Không chỉ là biểu tượng mộc mạc của làng quê Việt, chim cu gáy (có các tên gọi khác là chim cu cườm, cu đất), còn góp mặt trong danh sách những đặc sản quý hiếm, được săn lùng bởi giới sành ăn. Với bộ lông nâu xám pha ánh xanh, cổ có vòng lông trắng đen như chuỗi cườm, cu gáy mang vẻ đẹp mộc mạc nhưng không kém phần duyên dáng. So với các loài chim nhỏ khác, cu gáy nổi bật với thân hình đậm đà, săn chắc, thịt dày và thơm, đây là điểm cộng lý tưởng cho những món ăn đậm đà bản sắc đồng nội.
Thịt chim cu gáy có vị ngọt tự nhiên, thớ thịt dai mềm vừa phải, không bở như chim bồ câu công nghiệp, cũng không quá gắt như chim sẻ. Khi nướng trên than hồng, phần da chuyển màu vàng óng, tỏa mùi thơm ngầy ngậy, quyện với hương riềng, sả, lá móc mật khiến ai đi ngang cũng phải ngoái lại nhìn. Món cu gáy nướng than hoa là “đệ nhất khoái khẩu” của nhiều quán nhậu quê, đi kèm với muối tiêu chanh hoặc tương ớt cay xé lưỡi.
Ngoài ra, chim cu cũng có thể hầm với thuốc bắc, vừa giữ nguyên độ ngọt, vừa phát huy công dụng bồi bổ. Đây là món ăn thường được phục vụ trong các nhà hàng chuyên đặc sản, dùng vào mùa đông hoặc để tẩm bổ cho người ốm. Một số đầu bếp còn sáng tạo ra các món như cháo chim cu, cu quay mật ong, hay cu xào lăn, mỗi món đều mang hương vị rất riêng, vừa dân dã mà không kém phần tinh tế. Trong Đông y, thịt chim cu gáy được cho là bổ ngũ tạng, bổ thận, kích thích tiêu hóa và hỗ trợ điều trị một số bệnh lý.
Tuy nhiên, để có một đĩa cu gáy ngon đúng điệu, không dễ. Loài chim này không phổ biến trên thị trường đại trà. Chim rừng, đặc biệt là chim được bẫy từ tự nhiên, có giá cao gấp nhiều lần chim nuô. Chính sự khan hiếm, đắt đỏ ấy càng khiến giá trị ẩm thực từ cu gáy trở nên hấp dẫn.
Với những ai yêu thích ẩm thực đồng quê đích thực, một bữa ăn có chim cu gáy, dù chỉ là vài miếng, cũng đủ để thấy được cái tinh túy của đất trời, gói trọn trong từng thớ thịt, mùi khói và vị cay nồng của nước chấm.
Dưới đây là cách làm 2 món ngon từ chim cu gáy, các bạn có thể tham khảo nhé:
1. CHIM CU GÁY NƯỚNG
Nguyên liệu:
- Chim cu gáy (hoặc các loại chim rừng/chim trời khác): 1kg
- Rau răm: 20g
- Hành tím khô: 2 củ
- Tỏi: 3 củ
- Ớt hiểm: 1 trái nhỏ
- Gừng tươi: 1 nhánh nhỏ (cỡ đốt ngón tay)
- Rượu trắng: 80ml - Hạt nêm: 2 muỗng - Sa tế tôm (loại đóng chai): 3 muỗng - Nước mắm: 1 muỗng - Muối: 1 muỗng - Mật ong: 2 muỗng (có thể thay bằng 1 muỗng đường) - Dầu ăn hoặc dầu hào: 7 muỗng (ưu tiên dùng dầu hào)
Cách làm:
Sơ chế chim: Chim sống làm sạch bằng 1 trong 2 cách:
- Cách 1: Vặt lông khô rồi hơ qua lửa để sạch lông tơ.
