Hầu hết bố mẹ đều cảm thấy rất lo lắng khi con bước vào tuổi dậy thì. Ở tuổi này, trẻ bắt đầu có những thay đổi đáng kể về tâm sinh lý.
Điều quan trọng là bố mẹ cần nhận biết những thay đổi của con cũng như cần trang bị kiến thức về cách dạy con tuổi dậy thì phù hợp và hiệu quả hơn.
Những vấn đề dể thay đổi ở trẻ tuổi dậy thì, bố mẹ nên biết
Yêu thầm là nét chấm phá của tuổi mới lớn
Tuổi vị thành niên là giai đoạn trẻ có những thay đổi mạnh mẽ về thể chất và tâm lý.
Về đặc điểm tâm sinh lý, tuổi vị thành niên là giai đoạn trưởng thành về giới tính quan trọng, với sự phát triển của các đặc điểm sinh dục thứ cấp và tiết ra các hoocmôn nên trong quá trình tiếp xúc với người khác giới dễ có thiện cảm.
Dưới góc độ đặc điểm tâm lý, tuổi vị thành niên cũng là giai đoạn hình thành nhân sinh quan thế giới, cách nhìn nhận về cuộc sống và các giá trị khác nhau.
Trí óc của trẻ bắt đầu trưởng thành, cảm giác mơ hồ và bí ẩn về người khác phái thường khiến nhiều trẻ tò mò, thích tìm hiểu. Vì vậy, quá trình yêu ở độ tuổi này thực chất là quá trình trưởng thành về tinh thần và thể chất.
Trong thời kỳ này, đặc biệt là các bé gái thường xấu hổ khi tiếp xúc với ai đó. Tình cảm của trẻ dành cho người khác giới rất mơ hồ và giản dị, hầu hết đều nghĩ tình yêu là thứ rất thiêng liêng và đẹp đẽ. Ngoài ra, sự hiểu biết về tình yêu của trẻ tuổi dậy thì còn tương đối hời hợt và hời hợt, chưa phân tích sâu sắc.
Tuổi vị thành niên là giai đoạn trẻ có những thay đổi mạnh mẽ về thể chất và tâm lý.
Thích độc lập hơn
Từ một đứa trẻ phụ thuộc hoàn toàn vào bố mẹ, ở tuổi dậy thì trẻ thể hiện tính tự chủ trong suy nghĩ và hành động. Trẻ muốn được tham gia ý kiến và đưa ra các quyết định trong các vấn đề của mình.
Tính độc lập của trẻ cũng tùy thuộc vào từng giai đoạn tuổi, ví dụ ở độ tuổi từ 10 đến 13 tuổi trẻ bắt đầu có xu hướng tách khỏi cha mẹ, ít tham gia các hoạt động cùng cha mẹ, miễn cưỡng chấp nhận lời khuyên của cha mẹ.
Quan tâm đến hình ảnh cơ thể
Đây là thay đổi rất căn bản, vì ở tuổi dậy thì trẻ tò mò với những thay đổi trên cơ thể mình, muốn tìm hiểu cấu tạo cơ thể, sự khác biệt giới tính và bắt đầu có nhu cầu làm đẹp theo từng giai đoạn tuổi khác nhau.
Từ 10 đến 13 tuổi trẻ bắt đầu quan tâm đến bản thân và những thay đổi trong quá trình dậy thì. Dễ lo lắng, buồn rầu về những nhược điểm của cơ thể hoặc hay so sánh mình với những bạn cùng trang lứa.
Một số trẻ tuổi dậy thì dễ trở nên bướng bỉnh hơn so với trước đây.
Thay đổi về nhận thức
Đây là giai đoạn tích lũy nhanh và mạnh các kinh nghiệm, kỹ năng sống và khả năng tư duy, phân tích những tình huống ngày một phát triển.
Ví dụ như khả năng nhận thức được cảm xúc của bản thân với những người khác, chỉ số thông minh và sáng tạo tăng nhanh trong giai đoạn từ 14 đến 16 tuổi.
Với tất cả những thay đổi về mặt tâm lý trên thì ở giai đoạn này mỗi bậc phụ huynh ngoài trách nhiệm chăm sóc, bảo ban… thì cần là một người bạn của con, nắm bắt thay đổi về tâm lý của con từ đó để chia sẻ, đồng cảm và hướng những suy nghĩ của con sao cho tích cực nhất.
Bố mẹ nên làm gì để nuôi dạy con ngoan hơn ở tuổi dậy thì?
Bố mẹ cần hiểu được vấn đề và quan tâm, dạy dỗ con nhiều hơn nữa. Dưới là những cách dạy con tuổi dậy thì rất hiệu quả, bố mẹ có thể tham khảo.
