Dinh dưỡng có vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khoẻ và sự phát triển của cơ thể đặc biệt là trẻ nhỏ. Khi bé đạt 6 tháng tuổi, mẹ bắt đầu cho bé ăn dặm để bé làm quen với những thực phẩm khác ngoài sữa mẹ. Trong quá trình bổ sung thức ăn bổ sung cho bé, về cơ bản bé bắt đầu tiếp xúc dần với các thành phần khác nhau từ giai đoạn 6, 7 tháng tuổi, từ ngũ cốc đến thức ăn, từ đơn đến phức tạp.
Sau khi bé ăn dặm được 1,5 tuổi, bé đã có thể thích nghi với việc ăn uống cơ bản những thứ chúng ta thường ăn, vì vậy nhiều bà mẹ bắt đầu tò mò không biết khi nào trẻ mới sẵn sàng ăn đồ ăn cùng với người lớn.
Nhiều người cho rằng, sau khi trẻ tròn 1 tuổi, bé đã có thể ăn cơm cùng với cha mẹ. Tuy nhiên, sự thật không phải vậy. Sau khi tròn 1 tuổi, khả năng tiêu hóa của trẻ tăng lên và bé có thể ăn được nhiều hơn. Điều này có nghĩa là thực đơn của trẻ có thể phong phú, đa dạng hơn chứ không phải trẻ đã sẵn sàng ăn đồ ăn như người lớn.
Trong quá trình ăn dặm, bé đã bắt đầu tiếp xúc dần với các loại thực phẩm khác nhau từ ngũ cốc đến thịt cá, rau, quả. Khi bé được 1,5 tuổi, cơ thể bé dần đã thích nghi được với những thực phẩm người lớn thường ăn. Cha mẹ nên cho bé ăn chung với người lớn khi bé được 2 tuổi.
Nếu cha mẹ cho con ăn cùng với người lớn quá sớm, bé sẽ có những nguy cơ sau:
Suy dinh dưỡng
Hệ tiêu hóa của trẻ chính là nạn nhân trước hết khi mẹ cho bé ăn thực đơn như người lớn quá sớm. Các hệ quả nghiêm trọng này có thể là khó tiêu, rối loạn tiêu hóa, viêm dạ dày… Ngoài ra, trẻ sẽ trở nên biếng ăn do ăn cơm và các món ăn khác không đúng thời điểm vì không thấy ngon miệng. Thói quen ngậm thức ăn từ đó cũng hình thành.
Một số cha mẹ cho con ăn thức ăn của người lớn quá sớm chỉ vì lười nấu nướng cho con những thức ăn phù hợp với độ tuổi của bé dẫn đến bé thiếu hụt dinh dưỡng, làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển thể chất và trí não.
Đồng thời, trẻ em đang ở giai đoạn quan trọng của sự tăng trưởng, phát triển và trẻ cần dinh dưỡng đầy đủ và cân bằng. Thiếu một số chất dinh dưỡng sẽ ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của trẻ. Ví dụ, thiếu canxi có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của xương, thiếu sắt có thể gây thiếu máu.
Dinh dưỡng có vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khoẻ và sự phát triển của cơ thể đặc biệt là trẻ nhỏ.
Dung nạp quá nhiều muối
Trước 1 tuổi, mẹ không cần nêm muối vào đồ ăn cho trẻ. Sau 1 tuổi, trẻ chỉ cần một lượng muối rất nhỏ. Nếu cho trẻ ăn đồ ăn của người lớn, trẻ vô tình sẽ phải ăn đồ ăn với lượng muối lớn và nhiều loại gia vị, làm tăng gánh nặng lên thận của trẻ, khiến thận phải làm việc quá tải.
Ngoài ra, chế độ ăn với hàm lượng muối quá nhiều sẽ làm ảnh hưởng đến sự hấp thu canxi của bé, canxi bài tiết qua nước tiểu khiến bé thiếu hụt vi chất này, từ đó dẫn đến chậm phát triển chiều cao, còi cọc thấp lùn. Chưa kể, thức ăn quá nhiều muối cũng làm ảnh hưởng đến sự phát triển trí não bé.
Trẻ sẽ trở nên biếng ăn do ăn cơm và các món ăn khác không đúng thời điểm vì không thấy ngon miệng. Thói quen ngậm thức ăn từ đó cũng hình thành.
Khó tiêu hóa
Khả năng tiêu hóa của trẻ đã được cải thiện sau khi được 1 tuổi nhưng vẫn không thể so sánh với khả năng tiêu hóa của người lớn. Khi trẻ chưa tròn 2 tuổi, bé chưa mọc đủ răng, trong khi thức ăn của người lớn sẽ cứng hơn, cần được nhai kỹ.