- Cách 2: Nhúng vào nước nóng khoảng 80°C rồi vặt như làm gà.Sau đó, mổ bỏ nội tạng (có thể giữ lại lòng để xào với mướp hoặc rau thơm), bỏ mỏ và chân. Dùng rượu trắng hoặc whisky thoa đều lên da chim rồi rửa lại bằng nước sạch để khử mùi và làm thịt thơm hơn.
Làm nước ướp:
- Băm nhuyễn hành tím, tỏi, gừng, ớt rồi ép lấy nước.
- Trộn cùng: 2 muỗng hạt nêm + 1 muỗng muối + 1 muỗng nước mắm + 3 muỗng sa tế tôm để tạo thành hỗn hợp ướp.
Ướp chim:
- Đổ hỗn hợp nước ướp vào thịt chim, trộn đều.
- Ướp trong 30 phút cho ngấm đều gia vị.
Nướng lần 1:
Đốt lò than củi cho hồng rồi để than dịu, không còn khói. Trộn thêm 2 muỗng dầu hào vào thịt chim đã ướp. Xiên chim vào que hoặc đặt vỉ, nướng lửa nhỏ cho chim chín tái, lật đều tay để không bị cháy.
Nướng lần 2 với mật ong:
- Pha 2 muỗng mật ong với 5 muỗng dầu ăn/dầu hào.
- Khi thịt chim đã se mặt, lấy xuống, phết đều hỗn hợp mật ong lên da rồi tiếp tục nướng cho vàng óng, xém nhẹ, thơm lừng.
Thưởng thức: Gắp chim ra đĩa, rắc rau răm hoặc rau thơm. Chấm cùng muối ớt tắc hoặc muối tiêu chanh.
Chim cu gáy nướng thơm lừng, hấp dẫn.
2. CHÁO CHIM CU GÁY
Nguyên liệu cần chuẩn bị
- 1 con chim cu gáy
- 50g hạt sen - 20g nấm hương khô - 20g đậu xanh đã đãi vỏ - 50g gạo nếp - Hành tím, tỏi băm - Gia vị: hạt nêm, muối, đường, dầu ăn.
Sơ chế nguyên liệu
Chim cu rửa sạch, sau đó hơ qua lửa rơm cho thơm rồi vặt sạch lông. Mổ bụng, loại bỏ nội tạng, rửa lại thật kỹ bằng nước sạch.
Cắt bỏ mỏ, chân, sau đó lọc lấy phần thịt ở lườn, cánh và đùi. Băm nhỏ phần thịt, ướp với: 1 thìa cà phê hạt nêm - ½ thìa cà phê muối - ½ thìa cà phê đường. Để ngấm gia vị trong khoảng 10 phút.
Phần xương giữ lại, đem ninh với 2 lít nước để làm nước dùng ngọt và thơm.
Hạt sen bỏ tâm nếu không quen vị đắng, hoặc giữ nguyên nếu muốn tăng tác dụng an thần.
Đậu xanh ngâm nước 30 phút để mềm nhanh khi nấu.
Chế biến cháo
Nấu cháo: Cho gạo nếp, đậu xanh và hạt sen vào nồi. Thêm lượng nước đủ ngập mặt, đun đến khi sôi thì hạ lửa nhỏ, ninh liu riu trong 30 phút để cháo mềm nhừ.
Xào thịt chim: Làm nóng chảo với ít dầu, phi thơm hành tím và tỏi băm, cho thịt chim vào xào cho săn lại, nêm thêm chút gia vị vừa ăn.
Hoàn thiện món cháo:Khi cháo chín, trút phần thịt chim đã xào vào nồi, khuấy nhẹ tay cho hòa quyện. Đun thêm vài phút rồi tắt bếp.
Trình bày:Múc cháo ra tô, rắc lên chút hành lá, ngò rí thái nhỏ. Có thể ăn kèm tiêu xay và vài lát ớt để dậy vị.
Món cháo chim cu gáy ngon và bổ dưỡng.
CÙNG CHUYÊN MỤC
