu ác tính.
Những bộ phận trong cơ thể dễ mắc ung thư
- Phổi
Hút thuốc lá dài hạn có thể tích tụ các chất độc hại gây ung thư đồng thời tổn thương nhiều cơ quan như thanh quản, thực quản, bàng quang, thận, tuyến tụy... Khói bụi, ô nhiễm môi trường hay các hóa chất độc hại cũng tác động xấu đến phổi. Ung thư phổi thường không gây ra triệu chứng ở thời gian đầu, đến khi xuất hiện triệu chứng bệnh đã ở giai đoạn muộn gây khó khăn cho điều trị.
- Dạ dày
Bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn sớm, có thể chỉ đau mơ hồ ở vùng thượng vị, cảm giác mệt mỏi, chán ăn. Khi ung thư tiến triển, bệnh nhân thường đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn ngay sau ăn, suy kiệt do khối u lớn gây hẹp dạ dày và xâm lấn ra xung quanh.
Ngoài ra, người có tiền sử gia đình bị ung thư dạ dày và mang nhóm máu A có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Có hơn 100 loại ung thư khác nhau. Ung thư thường được gọi tên theo cơ quan mà nó phát sinh.
- Đại trực tràng
Ung thư đại trực tràng là căn bệnh ung thư đường tiêu hóa thường gặp, liên quan trực tiếp đến lối sống và chế độ ăn uống thiếu lành mạnh như: Thừa cân béo phì, ít vận động, ăn nhiều thịt đỏ, ăn ít rau củ xanh và trái cây, ăn thức ăn nhanh, hút thuốc lá, uống rượu bia...
Ngoài ra, ung thư đại trực tràng còn liên quan đến yếu tố di truyền với hai hội chứng điển hình là đa polyp đại trực tràng gia đình và ung thư đại trực tràng di truyền không polyp (Hội chứng Lynch).
- Thực quản
Có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến căn bệnh này, trong đó, thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia là nguyên nhân hàng đầu. Độ tuổi thường gặp là 50-60 tuổi nhưng bệnh ngày càng trẻ hóa. Chế độ ăn uống nhiều chất đạm, chất béo làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Vú
Ung thư vú xảy ra do nhiều yếu tố, trong đó, khoảng 5-7% là do di truyền, hơn 90% là do yếu tố môi trường, lối sống sinh hoạt. Các yếu tố nguy cơ gồm tuổi cao, hút thuốc lá, uống rượu, béo phì, thừa cân, ít vận động hoặc tiếp xúc với các chất sinh ung thư trong môi trường sống. Phụ nữ có xu hướng kết hôn muộn, sinh con sau tuổi 35, ít đẻ con, ít cho con bú cũng làm tăng nguy cơ ung thư vú.
- Tuyến tiền liệt
Thường gặp ở nam giới cao tuổi. Bệnh tiến triển chậm nhưng liên tục với các mức độ khác nhau. Nam giới từ 40 tuổi trở đi cần quan tâm và thăm khám sức khỏe nam khoa định kỳ, thực hiện xét nghiệm định lượng kháng nguyên tuyến tiền liệt (PSA) kết hợp với siêu âm nội trực tràng và sinh thiết chẩn đoán nếu có nghi ngờ.
- Tuyến giáp
Tại Việt Nam, ung thư tuyến giáp đứng hàng thứ 6 trong số các loại ung thư thường gặp ở nữ giới. Sự khác biệt trong sinh lý và nội tiết là nguyên nhân chính khiến tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn nam giới. Nữ giới sẽ trải qua nhiều biến động trong thời kỳ hành kinh, thai kỳ, mãn kinh, căng thẳng... ảnh hưởng đến quá trình điều hòa hormone tuyến giáp, tăng nguy cơ mắc bệnh. Người bệnh cần lưu ý khi có triệu chứng ho dai dẳng, khàn giọng, nuốt khó hoặc có khối u.
- Vòm họng
Ung thư vòm họng thường gặp ở vùng đầu cổ, gồm ung thư mũi hầu (phần trên của họng), ung thư hầu họng (phần giữa của họng) và ung thư hạ hầu hay ung thư hạ họng (phần dưới của họng).
Ung thư vòm họng có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào, nhưng phổ biến nhất là nam giới 30-60 tuổi. Triệu chứng thường gặp là đau họng kèm khó thở kéo dài, đau đầu, ù tai, thường chảy máu cam, xuất hiện khối u bất thường ở vòm họng... Nhiều người thường nhầm lẫn triệu chứng của ung thư vòm họng với các bệnh lý thông thường khác như viêm họng, sổ mũi, nhức đầu, dẫn đến phát hiện bệnh muộn.
- Gan
Nguyên nhân gây ung thư gan đến nay vẫn chưa rõ ràng. Yếu tố nguy cơ hàng đầu là người mắc viêm gan virus B, C, gan nhiễm mỡ, xơ gan... vẫn chưa quan tâm theo dõi và điều trị bệnh nền ổn định. Ung thư gan còn liên quan đến yếu tố môi trường, chế độ ăn không lành mạnh, lạm dụng bia rượu, thuốc lá, nhiễm độc nấm aflatoxin...
CÙNG CHUYÊN MỤC