Do bé không thể nhai, cho nên thức ăn vào dạ dày rất khó tiêu hóa, bé có thể đối mặt với tình trạng đầy hơi, trướng bụng. Vì vậy, ăn thức ăn cứng như cơm, thịt, rau của người lớn sẽ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của trẻ, cũng có thể khiến bé bị hóc, nghẹt thở.
Sau khi con tròn 6 tháng là đã đến lúc bé bước vào giai đoạn ăn dặm, mẹ nên cho con ăn thức ăn từ loãng đến đặc, từ mềm đến cứng. Cho con như người lớn quá sớm có thể làm ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện của bé.
Ngoài ra, trẻ ăn thực đơn như người lớn quá sớm rất dễ bị rối loạn tiêu hóa hoặc tiêu chảy do nhiễm trùng, nhiễm độc (bởi thức ăn và nguồn nước ô nhiễm). Ngoài các hiểm họa nhãn tiền này, trẻ còn có thể gặp những nguy cơ khác về lâu dài.
Do bé không thể nhai, cho nên thức ăn vào dạ dày rất khó tiêu hóa, bé có thể đối mặt với tình trạng đầy hơi, trướng bụng.
Không có lợi để bé phát triển thói quen ăn uống lành mạnh
Vị giác và khứu giác của bé rất nhạy cảm. Nếu cho bé ăn cơm quá sớm với những thức ăn của người lớn, có thể làm ảnh hưởng đến khẩu vị của bé sau này.
Trẻ dễ phát triển thói quen ăn uống không lành mạnh, trẻ có thể kén ăn hoặc ăn nhiều, lười ăn rau, chỉ thích ăn thịt… Thói quen ăn uống không lành mạnh có thể khiến con phải đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe.
TS. BS Phạm Diệp Thùy Dương, đã có những chia sẻ hữu ích nhằm giúp cha mẹ hiểu hơn về thời điểm nào nên cho con ăn thức ăn như người lớn và những lưu ý cần thiết.
Bé lên mấy tuổi thì có thể ăn thực đơn như người lớn?
Theo cách ăn dặm truyền thống, độ thô tăng dần: Bắt đầu ăn bột từ 6 tháng tuổi, cháo từ 9 tháng tuổi, và từ 18 tháng bắt đầu ăn cơm nhão để 24 tháng có thể ăn cơm thường với thực đơn như người lớn.
Cách tập cho trẻ ăn thức ăn như người lớn đúng cách, các mẹ nên biết
Cần có thời gian để bé dung nạp và thích nghi; do đó không ép buộc, mà chỉ khuyến khích, khen ngợi và giới thiệu. Nên tạo lập sớm thói quen ăn uống tốt, điều này quan trọng suốt đời
- Cho bé ngồi vào bàn ăn.
- Nên cho trẻ tự xúc. Dù có thể đổ ra ngoài rất nhiều, nhưng vẫn là cách mà trẻ cảm thấy thích thú do được tự quyết định như một người độc lập. Không vừa ăn vừa nói.
- Ăn bằng muỗng, rồi dần dần tập đũa. Mẹ nên cắt thành những mẫu vừa ăn - Thời gian ăn và chơi riêng biệt (không xem TV, màn hình,... lúc ăn)
- Và đặc biệt là nên ăn chung với cả nhà trong bữa ăn gia đình. Các nghiên cứu cho thấy việc này có tác động tích cực tới sự phát triển lâu dài của trẻ.
Cha mẹ nên lưu ý gì khi tập cho bé ăn theo thực đơn của người lớn?
Ăn theo thực đơn của người lớn từ 24 tháng tuổi không đồng nghĩa với ăn mọi thứ mà người lớn có thể ăn. Nguyên tắc chung là phải đủ 4 nhóm thực phẩm, phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của bé, an toàn và lành mạnh. Mỗi ngày 5-6 bữa, gồm 3 bữa ăn và 600ml sữa.
Tránh cho bé ăn vặt (các thức ăn khác như trái cây, sữa chua, ... ăn vào luôn trong các bữa chính này). Tránh cho trẻ nhỏ ăn thức ăn có hạt (đậu, bắp, ...), và phải lấy sạch xương tránh nguy cơ sặc, hóc, hạn chế nêm nếm. Thói quen ăn uống của người Việt là nêm rất đậm đà, nhưng ăn nhiều đường/ nhiều muối đều không tốt cho sức khỏe.
Đừng quên là bột ngọt cũng chứa rất nhiều muối. Hạn chế ăn ngọt, béo hay kẹo, thức uống có ga, chế biến sẵn vì không tốt cho sức khỏe. Tuyệt đối không dùng như là phần thưởng, vì đấy là cách gián tiếp làm trẻ nghĩ là đồ ngon, đặc biệt, quý.
CÙNG CHUYÊN MỤC
