Xơ gan do rượu là tình trạng tổn thương gan mạn tính kéo dài và không hồi phục do rượu gây ra. Đây là dạng biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh gan liên quan đến việc sử dụng thức uống chứa cồn. Theo nghiên cứu có đến 10–20% người nghiện rượu nặng bị xơ gan.
Tình trạng này là một phần của quá trình phát triển bệnh gan, có thể bắt đầu với bệnh gan nhiễm mỡ, sau đó tiến triển thành viêm gan do rượu, rồi sau cùng là xơ gan do rượu. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp một người có thể bị xơ gan, nhưng trước đó chưa từng phải đối mặt với tình trạng viêm gan do rượu.
1. Triệu chứng nhận biết xơ gan do rượu
Khi uống rượu bia quá nhiều cơ thể sẽ không thể cung cấp đủ các loại enzym để chuyển hóa. Khi đó các chất độc hại sẽ không thể đào thải và tồn dư lại trong gan. Lượng chất độc này dần phá hủy các tế bào gan và làm giảm chức năng gan.
Ở giai đoạn đầu xơ gan do rượu, những tế bào lành sẽ hoạt động nhiều hơn để bù lại , bởi thế người bệnh không có biểu hiện rõ ràng. Tuy nhiên, tình trạng tái diễn lâu dài, các tế bào lành cũng không còn khả năng bù nữa, tổn thương cũng dần lan ra xung quanh. Khi đó, bệnh đã trở nên nghiêm trọng và gặp nhiều khó khăn trong điều trị.
Tiến trình xơ gan do rượu.
Bởi vậy, gần như tất cả các bệnh nhân ở thời kỳ đầu, xơ gan thường không có triệu chứng, về sau bệnh tiến triển, các triệu chứng xuất hiện ở người bệnh như:
- Cơ thể ngứa ngáy, khó chịu;
- Vàng mắt, vàng da do trong máu tích tụ nhiều bilirubin;
- Người bệnh thường chán ăn, mệt mỏi, ăn không ngon;
- Có thể buồn nôn và nôn;
- Chức năng gan tổn hại nhiều làm giảm hoạt động tổng hợp chất đông máu nên dễ dàng phát hiện ra các vết bầm tím trên da.
Tuy nhiên, cũng tùy thuộc vào từng người bệnh mà các biểu hiện xơ gan do rượu cũng khác nhau. Có người bệnh chỉ mệt mỏi, kém ăn, vàng da nhưng có người có biểu hiện phù, xơ gan cổ trướng, suy giảm chức năng tình dục... Nặng hơn có những triệu chứng của biến chứng như nôn ra máu và đi đại tiện phân đen do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản, hôn mê gan, suy thận, các biểu hiện nhiễm khuẩn hoặc do xơ gan ung thư hóa...
Trên thực tế lâm sàng, trước đây, bệnh xơ gan do rượu thường gặp ở những người có tuổi, nay độ tuổi đang trẻ dần. Tại khoa cấp cứu, có những người bệnh chỉ có gần 50 tuổi nhập viện khám đã bị xơ gan.
Đáng lo ngại là xơ gan không thể chữa khỏi hoàn toàn mà chỉ điều trị triệu chứng, bởi gan đã xơ, không còn tác dụng lọc, thải độc cho cơ thể. Chỉ khi được thay gan thì bệnh mới khỏi triệt để. Bởi thế, nếu đã có những dấu hiệu tăng men gan, gan nhiễm mỡ mà vẫn duy trì thói quen sinh hoạt, uống nhiều rượu bia, ăn nhiều đồ béo, nhiều nội tạng động vật thì nguy cơ này càng nâng lên, dần dẫn đến viêm gan, xơ gan vì bia rượu.
Rượu ảnh hưởng đến sức khỏe gan, giảm chất lượng cuộc sống
2. Chẩn đoán bệnh xơ gan do rượu
Chẩn đoán xơ gan do rượu trước hết các bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử, tình trạng sử dụng cũng như tần suất sử dụng thức uống chứa cồn.
Sau đó các bác sĩ sẽ chỉ định làm các xét nghiệm để xác nhận chẩn đoán xơ gan do rượu. Các xét nghiệm có thể được chỉ định bao gồm: Chụp CT hoặc quét MRI, siêu âm gan: các kỹ thuật này giúp cung cấp hình ảnh chi tiết về hiện trạng của gan, kiểm tra xem mức độ tổn thương gan đã phát triển tới đâu.
Xét nghiệm máu: công thức máu, xét nghiệm điện giải, đánh giá mức độ đông máu, thăm dò chức năng gan,...
Sinh thiết gan: đây là một kỹ thuật xâm lấn để lấy mẫu bệnh phẩm đem đi xét nghiệm xác định bệnh, áp dụng trong trường hợp bệnh nhân không có triệu chứng lâm sàng điển hình và các kết quả xét nghiệm khác không rõ ràng.
3. Các phương pháp điều trị bệnh xơ gan do rượu
Đối với xơ gan do rượu bước đầu tiên trong liệu trình điều trị là phải ngưng uống rượu. Một số phương pháp điều trị khác mà bác sĩ có thể sử dụng thuốc có tác dụng làm giảm triệu chứng viêm gan đồng thời cải thiện chức năng của gan.
Ngoài ra người bệnh xơ gan do rượu cần áp dụng thói quen ăn uống và chế độ dinh dưỡng phù hợp. Nếu người bệnh chán ăn do xơ gan, vẫn cần phải động viên và giúp bệnh nhân duy trì việc hấp thụ các chất dinh dưỡng cần thiết. Trong khẩu phần ăn nên bổ sung nhiều chất xơ và vitamin có trong rau củ quả, hạn chế tối đa những món ăn dùng nhiều dầu mỡ khi chế biến. Có thể bổ sung thêm vitamin và dinh dưỡng cần thiết đối với bệnh nhân bị suy dinh dưỡng.
Khích lệ bệnh nhân vận động cơ thể để tăng cường sức đề kháng, chống chọi với bệnh tật.
Tóm lại: Nhiều người khi bị xơ gan rất lo lắng vì tiến trình xơ gan và ung thư gan luôn có thể xảy ra. Do vậy cần hạn chế uống rượu bia, nhất là khi phát hiện xơ gan do rượu thì cần dừng lại ngay và tránh xa những đồ uống này.
Nếu xuất hiện dấu hiệu như vàng da, cổ trướng, mệt mỏi,… hãy đến ngay bệnh viện để thăm khám và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.
Ngoài ra, người bệnh cần tăng cường tập thể dục vì luyện tập thường xuyên sẽ giúp tăng cường sức đề kháng, chống chọi được với bệnh tật. Nguy cơ gây bệnh gan do rượu phụ thuộc vào cơ địa mỗi người. Vì vậy, không dùng quá 20g rượu nguyên chất/ ngày đối với nam, 10g đối với nữ. Khi có viêm gan và xơ gan cần khám định kỳ mỗi 3-6 tháng để phát hiện sớm các biến chứng nặng.
CÙNG CHUYÊN MỤC