Nắm bắt nhịp điệu thay đổi tâm lý
Một điều dễ nhận thấy là trẻ ở lứa tuổi này bắt đầu ngưng nhận sự giúp đỡ từ bố mẹ mà dựa vào bạn bè nhiều hơn. Vì thế, bố mẹ cần cân nhắc trước khi muốn lấy thông tin từ một trong số những bạn cùng trang lứa của trẻ. Trong thế giới riêng biệt của con, lúc này vai trò của bố mẹ đã dần mờ nhạt.
Đây là giai đoạn trẻ thực sự có những bí mật muốn giấu bố mẹ. Ngược lại, bố mẹ không đủ thời gian và nhẫn nại để kịp thích nghi với những chuyển biến quá lớn trong con.
Bố mẹ càng quan tâm, tò mò tìm hiểu con từ bè bạn bao nhiêu thì con lại càng tỏ ra xa lánh, thờ ơ với bố mẹ bấy nhiêu. Cảm thấy mình bị chối bỏ cũng là điều dễ hiểu và quan trọng là bố mẹ cần tỉnh táo để vượt qua.
Do đó, bố mẹ nên thích ứng với nhịp sống của trẻ để xử lý vấn đề này, nếu áp dụng phương pháp giáo dục quá nghiêm khắc sẽ chỉ khiến trẻ chán ghét và tăng khoảng cách với các thành viên trong gia đình.
Trong mỗi giai đoạn, bố mẹ luôn đóng vai trò rất lớn trong việc giúp đỡ, chăm sóc và đồng hành cùng con để vượt khó khăn.
Tích cực lắng nghe và hướng dẫn con
Trong mỗi giai đoạn, bố mẹ luôn đóng vai trò rất lớn trong việc giúp đỡ, chăm sóc và đồng hành cùng con để vượt khó khăn.
Ở thời điểm đầu của tuổi dậy thì trẻ có thể nghĩ mình đã trưởng thành nhưng thực tế con vẫn chỉ là một đứa trẻ vô cùng ngây thơ và trong sáng. Vì vậy, việc bố mẹ quan tâm và lắng nghe đúng cách sẽ giúp trẻ dễ dàng hiểu được chính mình cũng như biết cách điều chỉnh cảm xúc cho phù hợp hơn.
Lắng nghe và tôn trọng con là cách ứng phó với sự thay đổi tính cách tâm lý con gái ở tuổi dậy thì, giúp trẻ nhận thấy bản thân luôn được tôn trọng, tránh tối đa những xung đột, mâu thuẫn có thể xảy ra làm tình cảm gia đình ngày càng xa cách.
Thử tiếp cận theo cách gián tiếp
Khi con còn nhỏ, bố mẹ có thể hỏi thẳng vấn đề như: “Hôm nay, con học thế nào?”, “Ở trường có chuyện gì không?” thì giờ đây bố mẹ nên tiếp cận vấn đề của trẻ một cách tế nhị hơn. Ở tuổi này, nếu bố mẹ thường hỏi những câu hỏi trực tiếp như vậy sẽ khiến trẻ khó chịu và cảm thấy thế giới riêng của mình bị xâm phạm.
Nếu bố mẹ ngồi xuống bên con, không đặt bất cứ câu hỏi nào, chỉ lắng nghe thôi thì sẽ có khả năng biết được rất nhiều bí mật mà con đang giấu. Thỉnh thoảng, mẹ có thể chủ động chia sẻ hay đưa ra lời khuyên cho con nhưng đừng can thiệp hay cố giải quyết các vấn đề thay con.
Việc bố mẹ quan tâm và lắng nghe đúng cách sẽ giúp trẻ dễ dàng hiểu được chính mình cũng như biết cách điều chỉnh cảm xúc cho phù hợp hơn.
Đừng quá phán xét sự thay đổi của con
Ở tuổi này, trẻ sẽ biết quan sát mức độ phán xét của bố mẹ tới đâu rồi mới nhận định dựa trên những điều bố mẹ nói khi so sánh con với những đứa trẻ khác.
Trẻ sẽ nhận ra bố mẹ có hà khắc, chỉ trích hay phán xét không. Vậy nên các bậc phụ huynh không nên quá khó khăn và đề cao con nhà hàng xóm hơn con mình nhé.
Việc hiểu rõ những thay đổi về tâm sinh lý diễn ra trong tuổi dậy thì của con là cần thiết với các bậc phụ huynh. Từ đó, bố mẹ sẽ có cách dạy con hiệu quả hơn.
CÙNG CHUYÊN MỤC
