Bánh chưng được xem như linh hồn của mâm cỗ Tết. Tùy vào từng vùng mà cách gói bánh chưng sẽ có sự khác biệt. Ví dụ như người Hà Giang và một số tỉnh miền núi phía Bắc có kiểu gói bánh chưng gù. Người miền xuôi thì vẫn gói bánh vuông truyền thống. Ngoài ra, cách gói bánh chưng còn khác nhau ở chỗ người dùng khuôn, người lại lựa chọn gói tay.
Dù có áp dụng cách gói nào đi chăng nữa thì để có chiếc bánh có vuông vức, chắc đẹp thì phụ thuộc nhiều vào tay người gói. Trong bài viết này, hãy cùng với Bếp Eva tìm hiểu một cách gói bánh chưng không cần khuôn siêu đẹp dưới đây.
Nguyên liệu làm bánh chưng
- Gạo nếp: 2kg (gói được khoảng 4 - 6 chiếc bánh cỡ vừa)
- Đỗ xanh không vỏ: 300g
- Thịt ba chỉ: 300g
- Gia vị: Muối, hạt tiêu, mì chính
- Lá dong: 2 bó
- Lạt
- Lá riềng
Bí quyết chọn nguyên liệu gói bánh chưng
- Gạo nếp gói bánh nên chọn loại nếp cái hoa vàng, hạt dẻo thơm. Khi mua, nên chọn những hạt nếp to, tròn và đều nhau. Chú ý vụ nếp, mua nếp mới thu hoạch là ngon nhất.
- Đỗ xanh nên chọn hạt mẩy, không bị sâu mọt. Màu đỗ vàng tươi sáng.
- Thịt ba chỉ chọn phần có mỡ, nạc liền nhau. Tỉ lệ mỡ, nạc đan xen vừa phải. Nếu thịt quá nạc sẽ bị khô còn quá mỡ sẽ ngấy.
- Lá dong ưu tiên những lá có màu xanh đậm. Chỉ mua loại lá bánh tẻ và có tán lá rộng.
- Lạt gói bánh có thể chẻ bằng tre nhưng tốt nhất vẫn là lạt ống giang. Loại cây này cho lạt mềm, dẻo và gói dễ không sợ bị gãy khô.
Các bước gói bánh chưng không cần khuôn
Bước 1: Sơ chế nguyên liệu
- Gạo nếp, đỗ xanh vo sạch.
- Lá riềng rửa cho hết cặn bẩn sau đó đem xay nhuyễn và vắt lấy nước.
- Cho gạo vào nước cốt lá riềng ngâm qua đêm. Cách làm này sẽ giúp cho phần nếp có màu xanh mướt mắt. Ngâm xong bạn vo lại cho gạo không bị chua rồi đổ ra rổ cho ráo nước.
- Đỗ xanh cũng ngâm qua đêm. Đem đồ cho đỗ xanh chín rồi giã nhuyễn mềm.
- Lá dong rửa sạch rồi dùng khăn lau cho thật khô.
- Thịt ba chỉ thái miếng dài, dày hơn so với thông thường. Cho thịt vào bát rồi ướp cùng hạt tiêu, muối, mì chính. Nên ướp khoảng 30 phút để thịt ngấm gia vị.
Bước 2: Chuẩn bị lá gói bánh
- Lá dong sau khi rửa sạch bạn bắt đầu đi gấp lá.
- Trước tiên, bạn gấp đôi lá dong theo chiều dọc.
- Sau đó gấp đôi phần lá đó lại. Lần lượt thực hiện thao tác tương tự cho tới khi hết lá dong thì thôi.
- Tiếp đến, bạn đo và cắt bỏ phần cuống và đầu lá dong theo kích thước mong muốn.
- Khéo léo gấp từng chiếc lá dong vừa gập sao cho chúng đứng dựng lên và tạo thành góc vuông.
- Xếp chồng 4 chiếc lá bánh đã gấp lên nhau tạo thành khuôn bánh vuông vức.
Bước 3: Gói bánh chưng
- Gạo nếp sau khi ngâm đem xóc với 1 chút muối rồi dải đều vào phần lá bánh đã xếp ở bước 2.
- Thứ tự lần lượt sẽ là 1 lớp gạo nếp, 1 lớp đỗ, thịt ba chỉ rồi lại 1 lớp đỗ, lớp gạo trên cùng.
- Gập phần đầu lá lại rồi cố định bằng lạt giang.
- Lần lượt lặp lại các thao tác cho tới khi hết lá hết gạo thì dừng lại.
Bước 4: Luộc bánh chưng
- Xếp lá bánh còn thừa vào phần đáy nồi.
- Đặt bánh chưng xếp chồng lên nhau để bánh không bị xô lệch khi nước sôi.
- Luộc bánh bằng bếp củi trong thời gian từ 8 - 10 tiếng.
- Khi luộc được 1 nửa thời gian thì bạn lật bánh rồi thay nước.
- Đảm bảo lửa nồi bánh luôn đều để bánh chín ngon không bị sống.
Bước 5: Vớt bánh
- Sau khi bánh chín, bạn vớt bánh ra chậu nước rồi rửa sạch. Làm thật tốt bước này để bánh không bị mốc, thiu trong những ngày Tết.
- Vớt bánh đặt lên khay rồi dùng vật nặng ép xuống. Cách làm này sẽ ép hết phần nước trong bánh và giúp bánh dền, dẻo hơn.
Bước 6: Bảo quản bánh chưng
Cách gói bánh chưng không cần khuôn này đơn giản nhưng khâu bảo quản cũng rất quan trọng.
Bánh sau khi ép để nguội thì đem đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát. Trong điều kiện thời tiết quá nóng thì bạn có thể để vào ngăn mát của tủ lạnh. Tuy nhiên, bánh để trong tủ lạnh dễ bị cứng, lại gạo. Trường hợp này, bạn nên cho bánh vào lò vi sóng quay lại là có thể dùng được.
Mẹo luộc bánh chưng xanh ít người biết
Trong quá trình luộc bánh chưng bạn nên lưu ý một số mẹo sau để bánh xanh đẹp mắt.
- Cho vào nồi nước luộc bánh một chút baking soda. Phần nguyên liệu này sẽ giúp cho lá bánh có màu xanh và đẩy nhanh thời gian chín của bánh.
- Nên luộc bánh bằng nồi tôn để tạo môi trường kiềm giữ cho lá dong luôn xanh đẹp.
- Xếp bánh theo hàng rồi đặt chồng lên nhau để bánh chín đều không bị bung hay nứt.