BSCKII. Huỳnh Tấn Vũ, Khoa Y Học Cổ truyền, Bệnh viện Y Dược TP.HCM cơ sở 3, theo YHCT, rau muống có vị ngọt, tính hơi hàn (nấu chín làm giảm tính hàn). Vào các kinh can, tâm, đại trường, tiểu trường. Công dụng thanh nhiệt lương huyết, chỉ huyết, thông đại tiểu tiện, giải các chất độc xâm nhập vào cơ thể (nấm độc, sắn độc…).
Thanh nhiệt mùa nắng nóng: Luộc rau muống (nước sôi cho chút muối rồi mới cho rau vào đảo đều, nước sôi lại thì vớt ra), dùng với các loại nước chấm (nước mắm, nước tương). Nước rau muống luộc để nguội vắt chanh (rất tốt cho phụ nữ có thai thiếu sắt).
Rau muống có công dụng thanh nhiệt lương huyết, chỉ huyết, thông đại tiểu tiện, giải các chất độc xâm nhập vào cơ thể.
Thanh nhiệt, lương huyết, cầm máu, chữa tâm phiền, chảy máu mũi, lưỡi đỏ rêu vàng, khát nước mát, ù tai chóng mặt: Rau muống 150g, cúc hoa 12g, nước vừa dùng, đun sôi lửa to 20 phút, lọc lấy nước uống, có thể cho thêm chút đường.
Giải say sắn, ngộ độc sắn (khoai mì): Dùng một nắm rau muống rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước uống. Hoặc lấy 100g rau muống cắt đoạn, cám gạo tẻ 50g, trộn vào giã nhuyễn, thêm nước cho loãng để uống.
Giải các chất độc trong thức ăn (ngộ độc thức ăn) do không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Giã rau muống tươi lấy nước cốt uống ngay. Đây là kinh nghiệm dân gian đã được ghi lại trong nhiều sách thuốc. Ngày nay, ta chỉ nên dùng phương pháp này để sơ cứu tức thời nhằm hạn chế độc tính, sau đó phải đưa bệnh nhân đến bệnh viện cấp cứu tích cực vì những chất nói trên rất độc và dễ gây tử vong.
Say nắng: Dùng nước ép rau muống với chút muối hoặc nước rau muống luộc cho thêm ít chanh hoặc muối uống sẽ cảm thấy dễ chịu, tiêu khát nhanh chóng. Có thể dùng thường xuyên trong mùa hè.
Rôm sẩy, mẩn ngứa; Sởi, thủy đậu ở trẻ em: Dùng nước nấu rau muống xoa, rửa, tắm. (Cách này dễ làm hơn là sao vàng hạ thổ rồi lấy nước tắm do rau muống nhiều nước, sao vàng hạ thổ rất lâu).
Nhuận tràng: Do có nhiều chất xơ nên rau muống hỗ trợ cho hoạt động tiêu hóa, giúp hạn chế những rắc rối có liên quan đến đường tiêu hóa. Chúng có tác dụng nhuận tràng, tốt cho người đang bị khó tiêu hay táo bón.
Sẽ không tốt cho tiêu hóa trong trường hợp sử dụng rau không hợp vệ sinh.
Ăn rau muống như thế nào cho đúng?
- Nên ăn đa dạng các loại rau, sau đó quay trở lại ăn rau muống.
- Rửa sạch từng ngọn rau muống.
- Ngâm rau muống vào nước muối loãng trước khi nấu.
- Tốt nhất là rửa sạch rau muống, sau đó để ráo nước cho vào túi bảo quản trong tủ lạnh vài ngày thì ăn (lượng thuốc sâu sẽ bị phân hủy bớt).
- Hạn chế ăn rau muống sống (nhất là rau muống chẻ ngọn).
- Ăn rau chín kỹ (không ăn rau muống luộc/nấu vẫn còn tái).
- Người bình thường và người bị táo bón dùng rau nhiều thì tốt.
- Với một số bệnh về đường tiêu hóa làm giảm khả năng xử lý thức ăn như viêm loét đại tràng chỉ nên ăn phần rau non, mềm, không nên ăn phần rau già, cứng, vì hàm lượng chất xơ cao và có thể gây đầy hơi, khó tiêu.
Rau muống có chống chỉ định với những đối tượng nào?
- Người bị huyết áp thấp, huyết áp cao, nhịp tim chậm.
- Người suy nhược nặng, hư hàn.
- Với vết thương, mụn nhọt đang trong quá trình lành, rau muống có thể làm sẹo lồi xấu.
- Đang uống thuốc Đông y, nếu ăn rau muống sẽ làm giảm tác dụng của thuốc, nhất là khi trong thuốc có vị độc cần thiết để chữa bệnh (độc trị độc) và sẽ làm giảm hiệu quả điều trị.
Một số bài thuốc từ rau muống
- Ngọn rau muống giã nát với lá cây vòi voi đắp lên những vết loét do bệnh zona. Thân lá rau muống giã nát với mướp đắng và lá xoan dùng đắp lên ngực hay trán những người sốt, khó thở.
- Chứng kiết lỵ thường xảy ra vào mùa hè thu, ban đầu bị tiêu chảy do thấp nhiệt, sau chuyển sang kiết lỵ - phân có chất nhầy, màu đỏ trắng, đau thắt bụng: Lấy 400g cọng rau muống tươi, thêm một ít vỏ quýt khô để lâu (trần bì) nấu với nhiều nước, để lửa nhỏ trong vài giờ rồi uống.
- Đau dạ dày, nóng ruột, ợ chua, miệng khô đắng: Rau muống 20g, rau má 20g, rau sam 16g, cỏ mực 20g, vỏ quýt khô 12g. Tất cả sao qua, cho vào ấm, đổ 500ml nước, sắc còn 250ml, chia 2 lần uống lúc đói.
- Các chứng bệnh chảy máu như chảy máu cam, ho nôn ra máu; Tiêu tiểu ra máu, trĩ, lỵ ra máu... Giã rau muống, uống nước cốt hoặc thêm đường hay mật ong.
- Khí hư bạch đới: Rau muống cả rễ 500g; Hoa dâm bụt trắng 250g hầm với thịt heo hoặc thịt gà, ăn thịt uống nước.
- Phù thũng toàn thân do thận, bí tiểu tiện: Rau muống 1 nắm, râu ngô 12g, rễ tranh 12g; Sắc nước uống một lần. Hoặc rau muống 1 bó, rửa sạch, thái nhỏ. Gà vàng (lông vàng, chân vàng, da vàng) một con làm sạch, bỏ lòng, nhồi rau muống vào, hầm nhừ, thêm ít rượu. Khi chín bỏ rau ăn thịt gà. Ăn độ 3 con. Trong sách có dặn cố gắng làm sạch nhưng hạn chế rửa nhiều nước.
- Chứng đẹn trong miệng hoặc lở khóe miệng ở trẻ em: Rau muống tươi 100g, củ hành lá 50g, nấu canh, nêm muối vừa ăn.
CÙNG CHUYÊN MỤC
