Cá lóc (còn gọi là cá quả, cá chuối ở miền Bắc, cá sộp ở miền Trung) vốn là loài cá nước ngọt quen thuộc ở các vùng quê Việt Nam. Từng gắn liền với những bữa cơm đạm bạc của người nông dân, cá lóc nay đã thành đặc sản nổi tiếng được nhiều người ưa chuộng.
Cá lóc là loài cá nước ngọt sống chủ yếu ở sông, suối, kênh rạch và ao hồ. Thân cá dài, mình tròn, đầu dẹp và có lớp vảy màu xám đen hoặc xám nâu, giúp chúng dễ ngụy trang dưới bùn nước. Cá lóc rất khỏe, có khả năng sống dai ngay cả trong môi trường nước ít oxy, nên được người dân vùng sông nước đánh giá cao về sự dẻo dai và thích nghi.
Loài cá này phân bố rộng khắp cả nước, nhưng phổ biến nhất là ở miền Tây Nam Bộ, nơi có điều kiện tự nhiên lý tưởng để cá lóc sinh trưởng, với nguồn nước phong phú, thực vật thủy sinh đa dạng và khí hậu ấm áp quanh năm.
Thịt cá lóc trắng, dai, ngọt và ít xương dăm. Nhờ đặc tính này, cá lóc không chỉ dễ chế biến mà còn giữ được độ ngon dù nướng, kho, hấp hay nấu canh. Không những ngon, cá lóc còn được đánh giá cao về giá trị dinh dưỡng, giàu protein, canxi, ít chất béo, dễ tiêu hóa. Theo y học cổ truyền, cá lóc còn giúp bổ khí huyết, hỗ trợ phục hồi sức khỏe sau ốm.
Từ lâu, cá lóc đã trở thành nguyên liệu chính trong nhiều món ăn đặc sắc của ẩm thực Việt Nam. Ở miền Tây Nam Bộ, không thể không nhắc đến cá lóc nướng trui – món ăn dân dã nhưng đậm đà hương vị đồng quê. Cá được nướng nguyên con trên than rơm, giữ lại vị ngọt tự nhiên của thịt và mùi thơm đặc trưng khó cưỡng. Bên cạnh đó, canh chua cá lóc là món ăn đặc sản của miền sông nước, với vị chua thanh của me, hương thơm của rau ngổ, rau om và sự mềm ngọt của thịt cá, tạo nên sự hài hòa tuyệt vời cho những bữa cơm gia đình.
Không chỉ dừng lại ở đó, cá lóc còn góp mặt trong nhiều món ngon được yêu thích như cá lóc kho tộ, với lớp nước màu sánh quyện, thịt cá săn chắc, thơm mùi tiêu và nước mắm. Cá lóc hấp bầu là lựa chọn thanh đạm, bổ dưỡng, khi kết hợp vị ngọt của cá và bầu non tạo cảm giác nhẹ bụng mà vẫn tròn vị.
Hiện nay, cá lóc không chỉ có nguồn khai thác tự nhiên mà còn được nuôi thương phẩm rộng rãi. Giá cá lóc dao động từ 60.000 – 90.000 đồng/kg đối với cá nuôi, còn cá đồng tự nhiên có thể lên đến 120.000 – 150.000 đồng/kg, thậm chí cao hơn vào mùa khan hiếm. Cá lóc đồng được ưa chuộng vì thịt săn chắc, thơm ngon hơn cá nuôi.
Trong 100g thịt cá lóc có rất nhiều thành phần tốt cho sức khỏe như 18,2% protid, 2,7% lipid, 90mg canxi, 240mg phốt pho, 2,2mg sắt và một số chất khác. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, cá lóc là nguồn dinh dưỡng vàng cho mẹ bầu.
Lợi ích của cá lóc đối với mẹ bầu
Bổ dưỡng và giúp an thai
Trong giai đoạn đầu thai kỳ, việc bổ sung cá lóc vào chế độ ăn được xem là lựa chọn lý tưởng giúp mẹ bầu an thai và tăng cường sức khỏe. Thịt cá lóc giàu vitamin A cùng nhiều dưỡng chất thiết yếu có khả năng hỗ trợ quá trình sinh nở diễn ra thuận lợi hơn, đồng thời kích thích tuyến sữa hoạt động hiệu quả ngay từ khi mang thai. Ngoài ra, ăn cá lóc đều đặn còn giúp mẹ giảm nguy cơ trầm cảm sau sinh, sinh non hoặc suy nhược cơ thể.
Ngược lại, nếu thiếu hụt các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng như cá lóc trong thực đơn hằng ngày, thai nhi có thể đối mặt với tình trạng chậm phát triển, còi cọc và kém thông minh.
Hỗ trợ phát triển não bộ cho thai nhi
Cá lóc chứa hàm lượng Omega-3 và DHA dồi dào – hai dưỡng chất quan trọng cho sự phát triển trí não và hệ thần kinh của thai nhi. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo mẹ bầu nên thường xuyên bổ sung cá lóc trong khẩu phần ăn để con sinh ra khỏe mạnh, nhanh nhẹn và phát triển trí tuệ toàn diện từ trong bụng mẹ.
Giúp lợi sữa sau sinh
Không chỉ tốt trong thời kỳ mang thai, cá lóc còn là thực phẩm “vàng” dành cho phụ nữ sau sinh. Ăn cá lóc sẽ giúp cơ thể mẹ sản xuất sữa dồi dào, hỗ trợ quá trình nuôi con bằng sữa mẹ trở nên suôn sẻ hơn. Các món ăn từ cá lóc như cháo cá lóc, canh cá lóc hay cá kho tộ đều là lựa chọn tuyệt vời giúp phục hồi sức khỏe sau sinh.
Bà bầu ăn cá lóc với lượng bao nhiêu là đủ?
Theo khuyến nghị, mẹ bầu nên tiêu thụ khoảng 350g thủy sản mỗi tuần, tương đương với 1–2 bữa cá lóc, để cân bằng dinh dưỡng mà vẫn an toàn. Ngoài cá lóc, mẹ có thể luân phiên dùng thêm cá hồi, cá chép… để làm phong phú thực đơn.
Khi chế biến, cần đảm bảo cá được nấu chín kỹ, vệ sinh sạch sẽ nhằm loại bỏ các nguy cơ nhiễm khuẩn và ký sinh trùng như sán, vi khuẩn salmonella hay toxoplasma. Đặc biệt, cá lóc có tính mát, giải nhiệt tốt, rất phù hợp với những ngày thời tiết oi bức.
Lưu ý khi lựa chọn cá lóc: Nên chọn mua cá còn sống, tươi khỏe, tránh cá đã chết hoặc có dấu hiệu ươn. Tuyệt đối không ăn cá sống hoặc gỏi cá để đảm bảo an toàn cho hệ tiêu hóa và thai nhi.
CÙNG CHUYÊN MỤC
